دلار همچنان مي‌تازد؛ به‌طوري‌که ديروز در نرخ‌هاي پنج‌هزار و ٦٠٠ و پنج‌هزار و٨٠٠ تومان خريد و فروش شد. اما اين تمام ماجرا نبود؛ طبق معمول با روند افزايشي نرخ دلار، صرافي‌ها بار ديگر نرخ دلار را از روي تابلوي معاملات خود حذف کردند و باز هم تأكيد کردند که دلار نداريم. بازار ارزي که مقامات بانک مرکزي بارها از ساماندهي آن سخن گفته بودند و اواخر سال گذشته وعده آرامش آن را داده بودند، در سال جديد و در تعطيلات نوروز بي‌سروصدا سرکش‌تر شده و گويا قرار نيست رام شود. دلاري که بانک مرکزي مدعي بود افسار آن را از ابتداي دولت يازدهم در دست گرفته و تلاش زيادي براي آن داشته است، اما افسارش در دولت دوازدهم و اواخر سال گذشته از دست اين نهاد پولي و بانکي رها شده و از نرخ پنج‌هزارتومان هم عبور کرده و ديروز در چهارراه استانبول در نرخ‌هاي پنج‌هزار و٦٠٠ تا پنج‌هزار‌و‌٨٠٠ تومان در نوسان بود. البته تاخت قيمت‌ها تنها در نرخ ارز خلاصه نشد بلکه قيمت انواع سکه نيز به‌دليل آنچه که افزايش قيمت دلار ناميده شد، براي اولين‌بار در طول تاريخ به نرخ‌هاي بي‌سابقه‌اي رسيد و بنا به گفته‌هاي محمد کشتي‌آراي، رکورد جديدي را به ثبت رساند. به‌طوري‌که قيمت سکه در بازار آزاد به نرخ‌هاي يک‌ميليون‌و‌٩٠٠هزار تومان و تا دو ‌ميليون تومان هم رسيد. با‌وجود‌اين، هر چند برخي از کارشناسان و نمايندگان مجلس حال اين روزهاي بازار را به سمت عملکرد ضعيف اين نهاد پولي و بانکي نشانه مي‌گيرند، اما بانک مرکزي همچنان سکوت کرده و گويا تمايلي به اظهارنظر ندارد. شايد سکوتي که بانک مرکزي اختيار کرده به اين دليل است که با هر اظهارنظري دوباره اين بازار متلاطم مي‌شود و تأثير منفي بر بازار خواهد داشت. نمونه اين موضوع را مي‌توان به صحبت‌هاي سال گذشته ولي‌الله سيف، رئيس کل بانک مرکزي، درباره نوسانات ارزي ارتباط داد. همان زمان که نوسانات نرخ ارزي به قدري شدت گرفت که اين مقام مسئول در سخناني صراحتا اعلام کرد که نرخ ارز قطعا در روزهاي آينده کاهش خواهد يافت؛ چراکه ذخاير بانک مرکزي در حد بسيار مناسبي است و جاي نگراني از اين بابت وجود ندارد. اما بازار ارز بي‌توجه به اين صحبت‌ها همچنان به تاخت‌وتاز خود ادامه داد تا اينکه از مرز پنج‌هزار تومان هم گذشت و در ايام تعطيلات نوروز بي‌سروصدا روندی افزايشي در پيش گرفت. حال بعد از اينکه دلار از پنج‌هزار تومان عبور کرد، رئيس کل بانک مرکزي، دليل اصلي اوضاع نامساعد فعلي را انتظارات اعلام کرد و با تأكيد بر اينکه بازار ارز يکي از پيچيده‌ترين بازارهاست؛ اوضاع بازار را با وجود دلار پنج‌هزارو ١٠٠ توماني مثبت ارزيابي کرد و از مناسب‌بودن تراز ارزي کشور اطمينان داد و در سوي ديگر بر اين موضوع که بازار در بلندمدت دچار کسري و کمبود ارز نخواهد بود، تأكيد کرد اما توضيح نداد که در‌حال‌حاضر با نوساني که پيش روي بازار قرار دارد و قيمت‌ها در تلاطم هستند، بانک مرکزي چه کنترلي بر عوامل ايجادکننده اين شرايط داشته و برنامه آن براي کوتاه‌مدت چيست؟ مثبت ارزيابي‌کردن بازار ارز در حالي است که ديروز نرخ دلار به پنج‌هزار و ٨٠٠ تومان رسيد. باوجود‌اين، هر چند بانک مرکزي همچنان سکوت اختيار کرده است، اما قرار است رئيس بانک مرکزي و وزير اقتصاد امروز در جلسه‌اي که کميسيون اقتصادي مجلس ترتيب داده است، حاضر شوند و درباره نوسانات اخير ارزي پاسخ‌گو باشند. براي همين نمايندگان مجلس تأكيد مي‌کنند که ارائه گزارش کليشه‌اي مديران بانک مرکزي درباره وضعيت بازار ارز قابل قبول نيست.
