اقتصاد بازار: روزنامه انگليسي گاردين در گزارشي به موضوع راه اندازي اپليكيشن اسنپ در ايران پرداخت.
در اين گزارش با عنوان «چگونه اين اپليكيشن زندگي و سفر درون شهري مردم را تغيير داد»، آمده است: در كلان شهر شلوغي مانند تهران، استفاده شراكتي از تاكسي امري عادي محسوب مي شود. اما «دربست» واژه اي است كه بايد زماني كه مي خواهيد از يك تاكسي به صورت انحصاري استفاده كنيد، آن را به راننده اعلام كنيد.
اين سنت ديرينه هم اكنون در حال از بين رفتن و جايگزين شدن با نمونه هاي مدرن است: اسنپ -كه نسخه اوبر (Uber) در تهران محسوب مي شود- همچنين ارائه كننده يك خدمت منحصر به فرد است كه شامل شماري از رانندگان زن براي زنان و كودكان مي شود.
سالهاست تحريم هاي بين المللي سبب شده است شركت هاي بين المللي از ايران دور بمانند كه اين موضوع به نوبه خود سبب شكوفا شدن و آغاز به كار شركت هاي نوپا در ايران شده است زيرا كارشناسان محلي شماري از خدمات داخلي را ارائه كرده اند از ديجي كالا (آمازون ايران) تا واش ماش كه شركتي آنلاين و ارائه كننده خدمات آنلاين خشكشويي است.
طي سه سال گذشته، اسنپ سبب متحول شدن شيوه زندگي و سفر تهراني ها در اين شهر شده است. شهرام شاهكار مدير اجرايي اين شركت -جواني سي و دو ساله كه هم اكنون پانصد كارمند با متوسط سن بيست و چهار سال دارد- مي گويد: «در حال حاضر، كلمه اسنپ تداعي كننده ارائه كردن خدمات حمل و نقل است. آنچه كه دربست ناميده مي شد، هم اكنون با نام اسنپ شناخته مي شود.» او تا يك سال پيش شصت كارمند داشت.
شاهكار -كه در سن هفده سالگي براي تحصيل در انگستان و سپس در كانادا، ايران را ترك كرد- چهار سال پيش از شغل خود در شركت نرم افزاري ساپ SAP استعفا داد تا به كشورش باز گردد و اقدام به كشف ظرفيت هاي دست نخورده كشورش در زمينه فن آوري كند.
او گفت: «زماني كه مي خواستم به ايران برگردم، والدينم عصباني شدند.» او افزود: «آنها مي گفتند ديوانه شدي؟ ما تو را به خارج فرستاديم تا درس بخواني و زندگي خوبي داشته باشي. شما مي دانيد كه پدر و مادرها چگونه فكر مي كنند. آنها گفتند تو مي خواهي همه اين ها را رها كني و به ايران برگردي؟» اما شاهكار مي خواست «براي كاري تلاش كند.» او در ابتدا به مدت شش ماه اقدام به مطالعه و بررسي اوضاع كرد اما به محض اين كه او به تيم اسنپ پيوست، اين شركت در اوايل سال دو هزار و شانزده به يكي از موفق ترين شركت هاي ايران تبديل شد.
او گفت: «مردم فكر مي كردند من ديوانه هستم، اما اكنون افراد بيشتري در حال برگشتن هستند و هيچ كسي ديگر متعجب نمي شود. آنها اين را به عنوان يك نكته خوب مي بينند. آنها برخي تجربه هاي بين المللي و تحصيلي در خارج دارند و هم اكنون مي گويند بگذاريد به ايران باز گرديم و ببينيم در آنجا چكار مي توانيم انجام دهيم. اوضاع به شدت تغيير يافته است. روند فرار مغزها تغيير كرده است.»
در پايتخت ايران و همچنين سه شهر بزرگ ديگر -كرج و شهرهاي گردشگري اصفهان و شيراز- بيش از پنج ميليون نفر (براي استفاده از خدمات) در اسنپ ثبت نام كرده اند. هفته آينده، اسنپ در مشهد در شرق ايران نيز راه اندازي مي شود. بيش از صد هزار نفر در حال حاضر به عنوان راننده با اسنپ كار مي كنند و از سال دو هزار و چهارده، زماني كه اسنپ نخستين بار كار خود را آغاز كرد، پنجاه ميليون سفر با اسنپ انجام شده است.
