میدان مشترک نفتی یادآوران با نفت سبک مرغوب که ۷۵ درصد آن با عراق مشترک است از جمله میادینی است که توسعه فاز ۲ و ۳ آن همچنان بلاتکلیف باقی مانده است. میدان یادآوران در مجاورت میدان سنباد که یکی از میدان‌های نفتی عراق است، قرار گرفته و با این میدان، مخزن مشترک دارد. از این میدان دو نوع نفت سنگین و نفت سبک به ترتیب از دو لایه سروک و فهلیان تولید می‌شود.
آذرماه سال ۸۵ غلامحسین نوذری مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت ایران از نهایی شدن مفاد قرارداد طرح توسعه میدان نفتی یادآوران با شرکت ساینوپک چین خبر داد. قراردادی که بر مبنای آن دسترسی چاه‌ها برای حفاری، جاده‌های دسترسی به ۳۶ حلقه چاه، ساختن محل چاه به نام سلر، کارهای سیویل امکان‌پذیر می‌کرد. پس از اتمام فاز یک در سال ۹۵ طرح اجرای فاز دوم هم در دستور کار قرار گرفت. قرار بود فاز دوم توسعه آن نیز به شرکت ساینوپک چین واگذار شود که این واگذاری متوقف شد.
همزمان قرارداد برجام به امضا رسیده بود و از سوی شرکت ساینوپک هم هزینه‌هایی را نیز برای آغاز کار توسعه فاز ۲ میدان به شیوه MDP یا برنامه جامع عملیات توسعه را انجام داده بود. رفت و آمد شرکت‌های بزرگ نفتی اروپایی سبب شد تا بیژن زنگنه وزیر وقت نفت تصمیم خود را برای سپردن کار به چینی‌ها تغییر دهد و به دنبال برگزاری مناقصه با حضور شرکت‌های نفتی اروپایی باشد. اتفاقی که هرگز نیفتاد و در نهایت برجام که متوقف شد، سرنوشت توسعه فاز ۲ میدان نفتی یادآوران هم در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت.
چینی‌ها دوباره برمی‌گردند
یک ماه پس از انتصاب محسن خجسته‌مهر به عنوان مدیرعامل شرکت نفت خبر رسیده که در میدان نفتی یادآوران قرار است اتفاق‌های جدیدی رخ بدهد. خجسته‌مهر آخر هفته گذشته از آغاز مذاکره با چینی‌ها برای توسعه فاز دوم میدان یادآوران خبر داد و اعلام کرد: در حال حاضر، ظرفیت تولید از این میدان ۱۱۰ هزار بشکه در روز است و متاسفانه قرارداد توسعه فاز دوم این میدان نیز توسط دولت یازدهم امضا نشد.
خجسته‌مهر که تاکید کرده اولویت‌های دولت سیزدهم افزایش ظرفیت تولید نفت‌خام کشور به پیش از تحریم‌هاست، گفته است: در سال‌های گذشته، به دلایل متعدد بخشی از ظرفیت تولید نفت را از دست دادیم و میادین مشترک از برنامه توسعه عقب افتاده‌اند. از آنجا که مهم‌ترین میادین مشترک کشور در استان خوزستان و در منطقه غرب کارون است که برای توسعه تا چهار سال آینده به ۱۱ میلیارد دلار منابع مالی نیاز دارد.او یادآورشد که قرارداد توسعه میدان آزادگان جنوبی در دولت دهم برای تولید روزانه ۳۲۰ هزار بشکه نفت به شرکت چینی واگذار شده بودکه متاسفانه در دولت یازدهم این قرارداد به دلایل متعدد محقق نشد که عدم‌النفع حدود شش میلیارد دلاری را به همراه داشت.به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت تا امروز حدود ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش بالادست پارس‌جنوبی انجام شده است و با احتساب فاز ۱۱ و تکمیل فاز‌های ۱۳، ۱۴ و ۲۴-۲۲ حدود ۵/۷ میلیارد دلار به سرمایه‌گذاری در منطقه عسلویه افزوده می‌شود و به این ترتیب توسعه اولیه میدان گازی پارس‌جنوبی به اتمام می‌رسد.
