اقتصاد بازار: زمانی اصفهان زاینده رود داشت و زمین و جاده و نیروی انسانی؛ همین ها بود که سرمایه ها را به پایتخت فرهنگی کشور کشاند تا به پایتخت صنعت کشور هم تبدیلش کند و از آن قطب تولید بسازد. اصفهان، با نزدیک به ده هزار واحد تولیدی از صنایع گوناگون، رتبه چهارم صادرات کشور بعد از استان های نفتی و با حدود ششصد معدن فعال و از قطب های صنعت گردشگری کشور؛ در جذب سرمایه چه رتبه ای باید داشته باشد؟ مسوولان استان از دادن آمار در این حوزه خودداری می کنند و معاونت برنامه­ریزی استانداری هم در برابر اصرار خبرنگار ما به جمله: اصفهان جزء 10 استان اول کشور است، اکتفا کرد تا ناگفته بماند که بعضی آمارها حکایت از رتبه هفتم یا هشتم استان اصفهان در جذب سرمایه ها دارد. حال پرسش این است که وضعیت استان اصفهان از نظر جذب سرمایه چگونه است و چرا به جایگاه مورد انتظار نرسیده است؟

سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در پرتال خود اعلام کرده است که اصفهان در حوزه های صنایع بیوتکنولوژی، مواد نو و نانو فناوری، نفت، گاز و پتروشیمی، پزشکی و سلامت، راه و ساختمان، مکانیک و هوافضا، انرژی های نو و برق و مخابرات برای سرمایه گذاری ظرفیت دارد. از سویی بسیاری از واحدهای تولیدی استان هم در حال حاضر طرح های توسعه دارند و نیازمند سرمایه اند، صنعتگران اما بابت جذب سرمایه ها و حتی سرمایه گذاری، دل نگرانی هایی دارند.

یک عضو اتاق بازرگانی اصفهان یکی دو ماه پیش به خبرگزاری ایمنا گفته بود: سرمایه های پولی استان اصفهان اکنون برای سرمایه گذاری با سوددهی بیشتر به استان های دیگر از جمله مشهد، تهران و کیش منتقل می شود. رضا برادران ادامه داد: این امر تا حدی مهم است که برخی آن را در لیست معضلاتی که اوضاع اقتصادی را تهدید می کند، قرار می دهند چراکه خروج سرمایه از یک استان به استان مجاور موجب تضعیف استان مبدا و در مقابل قدرت گیری استان مقصد می شود و اگر این رویه نادرست تداوم یابد، پایه های اقتصادی این استان را متزلزل خواهد کرد و به ورطه نابودی خواهد کشاند. وی جلوگیری از کوچ سرمایه ها را منوط به شناسایی دلایل کوچ سرمایه، تولد ایده و پروژه های بومی برای جذب حداکثری سرمایه های داخلی دانست.

وی با تاکید بر اینکه تبلیغات گسترده و سود بالای سپرده گذاری در پروژه های تجاری و ساختمانی در مشهد و کیش یا موسسات مالی که روز به روز تعدادشان در استان اضافه می شود، انگیزه سرمایه گذاری در پروژه های داخلی را از متمولان شهر گرفته است، گفت: این در حالی است که نه نظارتی روی ارایه سود این شرکت ها صورت می گیرد و نه راه حلی برای ممانعت از خروج پول از این استان ارایه می شود.

رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی اصفهان علت این – به­زعم­خودش- «سرمایه گریزی» را سختگیری ادارات استان اصفهان دانست. مصطفی رناسی به خبرنگار ما گفت: فضای کسب و کار در کل کشور ما مناسب نیست و واحدهای تولیدی یا به تعطیلی رسیده اند یا با زیر ظرفیت کار می کنند و این باعث می شود سرمایه جدیدی جذب نشود.

وی ادامه داد: در استان اصفهان هم سازمان هایی مانند امور مالیاتی، تامین اجتماعی و ... سخت گیری های زیادی دارند که باعث می شوند سرمایه ها به استان های دیگر برود و اصفهان سرمایه گریز باشد.

رناسی اضافه کرد: در استان اصفهان چند برابر سایر استان ها برای فعالیت اقتصادی وقت لازم است، ادارات در قوانین فقط نکات منفی را می بینند و بیش از حد سخت می گیرند.

