طبق تجزیه و تحلیل گروه‌های تحقیق منبع باز، فیلم‌های منتشر‌شده در شبکه‌های اجتماعی کاروان‌های وسایل نقلیه نظامی را نشان می‌دهد که حتی از سیبری عازم مناطق مرزی با اوکراین هستند. نیروهای نظامی روسیه در جنوب شهر «وورونژ» در فاصله 250 کیلومتری مرز اوکراین تجمع کرده‌اند. از یک سو محل استقرار این نظامیان آن‌قدر با اوکراین فاصله دارد که انجام حمله فوری بسیار بعید به نظر می‌رسد، اما از طرف دیگر آن‌قدر هم نزدیک هستند که بتواند طرف مقابل را تحریک کند.
جابه‌جایی نیروها از مناطق نظامی غربی و جنوبی بسیار گسترده‌تر از آمادگی و نقل و انتقال برای یک مانور استاندارد است که روسیه به‌تازگی اجرا کرده بود. «کریل میخائیلوف»، محقق مسائل نظامی به فارن‌پالیسی، می‌گوید: «آنچه درباره تجمع در وورونژ گیج‌کننده و نگران‌کننده است، وضعیت و موقعیت توهین‌آمیز آن است. این منطقه با بخشی از اوکراین هم‌مرز است که تحت کنترل دولت قرار دارد و نه مناطق جداشده در دونتسک و لوگانسک که تحت کنترل شبه‌نظامیان حامی روسیه هستند. این تجمع نظامی با افزایش تهدیدها و خط و نشان کشیدن مقام‌های روسی همراه بوده است. روز پنجشنبه، «دیمیتری کوزاک»، یکی از مقام‌های ارشد کرملین، هشدار داد که تشدید درگیری در مناطق مرزی به معنی «آغاز پایان اوکراین» خواهد بود.
در همین حال روسیه برای آنکه اوکراین را متجاوز نشان دهد و استقرار نیروهای نظامی خود در مناطق مرزی با این کشور را موجه جلوه دهد، این ادعا را تکرار می‌کند که اوکراین آماده پاک‌سازی قومی منطقه دونباس از روس‌ها است. روز جمعه، دیمیتری پسکوف، دبیر مطبوعاتی دولت روسیه، با اشاره به کشتار بیش از هشت هزار مسلمان بوسنیایی از سوی نیروهای صربستان در جولای 1995، هشدار داد که روسیه می‌تواند در صورت بروز «فاجعه انسانی مشابه سربرنیتسا»، در اوکراین مداخله کند. «جن ساکی»، سخنگوی کاخ سفید گفت که ایالات متحده به ‌طور فزاینده‌ای از «افزایش اقدامات و تحرکات متجاوزانه روسیه» در منطقه نگران است. روز جمعه، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، با هایکو ماس، همتای آلمانی خود، گفت‌وگو کرد و قرار است بلینکن در روزهای آینده به آلمان و بلژیک سفر کند تا درباره تنش‌های اخیر در مرز روسیه و اوکراین به ‌طور رودر‌رو با مقام‌های آلمان و دیگر مقام‌های اتحادیه اروپا مذاکره کند. سفر قریب‌الوقوع بلینکن به اروپا در حالی انجام می‌شود که ژنرال «لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا هم قرار است پس از سفر به اسرائیل راهی آلمان، بلژیک و بریتانیا شود و موضوع روسیه یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد مذاکره میان طرفین خواهد بود.
درگیری‌ها و شعارهای جنگ‌طلبانه در هفته‌ها و روزهای اخیر توافق صلح 2015 را که جنگ اوکراین را به‌ صورت موقت به پایان رساند، جدی‌تر از همیشه تهدید می‌کند. سی‌ان‌ان به‌تازگی گزارش داد که ایالات متحده قصد دارد برای اعلام حمایت از اوکراین، یک کشتی جنگی را به دریای سیاه اعزام کند.