پروژه بعدی؛ فاز ۱۱ پارس‌جنوبی
اگرچه خجسته‌مهر نگفته که سرمایه‌گذاری برای توسعه میادین نفت و گاز در شرایط تحریم‌ها چگونه امکان‌پذیر است، اما شواهد نشان می‌دهد که تهاتر نفت با سرمایه‌گذاری اگر اولین هدف تامین مالی توسعه این میادین نباشد، حتما آخرین گزینه خواهد بود.
به نظر می‌رسد، مقامات دولت جدید در نظر دارند، کار خود را با پروژه‌های چالشی آغاز کنند. پس فقط تعیین‌تکلیف میدان نفتی یادآوران در اولویت نیست؛ آن‌طور که مدیرعامل شرکت ملی نفت گفته، پروژه دیگری که تعیین‌تکلیف می‌شود، فاز ۱۱ پارس‌جنوبی خواهد بود. پروژه پرچالشی که در دولت قبل بلاتکلیف ماند. فاز ۱۱ در واقع تنها فاز باقی‌مانده میدان گازی پارس‌جنوبی است که روزگاری قرار بود به عنوان نخستین IPC توسعه میادین نفتی و گازی ایران از طریق این قراردادها باشد، اما به صورت مستقیم تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار گرفت و پس از خروج توتال فرانسه و پس از آن رفتن چینی‌ها نحوه توسعه آن فعلا در‌هاله‌ای از ابهام قرار گرفت.حالا خجسته‌مهر تصمیم دارد برای این پروژه چالش برانگیز دیگر صنعت نفت چاره‌اندیشی کند. او که در نشستی با حضور جمعی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس و مدیران ارشد شرکت ملی نفت ایران در منطقه عسلویه سخن می‌گفت، تاکید کرد: میدان گازی پارس‌جنوبی منبع ۷۰ درصد تولید کشور است و با حفاری چاه‌های جدید، اقدام‌های مهندسی نفت از جمله اسیدکاری و… می‌توان تا حدودی از افت طبیعی تولید جلوگیری کرد. اما مهم‌ترین کاری که باید انجام دهیم احداث ایستگاه‌های تقویت فشار گاز است که یک اقدام اساسی محسوب می‌شود. اگر این کار را در بخش دریا انجام دهیم ۲۰ میلیارد دلار و در خشکی به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم.
او اضافه کرد: درآمد حاصل از توسعه این فاز حدود سالانه پنج میلیارد دلار است که جزو مرزی‌ترین فاز با قطر محسوب می‌شود و توسعه آن ۷/۴ میلیارد دلار منابع مالی نیاز دارد که باید از منابع داخلی تامین شود، همچنین تکمیل فاز‌های ۱۳، ۱۴، ۲۴-۲۲ پارس‌جنوبی نیز بین ۵ تا ۱۰ درصد باقی مانده است که تا پایان سال به اتمام خواهد رسید. برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای نفت و گاز در دریا و خشکی ۶۵ تا ۸۹ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
او همچنین تاکید کرد که برای سال جاری سناریوهای جبرانی برای تولید گاز طراحی شده که اگر اجرایی نشود تا سال ۱۴۰۴ به وارد‌کننده گاز تبدیل خواهیم شد.
به گفته او، طرح ضربتی افزایش تولید ۱۰ میدان گازی مناطق نفت مرکزی ایران، طرح توسعه میدان گازی کیش و خط لوله انتقال گاز، طرح توسعه میدان گازی پارس‌شمالی، طرح توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی، طرح‌های توسعه میادین گازی فرزاد الف و ب، در این موارد در مجموع ۳۶۶ میلیون مترمکعب در روز به تولید گاز کشور افزوده می‌شود که در مجموع ۵۴ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.