‌دلار نداريم
براي بررسي بازار ارز از لابه‌لاي جمعيت عبور مي‌کنم. وارد صرافي ملي مي‌شوم. درباره نرخ دلار مي‌پرسم که مسئول صرافي مي‌گويد: امروز فقط فروش عمده دلار داشتيم و آن هم در نرخ چهار هزار و ٩٥٠ تومان بود. وارد صرافي ديگري مي‌شوم. آقايي پاسخ مي‌دهد: دلار نداريم اما نرخ دلار آزاد پنج هزار و ٦٢٠ تومان است. وقتي مي‌پرسم که اين وضعيت تا کي ادامه دارد، فقط مي‌گويد که معلوم نيست اما با توجه به اين شرايط دلار تا آخر هفته به هفت‌هزار تومان مي‌رسد. مسئول يکي‌ديگر از صرافي‌ها مي‌گويد: در اين صرافي فقط ارز مسافرتي آن هم با پاسپورت و ويزا داده مي‌شود. وارد صرافي بعدي مي‌شوم. مسئول اين صرافي مي‌گويد: دلار نداريم. درباره ارز بانک مرکزي مي‌پرسم که مي‌گويد: ما ارزي از بانک مرکزي نمي‌گيريم. چراکه دراين‌صورت جنگ و دعوا مي‌شود و مي‌خندد. او اين را هم مي‌گويد که روزي هزار نفر براي خريد دلار مراجعه مي‌کنند و دست خالي برمي‌گردند. وارد صرافي ملت مي‌شوم. صف متقاضيان براي خريد ارز بيشتر مي‌شود. به‌سختي از لابه‌لاي جمعيت عبور مي‌کنم. همين که از نرخ دلار مي‌پرسم، خانمي سرش را بالا مي‌گيرد و مي‌گويد دلار پنج‌ هزار و ٣٩٠ تومان است. از ميزان ارزي که در اختيار متقاضيان قرار مي‌دهد، مي‌پرسم که مي‌گويد: تا ساعت دو فروش داشتيم و فروشمان فقط بالاي ١٠هزار دلار است. صرافي ديگري مي‌گويد: با اختيار‌داشتن مدارک تا سه هزار دلار هم مي‌دهيم، اما به موجوديمان بستگي دارد. همين طور به راهم ادامه مي‌دهم. وارد صرافي ديگري مي‌شوم. او اما مي‌گويد: نرخ دلار پنج‌هزار و ٨٠٠ تومان است و امکان دارد اين نرخ بيشتر شود. البته در‌‌اين‌ميان نيروي انتظامي نيز حضوري پررنگ دارد و دلالان از ترس آنها به‌صورت پنهاني اقدام به خريد و فروش ارز مي‌کنند.
‌ تشديد گراني‌ها
شهاب نادري، عضو کميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي، با انتقاد از وضعيت نابسامان در بازار ارز که به چالش در بازارها منتهي شده است، گفت: متأسفانه علي‌رغم اينکه کميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي از ماه‌ها قبل درباره نوسانات بازار ارز به مسئولان ذي‌ربط هشدار داده بود، اما اقدام مؤثري براي مديريت بازار صورت نگرفت. او در گفت‌‌وگو با خبرگزاري خانه ملت، اضافه کرد؛ يکي از لازمه‌هاي حمايت از بخش توليد و کالاهاي ايراني، ايجاد ثبات در بازار ارز است؛ اما متأسفانه در ابتداي سال ٩٧ قيمت دلار در ادامه روند صعودي به بيش از پنج ‌هزار تومان رسيد و اين وضعيت نامناسب، بعد از تعطيلات نوروز ادامه پيدا کرد. به گفته نادري؛ بخش توليد با اين وضعيت بازار ارز با چالش‌هاي بيشتري روبه‌رو مي‌شود و علاوه‌بر‌آن قيمت کالاها و خدمات بيشتر گران مي‌شود. او همچنين از کاهش شديد قدرت پول ملي انتقاد کرد و ادامه داد؛ بانک مرکزي بايد به اين وضعيت نابسامان در بازار ارز خاتمه دهد؛ چراکه در چند ماه گذشته اقدام عملي براي مهار گراني غيرمنطقي دلار انجام نشد و تيم اقتصادي دولت دوازدهم بايد پاسخ‌گوي وضعيت موجود در بازار باشد؛ چراکه اگر قيمت دلار حتي براساس نرخ تورم نيز افزايش مي‌يافت، بايد قيمت اين ارز نهايتا به حدود چهارهزارو ٤٠٠ تومان مي‌رسيد. آنچه مشخص است، این است که بخشي از افزايش قيمت دلار حبابي است؛ بنابراين بايد اين حباب با اقدامات اقتصادي از بين برود. او اين نکته را هم يادآوري کرد؛ اينکه مديران بانک مرکزي بخواهند در جلسه امروز کميسيون اقتصادي مجلس به ارائه گزارش کليشه‌اي درباره وضعيت بازار ارز بسنده کنند، پذیرفتنی نیست؛ چرا‌که دلار با قيمت حدود پنج‌هزارو ٤٠٠ تومان در بازار معامله مي‌شود و بازار در‌حال‌حاضر با چالش جدي روبه‌رو شده است. نادر قاضي‌پور، عضو کميسيون صنايع و معادن مجلس، نيز دراين‌باره به خانه ملت گفته است؛ در سال ٩١ به مردم در قالب هدفمندي يارانه‌ها ٤٥ دلار پرداخت مي‌کرديم؛ اما در شرايط کنوني هشت دلار پرداخت مي‌شود؛ درحالي‌که در سال ٩١ به کارگران ماهانه حدود ٧٠٠ دلار پرداخت مي‌شد؛ اما در‌حال‌حاضر زير ٢٠٠ دلار پرداخت مي‌شود. او اين را هم گفت که در سال گذشته بين ٢٠٥ کشور، ايران رکورددار کاهش ارزش پول ملي بود.
