با پول نفت و دولت نمی‌توان اقتصاد پویا ایجاد کرد
دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در این مراسم با انتقاد از وابستگی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی به بودجه دولتی گفت: «زمانی که بنده مدیریت یک دانشگاه دولتی را برعهده داشتم، در جایی خواندم که دانشگاه 150 سال پیش به کشور آورده شده است.» وی افزود: «مرتب آخرین دستاوردهای دانشگاه‌های غربی را کپی می‌کنیم، اما چرا در دانشگاه‌های ما به آن ثمرات و نتایج نمی‌رسیم.»
دکتر طهرانچی تصریح کرد: «واقعیت این است که در کشور ما ابتدا نفت آمد و بعد از آن دانشگاه، اما هیچ‌گاه دانشگاه روی موضوع نفت کار نکرد، در صورتی که همیشه از پول نفت استفاده کرده است. به همین دلیل دانشگاه ما زایشگر و زاینده نبود و دانشگاه مصرف‌کننده بود. این موضوع در تمام تاروپود دانشگاه رسوخ کرده است.»
وی افزود: «زمانی که به دانشگاه آزاد اسلامی آمدم، با دانشگاهی مواجه شدم که مردم آن را ساخته بودند و این دانشگاه با پشتوانه مردمی توانسته بود 38 درصد آموزش‌عالی کشور را به خود اختصاص دهد و سالانه میزبان 300 هزار نفر از جوانان کشور باشد، اما با وجود آنکه همه سرمایه دانشگاه آزاد اسلامی مردمی است، این دانشگاه منبعث از نگاه دولتی اداره می‌شد و سرمایه‌های این دانشگاه در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده بود و دانشگاه از سود حاصل از آن استفاده می‌کرد. با توجه به تغییرات جهانی و تغییرات ملی، به این نتیجه رسیده بودیم که باید در گام دوم دانشگاه آزاد اسلامی، نگاه دیگری به مسائل داشت و الگوهای ذهنی گام اول را تغییر داد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «نکته اول که به آن اعتقاد داریم این است که با پول نفت و دولت نمی‌توان اقتصاد پایا و پویا ایجاد کرد و به همین دلیل زمانی که پیشنهاد راه‌اندازی این صندوق ارائه شد، با توجه به تغییر رویکردی که در دانشگاه آزاد اسلامی داشتیم و شعار کارآمدی را سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده‌ایم، دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان نقش‌آفرین جدی در عرصه تربیت جوانان از پیشنهاد راه‌اندازی فراصندوق ستارگان حمایت کرد.»
دکتـــــر طهرانچی در پایان گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی در دوره جدید مدیریتی خود، به جای مدرک‌گرایی، به راه‌اندازی استارتاپ‌ها و مهارت‌آموزی به دانشجویان و ایجاد سراهای نوآوری توجه ویژه داشته است و با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی در همه شهرها حضور دارد، می‌توانیم فرهنگ کار را در کشور تغییر دهیم. مراسم امروز یک تغییر رویکرد نسبت به فضای کسب‌وکار است که امیدواریم این حرکت پایدار و بادوام بماند.»
دانشگاه آزاد اسلامی برنامه وسیعی برای ایجاد سراهای نوآوری دارد
سورنــــا ستاری، معــــــــاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز در این مراسم گفت: «جایگاه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشور وضعیت نسبتا خوبی پیدا کرده و در این مدت توانسته‌ایم چند صندوق جسورانه در بورس ثبت کنیم.»
وی با بیان اینکه متاسفانه پول نفت در کشور ما باعث شده این نوع سرمایه‌گذاری را فراموش کنیم، اظهار داشت: «در تاریخ تجارت ما سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر قدمت چندهزار ساله دارد. باید به روش تجار بازار کار کنیم که یک جوان را تربیت می‌کردند و به او اخلاق و روش تجارت می‌آموختند، اما رویکرد حال حاضر ما این‌گونه نبوده و زمانی که مخترعان به ما مراجعه می‌کردند، فقط به آنها سرمایه می‌دادیم و توجهی به میزان آشنایی آنها با بازار و قیمت‌های رقابتی نداشتیم. به همین دلیل این نوع حمایت‌ها منجر به شکست می‌شد. برای اصلاح این رویکرد، تلاش کردیم شتاب‌دهنده‌ها را توسعه دهیم، چراکه شتاب‌دهنده‌ها نقش تربیت جوانان برای آینده را دارند و با حضور منتورها و مربی‌ها، از ابتدای ایده تا تجاری‌سازی محصول در کنار جوانان قرار دارند.»