موقعیت متزلزل پوتین و زلنسکی
ناظرانی که در سال‌های گذشته تحولات روسیه و اوکراین را دنبال کرده‌اند می‌گویند بسیار بعید است که حمله همه‌جانبه در مرز روسیه و اوکراین صورت گیرد. «آندره کندال تیلور»، مدیر برنامه امنیتی ترنس آتلانتیک در مرکز امنیت جدید آمریکا که پیش از این به‌عنوان معاون افسر اطلاعات ملی در حوزه روسیه و اوراسیا در شورای اطلاعات ملی آمریکا خدمت می‌کرد، می‌گوید: «آن‌گونه که به نظر می‌رسد، تمام طرفین در یک شرایط مشابه قرار دارند. من هنوز فکر می‌کنم که این اقدامات و تحولات، بیشتر نشانه و هشدار است و بعید است که اتفاقی فراتر از آن رخ دهد. البته بدیهی است که هیچ‌کس حاضر نیست این واقعیت را که ممکن است این تنش به یک درگیری واقعی نظامی تبدیل شود، کنار بگذارد. دلیل واقعی اینکه چرا روسیه اقدام به استقرار نظامیان خود در مرز اوکراین کرده مشخص نیست، اما به نظر نمی‌رسد دلیل آن به چیزی جز مسائل داخلی در روسیه، اوکراین و ایالات متحده ارتباط داشته باشد.
محبوبیت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، همچنان در پایین‌ترین حد خود قرار دارد. کرملین هنوز به‌شدت درگیر همه‌گیری ویروس کرونا است و در ژانویه 2021 و در پی بازداشت «الکسی ناوالنی»، رهبر مخالفان پوتین- که هفته گذشته به‌ دلیل بدترشدن وضعیت سلامتی خود در زندان اعتصاب غذا کرد و خواستار معالجه پزشکی شد - اعتراضات گسترده خیابانی را در سراسر کشور شاهد بود.
کندال تیلور می‌گوید: «اخیرا تعدادی از اقدامات مشابه مقابله‌به‌مثل را که کرملین اجرا کرده، شاهد بودیم. از جمله تحقیر اخیر ژوزپ بورل، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا، در سفر به مسکو و همچنین تصمیم ناگهانی به فراخواندن سفیر روسیه در ایالات متحده برای مشاوره. به نظر می‌رسد پوتین می‌خواهد روایت خود را از تنش‌های اخیر برای غرب و رسانه‌ها ارائه دهد». «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهور اوکراین، مواضع سخت‌گیرانه‌ای علیه روسیه اتخاذ کرده و «ویکتور مدودچوک» متحد پوتین را تحریم کرده و سه شبکه تلویزیونی تحت کنترل الیگارش حاکم بر روسیه را تعطیل کرده است. این اقدامات زلنسکی هم با توجه به کاهش محبوبیت او و ناتوانی در پایان‌دادن به جنگ در شرق اوکراین انجام شده است.
مسکو ممکن است بخواهد زلنسکی را به انجام اقدامی جنجالی در دونباس تحریک کند و اگر زلسنکی وارد بازی روسیه شود، مسکو هم دیگر برای اقدامات اخیر خود توجیه مناسبی خواهد داشت. پوتین پیش از این هم از چنین حربه‌ای استفاده کرده بود و در سال 2008 میخائیل ساکاشویلی، رئیس‌جمهور وقت گرجستان را برای حمله به سرزمین جداشده اوستیای جنوبی تحریک کرد و سپس خود وارد جنگ علیه گرجستان شد. «مایکل کافمن»، محقق ارشد، می‌گوید: «به نظر می‌رسد نخبگان در مسکو، زلنسکی را از فردی از نوع ساکاشویلی می‌دانند. این تصور، هر چقدر هم نادرست باشد اما عواقب واقعی و جدی دارد.
آن سوی ماجرا هم دولت جدید در واشنگتن است؛ جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با اوکراین آشنا است، زیرا به‌عنوان معاون و فرستاده باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در جریان درگیری‌های روسیه و اوکراین بود». کندال تیلور می‌گوید: «فکر می‌کنم در کرملین ممکن است نگرانی وجود داشته باشد که با ورود بایدن به کاخ سفید، زلنسکی احساس کند که قدرت بیشتری برای انجام کارهایی دارد که می‌تواند مسکو را خشمگین‌تر کند. در نهایت پوتین ممکن است بخواهد بازی سال 2008 را تکرار کند اما کارت‌های زیادی روی میز ندارد.