به گزارش خبرنگار«ایران»، پس از ماه‌ها که نرخ تورم تک رقمی شد، از شهریور سال گذشته تورم وارد فاز دو رقمی شد. درواقع جهش نرخ ارز بسرعت تأثیر خود را بر سطح عمومی قیمت‌ها و خدمات گذاشت تا اینکه در مهر سال گذشته به اوج خود رسید، به طوری که دراین ماه تورم ماهانه با رشد 7.1 درصدی مواجه شد. اما با تغییر سیاست‌های ارزی دولت از مهر ماه به بعد که به روند نزولی نرخ ارز در بازار منجر شد، بتدریج نرخ تورم ماهانه نیز عقبگرد داشت. اما در ماه‌های پایانی سال قبل و همچنین نخستین ماه سال‌جاری یک بار دیگر با رشد قیمت‌ها در بازار مواجه شدیم که اثر آن در تورم ماهانه اسفند و فروردین بخوبی نمایان است.
این درحالی است که هم‌اکنون تأثیر نرخ ارز بر قیمت کالاها به سقف خود رسیده است و با توجه به ثبات نسبی بازار ارزدر ابتدای سال‌جاری شاهد عقبگرد دوباره نرخ تورم ماهانه هستیم به طوری که این تغییر در تورم کل، خانوارهای شهری، خانوارهای روستایی و بخصوص تورم مواد خوراکی، آشامیدنی و دخانیات آشکار است. به اعتقاد کارشناسان، تغییر جهت و تداوم افت نرخ تورم ماهانه باعث خواهد شد تا بتدریج نرخ تورم نقطه به نقطه و سالانه نیز روند نزولی داشته باشد.
آمار چه می‌گوید
نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به اردیبهشت ماه امسال به 34.2 درصد رسید که نسبت به ماه قبل (30.6 درصد) 3.6 واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.در اردیبهشت ماه 98 عدد شاخص کل به 173.5 رسید که نسبت به ماه قبل 1.5 درصد افزایش نشان می‌دهد. در این ماه درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل 52.1 درصد است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین 52.1 درصد بیشتر از اردیبهشت 97 برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌‌اند که نسبت به این اطلاع در ماه قبل (51.4 درصد) 0.7 واحد درصد افزایش یافته است.
شاخص قیمت در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نیز نسبت به ماه قبل 0.7 درصد کاهش و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» 2.7 درصد افزایش نشان می‌دهد. درصد تغییرات شاخص قیمت در ماه جاری نسبت به اردیبهشت ماه سال قبل برای این دو گروه به ترتیب82.6 و 39.9 درصد اعلام شده است.
پیش از این در اردیبهشت ماه سال گذشته تورم ماهانه 1.1 درصد رشد داشت ولی پس از آن با رشد تدریجی به اوج خود در مهر ماه 97 برابر با 7.1 درصد رسیده است. از مهر ماه سال گذشته از شتاب تورم ماهانه کاسته شده است به طوری که به یکباره از 7.1 درصد رشد مهرماه به 2.6 درصد در آبان رسیده است. با این حال در نخستین ماه سال‌جاری یک بار دیگر تورم ماهانه شتاب گرفت و به 4 درصد رسید، اما در اردیبهشت ماه با افت 2.5 درصد به 1.5 درصد رسیده است. البته همچنان دراین ماه نرخ تورم نقطه به نقطه (نسبت به ماه مشابه سال قبل) و نرخ تورم سالانه (12 ماه منتهی) به روند رشد خود ادامه داده است.
افت محسوس تورم ماهانه خانوارهای شهری و روستایی
با بررسی تورم خانوارهای شهری و روستایی نیز این تغییر جهت تورم ماهانه ملموس‌تر می‌شود. در تورم خانوارهای شهری درحالی که در اسفند سال قبل شاهد رشد 3.8 درصدی تورم ماهانه هستیم در فروردین ماه این رشد به 3.7 درصد می‌رسد و به یکباره در اردیبهشت به 1.6 درصد سقوط می‌کند که گویای افت 2.1 درصدی این شاخص است.
در تورم خانوارهای روستایی این تغییر پررنگ‌تر دیده می‌شود به گونه‌ای که تورم 5.8 درصدی ماهانه در فروردین امسال با 4.8 درصد افت به یک درصد در اردیبهشت ماه رسیده است. بدین ترتیب درحالی که در اسفند سال قبل تورم ماهانه به 4.5 درصد رسیده بود و با یک جهش در فروردین ماه امسال مواجه شده است در دومین ماه سال افت قابل توجهی را تجربه کرده است. به معنای دیگرنرخ تورم ماهانه در خانوارهای شهری و روستایی به کمترین رقم در 11 ماه اخیر رسیده است. پیش از این در اردیبهشت سال گذشته تورم ماهانه خانوارهای شهری 1.1 درصد و تورم ماهانه خانوارهای روستایی 9 دهم درصد بوده است.
شتاب تورم نقطه‌ای کم شد
نکته قابل توجه دیگر در تورم اردیبهشت ماه که در تورم کل خانوارهای کشور کمتر دیده شده ولی درخانوارهای شهری و روستایی نمود بیشتری دارد، کاهش سرعت تورم نقطه به نقطه است. براین اساس درحالی که در ماه‌های اخیر تورم نقطه به نقطه ماهانه با رشد حدود 4 درصدی همراه بوده است در اردیبهشت ماه رشد بسیار کمتری داشته است. در خانوارهای شهری تورم نقطه به نقطه از 46.6 درصد در اسفند ماه سال قبل به 50 درصد در فروردین امسال رسیده است ولی در اردیبهشت ماه با رشد اندک 7 دهم درصدی عدد 50.7 درصدی را به ثبت رسانده است.