رناسی تاکید کرد: کارمندی که کار و مراحل اداری را برای تولید سخت می کند، باید مورد مواخذه قرار بگیرد اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است. وی با اشاره به لزوم تسهیل فضای کسب و کار در استان، گفت: هیات های حل اختلاف مالیاتی و تشخیص تامین احتماعی استان، نباید یک طرفه باشند. در حال حاضر در هیات های تشخیص تامین اجتماعی 3 نماینده دولتی از طریق خود تامین اجتماعی تعیین می شوند که در برابر یک نماینده کارفرما و یک قاضی، رای 3 به 2 دارند و این باعث ضرر کارفرما می شود.

وی درباره سختگیری های مالیاتی در استان گفت: به عنوان نمونه، اداره مالیاتی، در سال 90 یک شرکت فروشنده را به عنوان شرکت معتبر تایید کرده اما الان با گذشت 3 سال دفاتر شرکت های طرف معامله با آن را رد می کند.

رناسی در خصوص تلاش های پارلمان بخش خصوصی برای رفع این معضل و گسترش سرمایه گذاری در استان گفت: ما در شورای گفتگو این مسایل را با استانداری مطرح و در کمیسیون صنعت و معدن هم زمینه هایی را که مزیت در آن وجود دارد برای صنعتگران تشریح می کنیم، اما تا بستر فراهم نباشد، سرمایه ها جذب نمی شوند و بیشتر به سمت زمین و بورس می روند.

این عضو اتاق بازرگانی معضلات بانکی را مشکل دیگری در این زمینه عنوان کرد و گفت: در همه جای دنیا سرمایه گذار تنها درصدی از سرمایه را با خود می آورد و بقیه از طریق تسهیلات تامین می شود. در کشور ما اما با سود بانکی حدود 27 درصد، هیچ صنعتی مزیت نخواهد داشت.

وی اضافه کرد: دولت باید وام های مناسب تر و نیز یارانه تولید را پرداخت کند.

وی با بیان اینکه در شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی استاندار همکاری خوبی با ما در این زمینه دارد، تاکید کرد: استاندار در ابتدای حضور خود در استان به این موضوع اذعان داشت و لازم است استانداری اصفهان در مورد این مسایل فرهنگسازی کند تا ادارات کمتر مشکل ساز باشند و سرمایه داران به حضور در فضای کسب و کار استان تشویق شوند.

این فعال بخش خصوصی عنوان کرد: استاندار تاکنون اقداماتی در این زمینه داشته است و دستورالعمل هایی به ادارات می دهد، اما هنوز نتیجه کاملی حاصل نشده است و حل این موضوع تلاش بیشتری می طلبد.

وی گفت: یکی از زمینه هایی ک برای توسعه واحدها داریم، SPX است که به دنبال انعقاد قراردادی با یونیدو برای اتصال به SPX جهانی است تا به موازات رفع تحریم ها، به اقتصاد جهانی وصل شویم و یکی از مفاد این قرارداد اینست که یونیدو در جذب سرمایه های خارجی به ما کمک کند.

و اما مقامات اجرایی استان چه می گویند؟معاون برنامه ریزی استانداری اصفهان درباره ظرفیت استان برای سرمایه گذاری به خبرنگار دنیای اقتصاد گفت: در حوزه صنعت باید وضعیتمان بهینه سازی شود نه اینکه ظرفیت جدید نداشته باشیم، بلکه بعضی ماشین آلات صنعتی استان قدیمی است که اگر تجهیز و به روز شوند، می توانیم ظرفیت های جدید هم ایجاد کنیم.

علیرضا همدانیان اعلام کرد: اکنون حدود 10 هزار واحد تولیدی با سرمایه گذاری 15 هزار میلیارد تومان در استان وجود دارد و 3300 واحد هم با پیشرفت فیزیکی 50 تا 80 درصد در دست اجراست که اگر تسهیلات به آنها واگذار شود، به عرصه تولید صنعتی در استان اضافه می شوند.

وی با رد این موضوع که اصفهان در سال های اخیر جذب سرمایه چندانی نداشته است، این استان را مانند تیم فوتبالی دانست که زیرساخت های خوبی دارد و مابقی تیم ها سعی دارند جایگاه خود را به آن برسانند. همدانیان افزود: اصفهان در دهه گذشته یکه تاز این عرصه در کشور بوده است و بقیه استان ها در رکود بوده اند. الان استان های دیگر دارند تحرک پیدا می کنند تا توسعه متوازن در ظرفیت ها و رقابت پذیری ها انجام شود.