ستاری با بیان اینکه اکوسیستم نوآوری در کشور ما مغفول مانده است، گفت: «نوآوری یک اکوسیستم است که دانشگاه‌ها عامل اصلی آن هستند، چراکه با سرمایه‌گذاری دولت در حوزه آموزش و پژوهش، نمی‌توان به نتیجه مطلوب دست یافت، بنابراین نیاز به تقویت استارتاپ‌ها و مراکز نوآوری داریم. در این راستا در شهرها، نواحی نوآوری را طراحی کردیم و تلاش داریم تا دو سال آینده یک میلیون مترمربع فضای نوآوری در کشور ایجاد کنیم که البته تاکنون 500 هزار مترمربع از این فضا ایجاد شده است.»
وی ادامه داد: «خوشبختانه دانشگاه آزاد اسلامی با آمدن دکتر طهرانچی، برنامه‌های وسیعی برای ایجاد سراهای نوآوری داشته است. البته انتظار نداریم از این سراهای نوآوری، شرکت‌های بزرگ بیرون بیایند، بلکه وظیفه این سراها، تامین نیروی انسانی برای اکوسیستم است و جوان در شتاب‌دهنده‌ها یاد می‌گیرد چطور ایده خود را به کسب‌وکار و محصول تبدیل کند.»
مـــــــعاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری خاطرنشان کرد: «استارتاپ‌ها و مراکز نوآوری برای تامین مالی با مشکل مواجه هستند، اما دولت نمی‌تواند سرمایه‌گذاری خطرپذیر داشته باشد، بنابراین در این حوزه نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی هستیم، چراکه محصول در بخش خصوصی به وجود می‌آید. این در حالی است که پژوهشگاه‌های دولتی خوبی داریم و افراد خوبی هم در این پژوهشگاه‌ها تربیت می‌شوند، اما این افراد تا به بخش خصوصی نروند، نمی‌توانند محصول تولید کنند و در واقع محصول حاصل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.»
ستاری با قدردانی از حامیان و سرمایه‌گذاران فراصندوق ستارگان اظهار داشت: «بخش خصوصی با مشارکت در این صندوق، می‌خواهد بین همه بازارهای پیش روی خود، روی جوانان سرمایه‌گذاری کند تا چند سال آینده این سرمایه‌گذاری به نتیجه برسد. این نگاه بسیار ارزشمند است، چراکه همان‌طور که کشورهای دیگر جوانان ما را جذب می‌کنند، تا چند سال آینده به سراغ استارتاپ‌های ما هم خواهند آمد، بنابراین باید هرچه زودتر از آنها حمایت کنیم.»
وی افزود: «در این راستا نیازمند ماهیت‌های جدید ثبتی برای استارتاپ‌ها هستیم تا شرایطی ایجاد شود که استارتاپ‌ها با شرایط ویژه‌ای فعالیت داشته باشند و مراحل معمول ثبت شرکت یا انحلال شرکت را پشت سر نگذارند.»
معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با تاکید بر اینکه استارتاپ‌ها تامین‌کننده نیروی انسانی هستند، گفت: «حتی اگر استارتاپ‌ها شکست بخورند و منحل شوند، افراد آن بازهم سراغ کارآفرینی می‌روند که این نگاه و رویکرد بسیار ارزشمند است.»
دکتر ستاری در پایان خاطرنشان کرد: «استارتاپ‌ها را نمی‌توان با اکوسیستم دولتی ایجاد کرد، چراکه کسب‌وکار مربوط به بخش خصوصی و ایجاد زیرساخت‌ها مربوط به دولت است و کار بخش خصوصی روی زیرساخت‌ها ایجاد می‌شود، بنابراین باید برای آینده جوانان سرمایه‌گذاری کنیم و ایجاد این فراصندوق، فرهنگ جدید سرمایه‌گذاری است که امیدواریم موفق باشد.»
قدردانی برای ایجاد فراصندوق ستارگان
محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) نیز در این مراسم گفت: «در جبهه‌هایی که با دشمن مواجه هستیم، توانسته‌ایم آنها را مأیوس کنیم، اما در بخش اقتصاد هنوز آسیب‌پذیر هستیم و معیشت مردم نقطه آسیب اصلی به حساب می‌آید.» وی خاطرنشان کرد: «اگر در معیشت مردم موفق باشیم، دشمنان دیگر نمی‌توانند در حوزه تحریم کاری از پیش ببرند. خوشبختانه به لحاظ مزیت‌های کشور در مرحله‌ای قرار داریم که به‌سرعت می‌توانیم به نقطه امن اقتصادی برسیم. در این میان فعالیت‌های خرد و دانش‌بنیان، مزیت محسوب می‌شوند که در این میدان قشر عظیم تحصیلکرده آماده فعالیت در هر دو بخش است.» رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) از ایجاد 100 هزار شغل کوچک و خانگی در سال‌جاری در نقاط مختلف کشور خبر داد و گفت: «ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) آمادگی دارد این رویکرد را در حوزه دانش‌بنیان هم ادامه دهد که ایجاد فراصندوق ستارگان یکی از این اقدامات است. جا دارد از دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی که در کنار دیگر نهادها، از ایجاد این صندوق حمایت کرد و به میدان آمد، قدردانی شود.»