در تورم خانوارهای روستایی نیز رشد تورم نقطه به نقطه اردیبهشت ماه با رشد 2 دهم درصدی همراه شده است. درحالی که تورم نقطه‌ای 52.7 درصدی اسفند پارسال با یک جهش به 59.4 درصد در نخستین ماه سال‌جاری افزایش یافته است در اردیبهشت ماه تنها 2 دهم درصد بیشتر شده و به 59.6 درصد رسیده است.
تورم خوراکی‌ها به کمترین میزان در 19 ماه اخیر رسید
با بررسی شاخص تورم خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات که تأثیر عینی تری در رفاه و معیشت خانوارهای ایرانی دارد نیز شاهد تغییر جهت تورم در اردیبهشت ماه هستیم. به‌طوری که تورم ماهانه این گروه به کمترین رقم رشد در 19 ماه اخیر یعنی از شهریور 1396 رسیده است.تورم خوراکی‌ها در اردیبهشت ماه به منفی 7 دهم درصد رسیده است که اختلاف زیادی با تورم 8.8 درصد فروردین ماه امسال دارد. تورم این بخش در دی ماه سال قبل 2.8 درصد در بهمن 4.5 درصد در اسفند 6.4 درصد بوده که با یک جهش به 8.8 درصد در فروردین امسال رسیده است. رشد منفی 7 دهم درصدی این بخش در 19 ماه اخیر بی‌سابقه بوده است پیش از این در شهریور ماه سال 96 تورم خوراکی‌ها به منفی 1.3 درصد رسیده بود.
در تورم خانوارهای شهری و روستایی نیز شاهد همین رخداد هستیم و کمترین رشد نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در 19 ماه اخیر در اردیبهشت امسال رقم خورده است. درحالی که تورم ماهانه خوراکی‌ها ی خانوارهای شهری در فروردین ماه امسال 8.4 درصد بوده این رقم در اردیبهشت به منفی 6 دهم درصد رسیده است.تورم خوراکی در خانوارهای روستایی نیز در اردیبهشت امسال به منفی 1.2 درصد کاهش یافته است این درحالی است که در فروردین ماه شاهد تورم 10.1 درصدی تورم خوراکی‌ها هستیم.

تحلیل اقتصادی
نیش ترمز تورم

برخلاف اسفند 97 و فروردین امسال، نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت ماه با کاهش قابل توجهی همراه شده است به‌طوری که تورم کل خانوارهای کشور از 4 درصد فروردین به 1.5 درصد در اردیبهشت کاهش یافته است. نرخ تورم ماهانه برای خانوارهای شهری نیز از 3.7 درصد فروردین به 1.6 درصد و برای خانوارهای روستایی از 5.8 درصد فروردین به یک درصد افت کرده است.حال مهمترین پرسش این است که چه عواملی باعث این تغییر جهت در نرخ تورم ماهانه شده است و آیا این روند ادامه خواهد یافت؟
برای پاسخ به این سؤالات باید گفت به‌طور معمول نرخ تورم ماهانه در ماه‌های پایانی سال و ابتدایی هر سال بالاتر از سایر ماه‌هاست. برای مثال برداشت محصولات کشاورزی مختلف در تابستان باعث کاهش قیمت‌ها و در نتیجه افت نرخ تورم ماهانه در این فصل می‌شود. اما در زمستان و در آستانه عید نوروز که تقاضا در بازار افزایش می‌یابد شاهد نرخ تورم ماهانه بالاتری هستیم.درمجموع نیمی از سبد نرخ تورم را کالا و نیمی دیگر را خدمت تشکیل می‌دهد. بخش کالا پس از جهش نرخ ارز در سال گذشته با رشد قیمتی شدیدی همراه شد و تأثیر زیادی نیز بر نرخ تورم داشت به‌طوری که در مهر ماه سال قبل نرخ تورم ماهانه با رشد 7.1 درصدی همراه بود. اما افت نرخ ارز از مهر ماه سال قبل به بعد باعث شد تا نرخ تورم ماهانه نیز تحت تأثیر آن افت کند.
با این حال هنوز نیمی دیگر از سبد نرخ تورم یعنی خدمت به اندازه کالا تعدیل نشده است و همین عامل نهفته باعث می‌شود تا در کوتاه مدت شاهد افت قابل توجه نرخ تورم نباشیم. درمجموع دو سال زمان برای بازگشت نرخ تورم به سطح سال 1395 نیاز داریم. اما به‌طور قطع جهش نرخ تورم در میانه سال گذشته تکرار نخواهد شد چرا که مهمترین دلیل رشد نرخ تورم در این مقطع افزایش نرخ ارز بود که هم‌اکنون افت قابل توجهی نسبت به سال گذشته پیدا کرده است.درصورتی که روند نزولی نرخ تورم ماهانه در ماه‌های آتی ادامه یابد به تدریج بر نرخ تورم نقطه به نقطه و سالانه تأثیر خواهد داشت. البته در این میان نباید از تأثیر فضای سیاسی بر نرخ تورم نیز غافل شد. همانگونه که اخبار سیاسی بر نرخ ارز و سایر کالاها تأثیر می‌گذارد، شاخص نرخ تورم نیز از فضای سیاسی متأثر خواهد بود. بنابراین یکی از مؤلفه‌های افت یا افزایش نرخ تورم در خارج از فضای اقتصادی قرار دارد.