‌پیش‌فروش نفت محقق نمی‌شود
اسفندیار جهانگرد، دیگر كارشناس اقتصادی نیز در گفت‌وگو با «شرق» درباره پیش‌فروش نفت و احتمالا مشاركت بخش خصوصی در امر صادرات عنوان می‌كند: این نظریه دولت محقق نخواهد شد. بدون شك اگر فروش نفت توسط بخش خصوصی امكان‌پذیر نباشد، دولت طبق وعده‌ای كه داده است، باید اوراق فروخته‌شده را به‌صورت تضمینی خریداری كند. این مسئله چه تبعات تورمی برای كشور دارد؟ جهانگرد در این زمینه می‌گوید: اگر نفت فروش نرود، دولت به همین روش‌هایی كه كسری بودجه را پوشش می‌دهد، وارد عمل می‌شود؛ یعنی از طریق اوراق قرضه یا استفاده از منابع بانك مركزی اقدام به جبران كسری بودجه خود می‌كند. او اضافه می‌‎كند: معمولا از دهه 50 به بعد تورم در ایران دو‌رقمی بوده است. یكی دو سالی فشار آوردیم و تورم را تك‌رقمی كردیم‌ ولی همیشه تورم‌های ما دو‌رقمی بوده است و این‌هم ناشی از گسترش نقدینگی در كشور است و علاوه بر گسترش نقدینگی، توزیع این منابع هم خوب نیست و متناسب با كاربری و بهره‌وری و تولید نیست. همه این مسائل تبعات تورمی دارد زیرا تولیدی انجام نمی‌شود.
این كارشناس اقتصادی بر این باور است كه دولت راه دیگری برایش باقی نمانده است و درباره اینكه چرا دولت برای عدم وابستگی به نفت اقدامی نمی‌كند، یادآور می‌شود: در‌حال‌حاضر شرایط ما عادی نیست. سیستم بانكی‌مان قفل است و اجازه فروش نفت نداریم.
او در واكنش به این پرسش كه وقتی دولت نمی‌تواند نفت بفروشد، بخش خصوصی چگونه قادر به فروش نفت خواهد بود، بیان می‌كند: بخش خصوصی نماینده دولت نیست. برای همین تك‌تك افراد را تحریم می‌كنند. اگر بتوانیم در مدت باقی‌مانده از دولت، تحریم‌ها را برداشته و سیستم بانكی مقداری آزاد شود، خیلی از این مشكلات مرتفع می‌شود.
این كارشناس اقتصادی درباره احتمال ظهور مجدد بابك زنجانی در اقتصاد ایران نظری ندارد اما می‌گوید: فساد در اقتصاد ممكن است وقتی شرایط غیر‌عادی است، رخ دهد. شرایط برای كسب درآمد غیر‌عادی است و به‌گونه‌ای است كه دولت به‌دنبال كسب درآمد است.
او ادامه می‌دهد: راه‌حل این است كه مسائل را از ریشه و بن درست كنیم. بحث من این است كه ما باید مسائلمان را با دنیا حل كنیم و در شرایط عادی برای كشور تصمیم بگیریم. در شرایط غیر‌عادی، كشور مثل انسان تب‌دار است. دادگر یادآور می‌شود: كشور ما در بحران‌های مختلف غوطه‌ور است. كرونا و تحریم فشار می‌آورند. تورم و كمبود كالاها به مردم فشار می‌آورد. در شرایطی كه یك انسان تب دارد، چه دارویی می‌توان برای آن تجویز كرد. فقط باید تب را پایین آورد. وقتی تب را پایین ‌آوردیم، می‌توانیم برای چنین فردی نسخه بپیچیم. در شرایط تب‌دار نمی‌توان برای كشور نسخه پیچید.
‌وابستگی بیشتر بودجه به نفت
پیش‌فروش اوراق نفتی، نه‌تنها اثرات تورمی دارد بلكه از نگاه سید‌محمدهادی سبحانیان، کارشناس اقتصادی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی وابستگی بودجه به نفت را بیشتر می‌كند.
بر اساس گزارش فارس، سبحانیان در پاسخ به پرسشی درباره آثار و تبعات پیش‌بینی یک‌چهارم منابع بودجه 1400 از محل فروش اوراق پیش‌فروش نفت، می‌گوید: انتظار بر این است که در دوره اوج تحریم‌های نفتی، ما هدفمان این باشد که وابستگی بودجه به نفت را که این‌همه مشکل برای کشورمان ایجاد کرده است، ‌کاهش دهیم؛ در‌حالی‌که این مسیری که دولت دنبال می‌کند، کاملا برخلاف این موضوع است.
او اضافه می‌كند: ببینید ما یک بیش‌برآوردی از منابع نفتی داشتیم که آن باید اصلاح می‌شد که آن نه‌تنها اصلاح نشده بلکه یک منبع جدید دیگری را به‌عنوان پیش‌فروش نفت در بودجه، دولت برای سال 1400 دارد پیشنهاد می‌کند که آن‌ هم به‌معنای پیش‌خور‌کردن منابع دولت بعدی است. همچنین این موضوع به‌معنای اتکای بیشتر بودجه به منابع نفتی است که اساسا برخلاف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است و تأکید کرده‌اند باید وابستگی بودجه ما به نفت کاهش پیدا کند. اجرای این پیشنهاد نه‌تنها وابستگی بودجه را به نفت بیشتر می‌کند، بلکه آثار منفی متعددی در حوزه اقتصاد کلان دارد و صرفا پوششی برای پنهان‌کردن تعلل دولت در حوزه اصلاحات ساختاری بودجه خواهد بود.