در كنار خروج حدود یك میلیون مسیحی عراقی از این كشور، آزار و شکنجه سیستماتیک مسیحیان عراقی ابتدا از سوی القاعده و سپس داعش ده‌ها هزار عراقی را در نقاط مختلف این كشور سرگردان كرده و بقای جامعه را تهدید می‌کند. پاپ فرانسیس قرار است در این سفر چهارروزه با جوامع رو‌به‌کاهش مسیحیان بغداد، موصل و قره‌کوش، بزرگ‌ترین شهر مسیحی عراق در دشت‌های نینوا دیدار كند؛ شهری که در سال 2014، بقایای مسیحیان باقی‌مانده در این شهر از سوی داعش بیرون رانده شده و به منطقه خودمختار کردستان در شمال عراق و ترکیه، لبنان و اردن متواری شدند. براساس آمار رسمی، تا قبل از حمله آمریكا به عراق در سال 2003 حدود یك‌میلیون‌و 600 هزار مسیحی در این كشور زندگی می‌كردند اما قدرت‌گرفتن القاعده و داعش در این كشور باعث شد فقط حدود 300 هزار مسیحی در این كشور باقی بمانند.
پاپ فرانسیس قرار است در اربیل در منطقه خودمختار كردستان عراق هم با مقامات کردی و گروهی از 150 هزار پناه‌جوی مسیحی كه از دیگر مناطق عراق در آنجا پناه گرفته‌اند، دیدار كند.
کاردینال «لوئیس رافائل ساکو»، شیخ کلیسای کلدانی عراق، در آستانه سفر پاپ به این كشور به الجزیره گفت: «ما امیدواریم که دیدار پاپ از عراق باعث شود تا مسیحیان عراقی در تصمیم خود برای ترك این كشور تجدیدنظر کنند و در عراق بمانند. این سفر همچنین یک پیام برادری برای سایر ادیان و آیین‌ها در عراق خواهد داشت و آن پیام این است كه دین باعث جدایی نمی‌شود. فارغ از هر آیین و مذهب ما عراقی هستیم و باید متحد بمانیم».
پاپ در این سفر با برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق و دیگر مقام‌های ارشد این كشور در بغداد دیدار می‌کند و انتظار می‌رود نگرانی‌ها درباره تبعیض و ارعاب مسیحیان در این كشور مورد اشاره پاپ فرانسیس قرار گیرد. او که در سال 2019 فاز جدیدی از گفت‌وگوی ادیان بین کلیسای كاتولیك و اسلام را آغاز کرد، همچنین برای دیدار با آیت‌الله علی سیستانی، عالی‌ترین مقام شیعیان عراق که حدود 70 درصد از جمعیت این كشور را تشكیل می‌دهند، به نجف سفر خواهد كرد.
علاوه بر این، انتظار می‌رود نمایندگان سایر مذاهب و گروه‌های اقلیت عراق از جمله مسلمانان سنی و ایزدی‌ها، در یک جلسه بین‌مذهبی با پاپ در شهر «اور»، زادگاه حضرت ابراهیم در جنوب عراق شرکت کنند. پاپ در این سفر همچنین از کلیسای کاتولیک سریانی «بانوی رستگار ما» در بغداد دیدار می‌کند. این مکان مذهبی در سال ۲۰۱۰ مورد حملات انتحاری قرار گرفت و به کشته‌شدن ده‌ها نفر از افرادی منجر شد که برای عبادت و نیایش به این مکان پناه برده بودند.
«نهرو زاگرس»، تحلیلگر سیاسی عراقی در اربیل، می‌گوید: «این دیدارها از سوی همه ادیان و جریان‌های سیاسی عراقی به‌عنوان نمادی از گشایش‌بخش جدیدی از تاریخ این كشور مورد استقبال قرار گرفته است؛ اما در‌این‌میان باید واقعیت‌ها را هم در نظر داشته باشیم. وضعیت بحرانی و خشونت‌هایی كه در عراق سال‌های اخیر جریان دارد، صرفا با چنین دیدارهایی تغییر نمی‌كند».