مخبر با بیان اینکه امروز رویداد بزرگی اتفاق افتاد که ترویج فرهنگ حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان است، تاکید کرد: «در صندوق اجرای فرمان امام(ره)، سه صندوق بورسی ایجاد شده، ولی این سه صندوق نمی‌توانند مشکلی را حل کنند و همواره به‌دنبال ایجاد یک مسیر جدید هستیم و امروز با امضای این تفاهمنامه مسیر جدیدی باز شد و امیدوارم این فراصندوق‌ها بتوانند کشور را به نقطه بازدارندگی در بخش اقتصاد برسانند.»
اعتبار اولیه 650 میلیارد تومانی
حمید امیری‌نیا، مشاور ستاد اجرایی فرمان امام(ره) نیز در این مراسم اقتصاد دانش‌بنیان را یک راهبرد اساسی در کشور توصیف کرد و افزود: «زنجیره تامین مالی یک حلقه کلیدی در زیست‌بوم اقتصاد دانش‌بنیان است که باید در آن همه نهادهای نظام تلاش کنند تا این زنجیره تکمیل شود.»
او راه‌اندازی فراصندوق را با حمایت معاونت علمی ریاست‌جمهوری و دانشگاه آزاد اسلامی دانست و ادامه داد: «اگر قرار است ایده‌ای به مراحل نهایی تجاری‌سازی برسد، نیازمند تامین مالی بیشتری است و اقتصاد سنتی قادر به تامین منابع مالی این نوع طرح‌ها نیست؛ از این رو بسیاری از طرح‌های فناورانه متوقف می‌شوند و به بازار تجاری‌سازی وارد نخواهند شد. بر این اساس پیشنهاد راه‌اندازی فراصندوق از دی‌ماه ۹۶ ارائه شد و با تعامل نهادهایی چون بازار بورس سرمایه، معاونت علمی و دانشگاه آزاد اسلامی از امروز آغاز به کار کرد.»
او با اشاره به اهمیت حمایت از طرح‌های فناورانه در بازارهای بین‌المللی خاطرنشان کرد: «به غیر از شرکت‌هایی که موفق به جذب منابع مالی خارجی شدند، زنجیره تامین مالی شرکت‌ها در این حوزه تامین نمی‌شود؛ هرچند در صندوق نوآوری و شکوفایی در این زمینه اقداماتی صورت گرفته است.»
مشاور ستاد اجرایی فرمان امام(ره) با بیان اینکه فراصندوق به ثبت شرکت‌ها رسیده است، ادامه داد: «آیین‌نامه آن نیز نهایی شده است، ولی با تشکیل این صندوق مهم‌ترین نکته ایجاد نگاه و رویکرد دانش‌بنیانی در نهادهای اقتصادی است، چراکه در راه‌اندازی این فراصندوق نهادهایی مانند مخابرات، همراه اول، کمیته امداد امام خمینی(ره)، آستان قدس رضوی، سازمان اقتصادی کوثر، سازمان بنیاد مستضعفان و سازمان تبلیغات اسلامی مشارکت داشته‌اند.»
او اعتبارات اولیه این صندوق را ۶۵۰ میلیارد تومان ذکر کرد و گفت: «همه سهامداران این صندوق که در بالا ذکر شد، ۱۰درصد از منابع مالی آن را تامین خواهند کرد.»
امضای قرارداد
گفتنی است، آیین رونمایی و پذیره‌نویسی فراصندوق ستارگان به‌عنوان اولین فراصندوق کشور در بازار سرمایه که با حمایت دانشگاه آزاد اسلامی و ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و سایر نهادها ایجاد شده است، روز گذشته با حضور سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و محمد مخبر رئیس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در نمایشگاه دستاوردهای اجتماعی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) برگزار شد. در این مراسم، تفاهمنامه مشارکت و سرمایه‌گذاری در صندوق ثروت ستارگان (فراصندوق ستارگان) بین موسسان و سرمایه‌گذاران فراصندوق منعقد شد.قابل ذکر است که با توجه به وجود سرمایه انسانی متخصص، جوان، متعهد و نوآور در کشور و متوقف شدن بسیاری از طرح‌ها و ایده‌ها در مراحل میانی و انتهایی رشد به‌دلیل کمبود منابع مالی در زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور و همچنین تحریم‌های ظالمانه استکبار جهانی و ضرورت داخلی‌سازی نیازهای اولویت‌دار صنایع مختلف کشور، فراصندوق ستارگان با هدف پر کردن این خلأ و استفاده از فرصت سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای مراحل میانی و انتهایی در زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور تاسیس می‌شود. موضوع اصلی فراصندوق ستارگان، سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار و مشارکت در تاسیس آنهاست.