آريا بيست و پنج ساله -كه در تهران دانشجو است- به طور متوسط شش بار در روز از اسنپ استفاده مي كند. او مي گويد: «نخستين نكته درباره اسنپ قيمت آن است. قيمت اسنپ بسيار ارزان تر از خدمات آژانس هاي تاكسي است.»
آريا مي گويد مسير وزارت علوم ايران در مركز شهر تا ولنجك -منطقه اي متمول نشين در شمال غرب تهران- با آژانس هاي تاكسي سي هزار تومان (حدود شش پوند) است اما با اسنپ قيمت آن چهارده هزار تومان مي شود. او افزود: «اسنپ بسيار سريع است. شما درخواست مي دهيد و تاكسي سريعا مي آيد.»
تهران از اوايل سال دو هزار، شبكه مترو زيرزميني خود را گسترش داده است و در حال حاضر شش خط اصلي مترو روزانه به طور متوسط بيش از سه ميليون مسافر را جابجا مي كنند. به گفته پيمان سنندجي -كه يكي از مقامات شهرداري است- بيش از هفت هزار اتوبوس در پايتخت فعاليت مي كنند و هر يك از آنها در روز حدود هزار و دويست مسافر را جابجا مي كنند.
اما با وجود بهبود شرايط حمل و نقل عمومي، استفاده از تاكسي همچنان محبوب است. شاهكار مي گويد جمعيت دوازده ميليون نفري تهران قبلا به حمل و نقلي قابل اعتماد، مقرون به صرفه و راحت دسترسي نداشتند.
دويست هزار راننده آزاد و همچنين هشتاد هزار راننده داراي مجوز داراي تاكسي ها سبز و زرد در تهران وجود دارند، و همچنين هشتاد هزار راننده آژانس در تهران فعاليت مي كنند. او گفت: «در مجموع سيصد و شصت هزار راننده تنها در تهران فعال هستند و اگر شما در واقع مي خواهيد رقابت كنيد، بايد خدماتي با كيفيت را ارائه كنيد.»
اما همه افراد در تهران از فعاليت اسنپ خشنود نيستند. اين سرويس جديد و رقيبش با نام تپسي TAP30 -كه در سطحي كوچك تر فعاليت مي كند- با دشواري هاي زيادي در گرفتن مجوزهاي مورد نياز رو به رو هستند. رانندگان تاكسي در تهران در مقابل پارلمان -مجلس- ايران تظاهرات و از اين موضوع شكايت كردند كه آژانس هاي سنتي در حال ورشكسته شدن و رانندگان نيز در حال از دست دادن شغل هاي خود هستند.
اما عامل موجود در وراي محبوبيت فزاينده اسنپ خدماتي است كه به مشتريان ارائه مي كند. يك كاربر گفت اين به طور كلي يك مفهوم جديد در ايران است. رضا (كه اين نام واقعي او نيست) گفت: «براي اولين بار در ايران، اولويت با مشتري است و شما مي توانيد نظر خود را درباره خدمات آنها بگوييد و آنها آن را جدي مي گيرند. ما هرگز چيزي همانند اين را قبلا در ايران تجربه نكرده بوديم.» و بيشتر رانندگان شغل دوم دارند. او گفت: «من دوستاني دارم كه در دانشگاه شريف يا دانشگاه هاي ديگر فوق ليسانس مي خوانند و راننده اسنپ هستند.»
ام تي ان ايرانسل -كه يك گروه مخابراتي است- سرمايه گذار اصلي اسنپ محسوب مي شود.
اين اپليكيشن تاكسي در حال حاضر ارائه كننده چندين خدمت از جمله اسنپ پلاس است كه ارائه كننده خودروهاي بهتر، و اسنپ باكس ارائه كننده خدمات ارسال و دريافت بسته هاي پستي با موتورسيكلت است. بر خلاف اوبر، رانندگان اسنپ هم پرداخت آنلاين و هم پول نقد را مي پذيرند.
اسنپ همچنين سرويسي به نام اسنپروز دارد كه ارائه كننده رانندگان خانم براي زن ها و خانواده هاست.