پاپ فرانسیس در سفر به منطقه خودمختار كردستان عراق، علاوه بر دیدار از اربیل، به موصل نیز سفر خواهد كرد و از بقایای کلیساهای باستانی و اماكن مقدس این منطقه که از سوی داعش تخریب شده‌اند دیدن می‌كند. این منطقه میزبان چهار کلیسای متعلق به فرقه‌های مختلف مسیحی بود که قدمت برخی از آنها به قرن 12 میلادی باز‌می‌گشت و هیچ‌یک از آنها در جنگ علیه داعش در امان نماندند. تردد پاپ در عراق عمدتا با هواپیما و بالگرد صورت خواهد گرفت و گفته می‌شود یکی از دلایل آن امکان مراقبت و حفاظت امنیتی بیشتر است. درگیری‌های اخیر عراق و چند حادثه امنیتی به تردیدها در انجام سفر دامن زده بود، اما واتیکان اعلام کرد سفر تحت هر شرایطی انجام می‌شود. استاندار نجف نیز در آستانه سفر پاپ فرانسیس به این شهر و دیدار با آیت‌الله سیستانی اعلام کرده است که مسئولیت پوشش امنیتی سفر امروز پاپ به نجف، با ترکیب مشترک نیروهای الحشدالشعبی و نیروهای امنیتی عراق خواهد بود و این نیروها از هم‌اکنون وارد مرحله عملیاتی شده‌اند.
بی‌ثباتی امنیتی و اقتصادی
براساس گزارش بانک جهانی، کاهش قیمت نفت همراه با سوءمدیریت، فساد و شرایط نامساعد تجاری، بحران اقتصادی عراق را عمیق‌تر كرده است. نرخ بالای بی‌کاری و شیوع ویروس کرونا حدود 12 میلیون نفر از جمعیت نزدیك به 40 میلیون نفری این كشور را در آستانه فقر قرار داده است؛ اما تنها مشکلات اقتصادی نیست که بازگشت مسیحیان عراقی به كشورشان را دشوار می‌کند. وضعیت امنیتی عراق همچنان شکننده است و اقلیت‌ها دیگر در عراق احساس امنیت نمی‌کنند.
دشت نینوا تحت کنترل نیروهای شیعه است و داعش هنوز در برخی مناطق عراق فعالیت می‌كند. در ماه ژانویه، داعش دو حمله انتحاری در بغداد انجام داد که منجر به کشته‌شدن 32 نفر شد و این اولین حمله بزرگ از زمان سقوط خلافت مورد ادعای این گروه در سال 2017 بود.
مسیحیان عراقی كه از مركز عراق به مناطق کردنشین گریخته‌اند و تعدادشان حدود 150 هزار نفر برآورد می‌شود، در شمال عراق آرامش نسبی یافته و در آنجا مدرسه و كلیسا بنا كرده‌اند. كلیسای كلدانی عراق هم در سال 2015 در این منطقه دانشگاه كاتولیك اربیل را تأسیس كرد.
قدمت مسیحیت در عراق به قرن اول میلادی برمی‌گردد؛ زمانی كه توماس یكی از 12 حواری مسیح، به معرفی انجیل در بین‌النهرین پرداخت. مسیحیان عراقی به زبان سریانی کلاسیک صحبت می‌کنند، یک زبان آرامی که هم برای مراسم مذهبی هم به‌عنوان زبان گفتاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. قدمت زبان آرامی به قرن دهم قبل از میلاد برمی‌گردد و قدیمی‌ترین زبان زنده ثبت‌شده در جهان محسوب می‌شود. زبان‌های آرامی امروزه در معرض خطر قرار دارند و تنها در نسل‌های قدیمی جوامع مسیحی خاور نزدیک ازآنها استفاده می‌شود.