اگرچه وزیر نیرو در سفر خود به اصفهان خطاب به کشاورزان، خواست تا به دولت اعتماد کنند تا در مدت دو سال مشکل زاینده رود حل شود، اما کشاورزان اصرار بر آن داشتند که تا آب به پای آنها نرسد، بستر زاینده رود را ترک نمی کنند. از سوی دیگر باید توجه داشت که امروز جریان دائمی زاینده رود تنها مطالبه کشاورزان نیست و احیای این رودخانه خواسته تمام مردم اصفهان است، این درحالیست که این مطالبه 5 آذر ماه به زد و خورد کشیده شد. اگرچه از سال های پیش بسیاری از کارشناسان این وضعیت را پیش بینی کرده بودند که اگر به مطالبه آبی استان ها در سایه آرامش پاسخ داده نشود، شاهد جنگ آب خواهیم بود که علاوه بر تبعات بسیار اجتماعی و اقتصادی، شاهد تبعات امنیتی آن می شویم، اما تصمیم گیران حوزه آب بدون توجه به این پیش بینی ها، تنها در سایه فشارهای اجتماعی و سیاسی تصمیمات غیرکارشناسانه برای حوضه های آبریز و طرح های انتقال آب گرفتند و این طرح ها را اجرا کردند.

تاثیر منفی بر اقتصاد استان

امروز کارشناسان بر این باورند که موضوع آب و محیط زیست یک مقوله ملی و حاکمیتی و وابسته به اقتصاد و روابط خارجی و بسیاری از مسائل دیگر است و بدون تصمیمات سخت در راس حاکمیت راه نجاتی برای آن وجود نخواهد داشت.

به گفته سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، به طور قطع ناآرامی های اخیر اصفهان، موجب تاثیر منفی بر اقتصاد استان به ویژه حوزه گردشگری می شود و باید توجه داشت که امنیت شرط اول توسعه اقتصاد و گردشگری است و اگر معتقدیم که زاینده رود یکی از جاذبه های اصفهان است و حیات این شهر وابسته به این رودخانه است، باید مطالبه احیای زاینده رود و حفظ معیشت کشاورزان را با حفظ امنیت دنبال کنیم تا زیانی متوجه شهر و اقتصاد اصفهان نشود. مهدی طغیانی به "نوسان" می گوید: در فضای اقتصادی، امنیت شرط اول را می زند و اگر مباحثی همچون معیشت کشاورزان و حفظ تمدن اصفهان و جریان دائمی زاینده رود را دنبال می کنیم، تمام این مطالبات باید در بستر امنیت دنبال شود تا داشته های موجود را از دست ندهیم و بتوانیم اتفاقات خوب برای اصفهان رقم بزنیم، اما اگر ناامنی باشد نه تنها به خواسته های خود نخواهیم رسید، بلکه فعالیت های موجود را تحت تاثیر قرار می دهیم.  او اضافه می کند: به طور قطع بخش های گردشگری و حوزه های خدماتی بیشترین تاثیر را از این شرایط ناامنی می پذیرند؛ همان گونه که کرونا بیشتر آسیب را به این بخش ها وارد کرد، بنابراین نباید ناامنی و شرایط اعتراض بیش از این ادامه یابد، چراکه امنیت بستر رشد و توسعه اقتصادی است.

سکویی برای جذب اعتبارات

هرچند هوشنگ شجری- استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان بر این باور است که تاثیر اعتراضات آبی اخیر بر اقتصاد اصفهان مقطعی است، اما به "نوسان" می گوید: تاثیرات این جریانات بستگی به نتیجه ای که از آن گرفته می شود، بازمی گردد و باید دید بحران زاینده رود به صورت اصولی حل می شود و یا به صورت کوتاه مدت مسکنی برای آن تجویز می شود! اما این اتفاقات می تواند سرآغاز یک برنامه ریزی اساسی برای دستیابی به آب در مرکز ایران به خصوص اصفهان باشد.

او با اشاره به آثار منفی تجمعات و اعتراضات اخیر می گوید: گردشگری پتانسیل های بزرگ اقتصاد اصفهان است و  زاینده رود و پل های تاریخی یکی از جاذبه های گردشگری این شهر است و باید توجه داشت گردشگران خارجی نیازمند امنیت و آرامش هستند که اعتراضات اخیر بر حوزه گردشگری استان و کشور تاثیر منفی برجای می گذارد، اما امیدواریم این تاثیر منفی سکویی برای جذب اعتبارات در بخش های مختلف توسعه گردشگری و حل بحران زاینده رود باشد. این استاد اقتصاد تاکید می کند: به طور قطع این اعتراضات بر امنیت اقتصادی استان تاثیر منفی برجای خواهد گذاشت و اگر ادامه یابد، سرمایه گذاران کمتر به اصفهان توجه می کنند، چراکه سرمایه گذاری به شرایط اطمینان برمی گردد و اگر این شرایط تداوم یابد موجب عدم اطمینان به سرمایه گذاری بلندمدت و راه اندازی کسب و کارهای جدید می شود. به اعتقاد شجری، اگرچه برخی این شرایط نااطمینانی را به کشاورزان نسبت می دهند که خواهان آب بوده و معترض هستند، اما مقصر این شرایط عدم برنامه ریزی بلندمدت برنامه ریزان طی سالیان گذشته است.

او اضافه می کند: امروز دیگر انتقال آب از یک نقطه به نقطه دیگر علاج واقعی کار نیست، چراکه با انتقال آب از نقطه «آ» به نقطه «ب» هرچند مشکل نقطه «ب» حل می شود، اما این سرآغاز مشکلاتی در نقطه «آ»  می شود. ممکن است آب اصفهان از خوزستان تامین شود، اما خوزستان درگیر کم آب می شود و یا اینکه انتقال آب از اصفهان به یزد موجب کم آبی اصفهان شده است، بنابراین باید توجه داشت که بحران آب از طریق انتقال آب قابل حل نیست. او تاکید دارد که متاسفانه بسیار دیر به این نتیجه رسیده ایم  و در حالیکه از ابتدا برای حل بحران کم آبی می توانستیم راه حل های علمی و منطقی اجرا کنیم.

استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی البته می گوید: یک راه حل میان مدت و بلندمدت وجود دارد که اگر از سال ها پیش به آن توجه می کردیم امروز در فلات مرکزی ایران با مشکل مواجه نبودیم و آن انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس است و این کار نباید توسط دولت بلکه باید از طریق بخش خصوصی انجام شود. صنایع فولاد، پتروشیمی و در مجموع صنایع آب بر باید ملزم شوند که در یک بازه زمانی کوتاه آب مورد نیاز خود را از طریق خلیج فارس تامین کنند و اکنون این طرح برای برخی صنایع فولادی کشور انجام شده و یا در حال اجراست. بنابراین فولادسازان بزرگ نیز باید طی برنامه ای از محل افزایش سرمایه و یا سود انباشته خود، آب مورد نیاز را از دریا تامین کنند و طرح توسعه جدید نیز نداشته باشند. در این شرایط زمانی که صنایع، آب مورد نیاز خود را تامین کنند دولت می تواند برای بقیه مصارف از جمله کشاورزان تصمیم مناسبی اتخاذ کند و بار خود را برای حل مشکل کم آبی فلات مرکزی ایران کاهش دهد.