خانه‌هایی که ویران شد
از مازندران و گلستان شروع شد. ارتفاع آب در برخی از شهرها و روستاها از دومتر هم بالاتر رفت و ترکمن صحرا را با خود به زیر آب برد. برخی از خانه‌ها هم در آق قلا ویران شدند اما سیل در لرستان ویرانی‌های بیشتری به جا گذاشت. برای مثال در پلدختر لرستان تخریب گسترده‌ای به بار آورد. البته در استان‌های دیگر نظیر فارس و خوزستان نیز بسیاری از شهرها و روستاها دچار سیل زدگی شدند.
«بر اساس برآوردهای اولیه، سیل تاکنون به ۵۰ هزار خانه خسارت وارد کرده که حدود ۳۵ هزار واحد دچار خسارت و ۱۵ هزار واحد تخریب شده است». مجید جودی مدیرکل بازسازی بنیاد مسکن این موضوع را در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد. «ظاهراً ۱۲ هزار واحد در استان گلستان، ۶هزار واحد در مازندران، ۳هزار واحد در لرستان (به علت شدت باران، ارزیابی متوقف شده است)، ۷هزار واحد در فارس، یکهزار واحد در سمنان و ۲۷۰۰ واحد در خراسان شمالی به‌دلیل سیل دچار خسارت شده‌اند.» اما دولت و دیگر نهادهای مسئول قول داده‌اند که این خسارت‌ها را تا جای ممکن برای سیل زدگان جبران کنند. «بر اساس مصوبه دولت، برای واحدهای احداثی شهری ۵۰ میلیون تومان وام و ۱۲ میلیون تومان کمک بلاعوض پرداخت می‌شود. به واحدهای روستایی نیز ۴۰ میلیون تومان وام و ۱۰ میلیون تومان کمک بلاعوض اختصاص می‌یابد. واحدهای تعمیری شهری و روستایی نیز ۱۵ میلیون تومان وام و ۵ میلیون تومان کمک بلاعوض دریافت خواهند کرد.» البته علاوه بر تخریب سازه‌ها نظیر خانه‌ها و مغازه‌ها تاکنون، احتمال فرونشست زمین نیز در مناطق سیل زده و تحمیل بحرانی دیگر وجود دارد. همچنین در سیل های اخیر بسیاری از خودروها نیز آسیب دیدند که برآورد دقیقی از میزان خسارت این بخش در دست نیست.


سیل اقتصاد ایران را کوچک‌تر کرد
اگرچه اقتصاد ایران نفت محور خوانده می‌شود اما کشاورزی و دامپروری یکی از بخش‌های مهم آن است. به طوری که سهم بخش کشاورزی از تولید ناخالص‌ ملی حدود 13 تا 15 درصد است. این نقش در اقتصاد خانوارهای روستایی بیشتر نیز می‌شود و هرگونه آسیبی به آن مستقیماً بر معیشت روستاییان و سفره‌های آنها اثر می‌گذارد. مطابق آخرین آمار، سیل اخیر تا تاریخ دوازدهم فروردین ماه بیش از 46 هزار میلیارد ریال خسارت به بخش کشاورزی دوازده استان کشور وارد کرده است. سید محمد موسوی، مدیرکل دفتر مدیریت بحران و کاهش مخاطرات بخش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی، پیشتر در این رابطه گفته بود که سیل اخیر ۷۰۰ هزار هکتار اراضی زراعی و ۹۰ هزار هکتار اراضی باغی را مورد تهدید جدی قرار داده است. این خسارت در استان گلستان ۳۶ درصد، خوزستان ۱۴ درصد، مازندران ۱۳ درصد، لرستان ۱۲ درصد و فارس ۷ درصد بوده و ۱۸ درصد باقیمانده در 7 استان کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، خراسان شمالی، سمنان و سیستان و بلوچستان برآورد شده است. البته وزارت جهاد کشاورزی به نقل از یزدان سیف معاون وزیر جهاد کشاورزی نوشت: تمامی تلاش مسئولان جهاد کشاورزی این است که خسارت بخش کشاورزی را هرچه سریع‌تر جبران کنند و بر این اساس تصمیمات خوبی گرفته‌ شده است. کشاورزان این اطمینان خاطر را داشته باشند که مسئولان جهاد کشاورزی و دولت در کنار آنان هستند. مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران تأکید کرد که مقوله بیمه بیشتر باید موردتوجه کشاورزان و بهره برداران قرار گیرد. بر اساس اعلام مقام‌های وزارت جهاد کشاورزی، فقط حدود ۲۰ درصد از اراضی خسارت دیده در استان‌های گلستان و مازندران بیمه بوده‌اند. سیل اخیر به جو، گندم و دانه روغنی کلزا و همین‌طور محصولات باغی این فصل آسیب‌های جدی وارد کرده است. هرچند که دولت اعلام کرده خسارت‌های کشاورزان را پرداخت می‌کند اما این موضوع بر اقتصاد کشور آثار خود را خواهد گذاشت. بسیاری از این زمین‌های کشاورزی در مسیل‌ها و حاشیه رودخانه‌ها قرار داشته‌اند که برخی نیز غیرقانونی بوده است.