‌بي‌خبريم
مصطفي خانزاده، کارشناس بازار ارز، درباره نوسانات بازار ارز با بيان اينکه دقيقا نمي‌دانيم چه اتفاقي در بازار ارز رخ داده است، به«شرق» مي‌گويد؛ به‌هر‌حال نرخ دلار در بازار روند افزايشي داشته است. البته تا روز شنبه خريدار زيادي براي دلار نبود؛ اما ديروز مردم زيادي براي خريد آمده بودند؛ يعني روند افزايشي دلار روي خريد مردم تأثيرگذار بوده است. در واقع وقتي دلار از پنج‌هزار‌و صد به پنج‌هزار‌و ٦٠٠ تومان رسيد، اغلب آنهايي که خريد داشتند، به سمت بازار روانه شدند. او با بيان اينکه واقعا اتفاقي در بازار ارز نيفتاده، اضافه کرد؛ شايد ارز مسافرتي از سوي بانک مرکزي افزايش يافته باشد. در‌اين‌صورت مي‌تواند در بازار آزاد تأثيرگذار باشد. به گفته اين کارشناس ارز؛ البته امکان دارد عرضه دلار از سوي بانک مرکزي محدود بوده باشد و همين موضوع در افزايش نرخ دلار مؤثر بوده باشد. به نظر مي‌رسد بانک مرکزي بايد در بازار ارز دخالت کند. او با بيان اينکه چنين وضعيتي در بازار ارز طبيعي نيست، مي‌گويد؛ دلار آزاد ديروز به پنج‌هزار‌و ٦٠٠ تومان رسيد.
‌رکورد جديد سکه
ترکش قيمت ارز به بازار سکه و طلا هم رسيد؛ تا‌جايي‌که قيمت سکه در ادامه روند افزايشي روزهاي گذشته با جهش ديگري روبه‌رو شده و به يک‌ميليون‌و ٩٠٠ هزار تومان و حتي دو ميليون تومان هم رسيد. محمد کشتي‌آراي، رئيس اتحاديه کشوري طلا و جواهر درباره نوسانات بازار سکه و طلا به «شرق» مي‌گويد؛ عامل اصلي اين افزايش فقط قيمت ارز است. اين در حالي است که در دو روز گذشته قيمت جهاني طلا بدون تغيير بوده است؛ بنابراين تنها عاملي که قيمت طلا و سکه را افزايش داده است، فقط قيمت ارز بوده است؛ به‌طوري‌که در دو روز گذشته قيمت سکه تا حدود ١٥٠ هزار تومان افزايش قيمت يافته است. او اضافه مي‌کند آنچه مسلم است، اين است که قيمت ارز نه‌تنها در قيمت طلا و سکه تأثير گذاشته است؛ بلکه در قيمت‌هاي هر کالاي ديگري که مبدأ خارجي داشته، نيز تأثيرگذار بوده است. کشتي‌آراي با تأكيد بر اينکه ديروز قيمت سکه به يک‌ميليون‌و ٩٠٠ هزار تومان رسيد، توضيح مي‌دهد؛ اين قيمت تاکنون در تاريخ نرخ قيمت سکه سابقه نداشته است. قيمت هر گرم طلا نيز سابقه نداشته است و به رقم ١٧٥ هزار تومان براي هر گرم رسيده است. او با بيان اينکه قيمت ربع و نيم‌سکه نيز به نسبت سکه افزايش يافته است، اضافه مي‌کند؛ نيم‌سکه به بالاي ٩٠٦ هزار تومان و ربع سکه به ٦٠٠ هزار تومان رسيده است؛ اما بيشترين افزايش قيمت در سکه تمام بوده است. کشتي‌آراي دلايل افزايش قيمت سکه را محدوديت در تهيه ارز مي‌داند و تأكيد مي‌کند؛ خيلي از مردم ترجيح مي‌دهند نقدينگي را به جاي تبديل ارز به سکه تبديل کنند. او اين را هم مي‌گويد که همه قيمت‌ها چه در سکه و طلا و چه در بازار ارز بي‌سابقه بوده است و رکوردی جديد است.