به این ترتیب شاهد این هستیم که بازار لوازم خانگی در میان تمام گروه‌های کالایی، رتبه اول میزان قاچاق در کشور را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمار ارائه شده از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در سال ۹۷ حدود ۲/۲ میلیارد دلار، لوازم خانگی قاچاق وارد کشور شده است. از طرف دیگر بنا بر اذعان سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، میزان کشفیات لوازم خانگی قاچاق در سال ۹۸ تنها چیزی در حدود ۵۳۰ میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر با توجه به این آمار و ارقام، ریسک قاچاق در بازار لوازم خانگی برای قاچاقچی نزدیک به صفر است و به همین دلیل این بازار به جولانگاه سودجویان تبدیل شده است.
در همین خصوص دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران با بیان اینکه برای نهادهای نظارتی روشن است که برندهای کره‌ای قاچاق هستند، گفت: براساس آمار، گردش مالی قاچاق لوازم خانگی رقمی در حدود شش میلیارد دلار در سال است. محمدرضا شهیدی با بیان اینکه بعد از اعمال مجدد تحریم‌‎ها علیه ایران، دو برند معروف کره‌ای در سال ۹۷ از ارسال قطعات و مواد اولیه به تولیدکنندگان ایرانی خودداری کردند، اظهار کرد: این اقدام باعث شد که عملا مونتاژ، تولید و واردات این دو برند کره‌ای در داخل کشور غیرممکن و ممنوع شود.
قاچاق سازمان یافته
شهیدی افزود: از همان ابتدای خروج این دو برند کره‌ای از ایران، آنها به قاچاق گسترده و سازمان‌یافته محصولات خود به ایران روی آوردند چراکه به عقیده آنها رفع تحریم‌ها در آینده نزدیک برای ایران محتمل بود و همچنین علاقه نداشتند بازار بزرگ مصرفی جامعه ایران را برای تولیدات خود از دست بدهند. شهیدی با بیان اینکه اگر در بازار امین حضور، شریعتی و جمهوری و سایر مراکز پخش لوازم‌خانگی گذری کنید، خواهید دید که برندهای خارجی محرز قاچاق به فراوانی در حال فروش هستند. وی ادامه داد: علاوه بر آن، فضای مجازی و کانال‌های تلگرامی بستر آسان‌ و فاقد نظارتی را در اختیار قاچاقچیان برای فروش اجناس خود قرار داده است.
دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران همچنین با بیان اینکه وضعیت قاچاق لوازم خانگی در دو سال اخیر بسیار تشدید شده است، عنوان کرد: شناسایی این قاچاقچیان به راحتی از طریق فضای مجازی و رصد تراکنش‌های مالی و بانکی آنان میسر است اما متاسفانه عزمی برای انجام این کار وجود ندارد.
ضرورت اقدام به رهگیری تراکنش‌های بانکی
شهیدی با بیان اینکه کشورهای توسعه یافته برای مقابله با قاچاق، اقدام به رهگیری تراکنش‌های بانکی و جریان تامین مالی آنان می‌کنند، تاکید کرد: اگر تبادلات مالی انبوه کارتخوان‌های بی‌هویت متعلق به قاچاقچیان و جریان خرید و فروش دلار در بازار آزاد کنترل شود، قطعا دستاوردهای خوبی در مبارزه با قاچاق کسب خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه تخمین زده می‌شود که گردش مالی قاچاق لوازم خانگی رقمی در حدود شش میلیارد دلار در سال باشد، عنوان کرد: سیاستگذاری غلطی که پیرامون برخورد با قاچاق تدوین شده است به بدترین شکل ممکن در حال آسیب‌رساندن به تولید داخلی است.شهیدی با بیان اینکه طرح شناسه کالا از سمت تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری به طور کامل اجرایی شده است و اگر کم‌کاری هم در این زمینه باشد از سمت توزیع‌کنندگان و فروشندگان است، گفت: حتی اگر از طرح شناسه کالا هم چشم‌پوشی کنیم اما می‌دانیم که برای نهادهای نظارتی به وضوح روشن است که هر کالایی با برند کشور کره‌جنوبی قاچاق است، پس علت عدم برخورد و ضبط این برندها چیست؟
مسوول برخورد با قاچاق کیست
دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران همچنین در مورد کم‌کاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در برخورد و ضبط انبارهای لوازم خانگی قاچاق گفت: ستاد مدعی است که نقش سیاستگذار را ایفا می‌کند و بنابراین اتهام جمع نشدن لوازم خانگی قاچاق در سطح انبارها و توزیع را متوجه دستگاه‌های امنیتی و نظارتی می‌کند و مدعی است که مسوولیت اجرایی مساله با آنها نیست.
دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران گفت: قاچاقچیان از یک سو با قاچاق معکوس اجناس یارانه‌ای داخلی همانند دارو و بنزین به خارج از کشور، ارز ارزان و انبوهی را به جیب می‌زنند و در ازای آن لوازم‌خانگی وارد می‌کنند و از سوی دیگر هیچ‌گونه حقوق گمرکی هم نمی‌پردازند؛ بنابراین تمام این عوامل موجب شده است که قیمت ارز قاچاقچی ارزان‌تر و به تبع آن اجناس قاچاق در بازار با قیمت کمتری به فروش برسد.وی همچنین با اشاره به اینکه تولیدکنندگان لوازم خانگی برای دریافت ارز بابت مواد اولیه خود ناچارند ماه‌ها در صف تخصیص ارز قرار بگیرند، گفت: این در حالی است که قاچاقچیان به دلایل گفته شده قادر هستند لوازم خانگی با قیمت تمام‌شده ارزان را در بازار توزیع و کمر تولیدکننده داخلی را خم کنند.
تعلل ستاد مبارزه با قاچاق
وفور کالاهای قاچاق در بازار لوازم خانگی در حالی است که طی ۱۰ سال گذشته طرح‌های مختلفی مانند «شبنم» و «ایران‌کد» برای شناسایی و برخورد با کالای قاچاق اجرایی شد اما در عمل موفق نبود، به طور مثال برچسب‌های شبنم به راحتی در بازار فروخته می‌شد و هر کسی می‌توانست آن را بر محصولات خود درج کند.بر همین اساس در شهریور سال ۱۳۹۵، هیات دولت مصوبه اجرای طرح شناسه و کد رهگیری کالا را بر اساس موضوع ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز را مطرح کرد و از سال ۹۶ تاکنون بارها دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های متعددی برای جمع‌آوری لوازم خانگی فاقد شناسه کالا و شناسه رهگیری به دستگاه‌های ذی‌ربط و علی‌الخصوص ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز ابلاغ شده است اما در عمل هنوز هم شاهد فروش گسترده کالای قاچاق در فضای مجازی و فروشگاه‌های سطح شهر هستیم. ولی در حال حاضر با وجود صدور ۵/۲ میلیون شناسه رهگیریِ یکتا برای صنعت لوازم خانگی و مهیا بودن شرایط شناسایی اجناس فاقد شناسه رهگیری و قاچاق، تاکنون تنها شاهد تعلل و بهانه‌جویی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای برخورد با قاچاق بوده‌ایم.