وی ادامه داد: این ظرفیت های خالی در بعضی استان ها بیشتر از اصفهان است و سرمایه گذارها تمایل دارند به جایی بروند که آب وجود داشته باشد و محدودیت نباشد.

این مقام مسوول با بیان اینکه در بحث جذب سرمایه آمار دقیقی را در کشور نداریم، اظهار کرد: می توانیم بگوییم که کدام استان در هر سال چه مقدار سرمایه گذاری خارجی داشته است که اصفهان جزء 10 استان اول کشور است. وی درباره علت این موضوع گفت: سرمایه گذاری های خارجی بیشتر در استان های مرزی صورت می گیرد.

این مقام دولتی به فراری شدن سرمایه ها به واسطه رفتارهای نادرست اداری در استان اصفهان هم اذعان کرد. همدانیان تصریح کرد: بروکراسی خشک اداری در استان و بعضی بدسلیقگی­ها در برداشت منفی از قانون باعث می شود ما سرمایه گذارها را فراری بدهیم.

وی حوزه معدن را از فرصت های سرمایه گذاری استان دانست و گفت: در بخش معدن ظرفیت بسیار بالایی داریم؛ حدود 600 معدن فعال و 1500 معدن قابل شناسایی. در صنایع پتروشیمی و صنایع دستی هم زمینه برای جذب سرمایه وجود دارد.

همدانیان افزود: حتی در مقوله کشاورزی هم با وجود شرایط خشکسالی و اینکه تنها حدود 4/2 درصد از اراضی قابل کشت کشور در استان ما واقع است، رتبه اول تولید شیر و گوشت مرغ، رتبه چهارم تولید گوشت قرمز، تخم مرغ، پیاز و سیب زمینی را داریم و با سیستم های نوین آبیاری قطره ای و تحت فشار توانسته ایم ارزش افزوده خوبی داشته باشیم. وی تاکید کرد: مهمترین ظرفیت استان و چشم انداز آینده اصفهان در مقوله توسعه، مربوط به گردشگری است.

وی درخصوص اقدمات دولت برای جذب سرمایه در استان اصفهان گفت: از دو سال گذشته پنجره واحد در استان اصفهان راه اندازی شده که سرمایه گذاران در آن ورود پیدا می کنند و تمام مدیران دستگاه های اجرایی در روزهای خاصی با نماینده تام الاختیار خود در آن استقرار دارند.

وی با اشاره به تلاش دولت برای حفظ سرمایه موجود در شرایط تحریم، گفت: در شرایط تحریم رقابت پذیری سخت است، امنیت هم برای سرمایه گذار مهم است و با توجه به تبلیغاتی که علیه نظام ما شده، اولویت اول دولت حفظ سرمایه گذاری و اشتغال موجود و در گام های بعدی بحث توسعه بوده است.

معاون برنامه ریزی استانداری اصفهان عنوان کرد: از ابتدای سال تاکنون حدود 85 تیم مذاکره کننده خارجی برای سرمایه گذاری در استان حضور داشته اند و قراردادهایی هم بسته شده است، اکنون حرکتمان به سمت کشورهای اروپایی نسبت به هفت، هشت سال گذشته بیشتر شده است و البته رقم ها بسیار پایین است.

همدانیان در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر سیاست خارجی ما گره خورده است و سایه­اش بر مسایل اقتصای­مان سنگینی می کند که در دولت تدبیر و امید این مسایل در حال باز شدن است و قطعا شکوفایی خوبی را برای اقتصاد استان به دنبال خواهد داشت.

آنطور که کارشناسان می گویند، در سال های گذشته، چالش های زیادی گریبان جذب سرمایه گذاری خارجی در کشور ما را گرفته است. موانع اقتصادی مانند تغییرات هر روزه قوانین و بخشنامه های ارزی، پولی، گمرکی و مالیاتی، نظام بانکی، موانع حقوقی، و موانع سیاسی و تحریم ها مانع از حضور سرمایه گذاران خارجی می شوند. و البته دیدیم که داخلی ها هم با مسایل زیادی روبرو هستند. به خصوص در استان اصفهان که این روزها دیگر آب ندارد، هوایش آلوده است و بروکراسی اداری یقه صنعتش را گرفته است. حالا انگار خطر فرار سرمایه ها از اصفهان جدی است و باید برای آن فکری کرد، پیش از آنکه لقب پیشگامی اصفهان در حوزه صنعت، ذایل شود.