خسارت سیل به زیرساخت‌ها
از تخریب ارادی خطوط راه‌آهن و غیر ارادی راه‌ها در مسیر سیلاب که بگذریم، در دو هفته اخیر بسیاری از زیرساخت‌های کشور از جمله شبکه آب، برق و تلفن به طور جدی دچار سانحه شدند. این موضوع را مردم گرفتار در سیل از همه بیشتر درک می‌کنند. البته این شبکه‌ها به‌طور جدی در حال بازسازی است. برای مثال بر اساس گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو مشکل قطعی برق 770 روستای لرستان تاکنون برطرف شده است؛ برق گلستان وصل شده و بزودی دوباره شبکه برق کشور منسجم و پایدار خواهد شد.
در این باره همایون حائری معاون وزیر نیرو در امور برق می‌گوید: برآوردهای اولیه حاکی است، بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان به شبکه‌های توزیع برق در لرستان خسارت وارد شد. تنها 97 روستای استان لرستان با قطعی برق مواجه هستند که در این مناطق به‌دلیل نبود راه دسترسی و مشکل معبر برق‌رسانی صورت نگرفته است که به محض برقراری راه ارتباطی این روستاها مشکل آنها ظرف یک تا دو روز برطرف خواهد شد. همچنین در اثر وقوع سیلاب مجموعاً 62 شهر و دو هزار و 714 روستا تحت تأثیر قرار گرفته و با قطعی آب مواجه شده بودند که تاکنون مشکل دو هزار و 351 روستا رفع و آب آنها وصل شده است. در 363 روستای باقی مانده نیز کارکنان وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه مشغول به کار هستند و تا رفع مشکل این مناطق آب با کیفیت از طریق توزیع آب بسته‌بندی و تانکرهای آبرسانی سیار در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

وضعیت آب و برق در تابستان امسال
بارش‌های اخیر بسیاری از سدهای کشور را پر و رودخانه‌ها را جاری کرد. رودخانه‌هایی که سال‌ها بود حتی یک قطره آب به خود ندیده بودند و سدهایی که در سال‌های اخیر تا نیمه هم آب نداشتند. این موضوع جنبه مثبت سیل‌های اخیر برای اقتصاد کشور است که از کاهش شهرهای دارای تنش آبی خبر می‌دهد. رضا اردکانیان وزیر نیرو در این باره در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما توضیحاتی ارائه داد. او با اشاره به اینکه در حال حاضر حجم مخازن سدهای کشور پر شده است، گفت: «شهرهای در معرض تنش آبی بر اثر وقوع سیلاب‌های اخیر در کشور، کاهش یافته‌اند. در حال حاضر 73 درصد از حجم مخازن سدهای کشور پر شده است. همچنین وقوع سیلاب‌های اخیر در کشور موجب شده است که 95 درصد مخازن سدهای خوزستان پر شده و 40 تالاب بزرگ کشور نیز آبگیری شده یا در برخی مناطق سرریز شده‌اند.» وزیر نیرو به مسأله ساخت و ساز در حریم رودخانه‌ها اشاره کرد و گفت: «در کشور ما 146 هزار کیلومتر آبراه اصلی و فرعی وجود دارد که 75 هزار کیلومتر از آبراه‌های اصلی کشور در اولویت آزادسازی تصرفات است.»
اردکانیان با اشاره به وجود دو هزار و 400 مورد سازه تقاطعی غیراصولی فاقد آب گذری در کشور، تصریح کرد: «تمامی این اماکن بعد از سیلاب‌های سال 95 شناسایی و برنامه‌ریزی لازم در این بخش انجام شده است که امیدواریم منابع مالی لازم برای برنامه‌های موجود لایروبی و سازماندهی رودخانه‌ها تدارک دیده شود تا طی یک برنامه سه ساله بتوانیم این پروژه را به اتمام برسانیم.»
وزیر نیرو تأکید کرد: «در سال آبی جاری حجم وسیعی بارش برف در ارتفاعات مناطق مختلف کشور رخ داده است که طبیعتاً با گرم شدن هوا و ذوب شدن برف موجود در ارتفاعات ورودی به مخازن ادامه داشته و لذا خروجی از سدها نیز استمرار خواهد داشت بنابراین بایستی با همکاری نزدیک تمامی دستگاه‌های اجرایی، سازمان‌های امدادی و نیروهای مسلح حفظ جان مردم در پایین دست سدها و کاهش خسارات مادی از جمله در بخش کشاورزی و مناطق مسکونی جزو اولویت‌ها باشد.» آمارهای شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد که میزان بارندگی تجمعی استانی از ابتدای سال آبی تا ۱۵ فروردین سال آبی ۹۸-۹۷ در تمام استان‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل و دراز مدت افزایشی بوده؛ به جز در استان سیستان و بلوچستان که درصد اختلاف نسبت به متوسط درازمدت نزدیک به 18 درصد کاهشی بوده است. البته این استان وضعیت بسیار بهتری نسبت به دوره مشابه سال قبل دارد. به این ترتیب که 192 درصد بارش‌ها بیشتر از مدت مشابه سال قبل شده است.