اوایل دی ماه 96، برای اولین بار زمزمه تعطیلی برخی ایستگاههای دوچرخه در سطح شهر اصفهان به گوش رسید؛ زمزمه ای که صدای آن در هجدهمین جلسه علنی شورای شهر توسط رئیس کمیسیون بهداشت، سلامت و خدمات شهری، رسانه ای شد. وی خطاب به شهردار اصفهان گفت: " خواهش بنده از شما بزرگوار این است که تا فاتحه دوچرخه‌سواری این شهر که روزی به شهر دوچرخه‌ها معروف بوده و 15 درصد حمل و نقل و تردد شهروندانش با دوچرخه انجام می‌شده؛ خوانده نشده است، فکری اساسی برای این موضوع خطیر شهری و سلامت مدار اجتماعی بکنید" اما گویی طنین صدای عباسعلی جوادی در همان صحن شورا باقی ماند.
عباسعلی جوادی در همان جلسه از پیام ارسال‌شده یکی از کارمندان شهرداری اصفهان سخن گفت که وی برای آقای شهردار فرستاده؛ اما ایشان ملاحظه نکرده‌اند. او از تعطیلی بیش از 10 ایستگاه دوچرخه و بیکار شدن متصدیان آنها سخن گفت و تاکید کرد که شرکت نیک‌اندیش چوب تعطیلی را بر سایر ایستگاههای دوچرخه شهر اصفهان نیز زده است. "این در شرایطی است که آلودگی هوا بیداد می‌کند و مدرسه پشت مدرسه تعطیل می‌شوند؛ دوچرخه هایی که می توانستند تا حداقل مانع تردد کمتر چند خودرو ناقابل در این شهر باشند".
بزرگترین بازوی اجرایی
شرکت مهندسی نیک اندیش در سال 1372 با نظر و تدبیر مسئولین وقت شهرداری اصفهان تأسیس و راه اندازی گردید تا به عنوان بازوی اجرایی در زمینه ارائه کلیه خدمات ترافیکی، شهرداری اصفهان را همراهی نماید. این شرکت در آغاز مسئولیت طراحی و تولید انواع تابلوهای انتظامی، اطلاعاتی و راهنمای مسیر و همچنین سایر تجهیزات ترافیکی اعم از انواع علائم افقی و عمودی نظیر گل میخ ها، جدا کننده ها و مسدود کننده های ترافیکی و رنگ آمیزی و خط کشی معابر را بر عهده داشت.
این شرکت بعدها در بسیاری از پروژه های شهری ورود کرد؛ تا آنجا که خود را بزرگترین بازوی اجرایی شهرداری اصفهان نامید؛ بهره برداری از جایگاه های CNG؛ اجرای سامانه تشخیص پارامترهای ترافیکی AADT؛ بهره برداری از طرح کارت پارک هوشمند؛ کانال سازی و اجرای فیبر نوری؛ مجری سامانه هوشمند گذرگاه عابر پیاده؛ مجری پروژه اصفهان کارت؛ اجرای پروژه تاکسی بی سیم؛ آمارگیری جهت پروژه های ساماندهی شهری و بهره برداری و نگهداری از ایستگاههای هوشمند دوچرخه در شهر اصفهان، تنها بخشی از فعالیتهای این شرکت به شمار می روند.
فرهنگ سازی برای توسعه دوچرخه سواری در سطح شهر، عاملی بود تا شهرداری وقت اصفهان با کمک شرکت مهندسی نیک اندیش اولین قدم را با ایجاد ایستگاه های دوچرخه در اقصا نقاط شهر اصفهان بردارد.این پروژه که شاید در نوع خود نخستین بار در کشور اجرا می شد، در روزهای آغازین با تردید و حیرت مردم به این ایستگاهها و دوچرخه های موجود در آن همراه بود؛ اما با مرور زمان، این طرح نهادینه گردید که می شود به جای استفاده از اتومبیل های شخصی، بسیاری از مسیرها را با دوچرخه های موجود در این ایستگاهها طی نمود.
از شعار تا عمل
دوچرخه پیش از جنگ جهانی دوم به ایران آمد؛ اما با خاتمه جنگ دوم، واردات آن گسترش چشمگیری یافت؛ تا آنجا که برخی ادارات دولتی برای مأموران خود اقدام به خرید دوچرخه کردند. در اصفهان اما داستان دوچرخه به شکلی متفاوت ادامه یافت. در سالهایی که بوق کارخانجات ریسندگی، بانگ بیدار باش صبحگاهی و بوق فراغت عصرگاهی مردم این شهر بودند و اصفهان، منچستر شرق نام گرفته؛ وسیله حمل و نقل متداول دوچرخه بود؛ تا آنجا که بنا بر برخی روایات، در آن زمان، حدود ۶ کیلومتر خط ویژه دوچرخه در این شهر جریان داشت. سال های دهه ۳۰،۲۰ و ۴۰ شمسی، تعداد دوچرخه های این شهر، آن قدر زیاد بود که به راستی مشکلی برای مدیران شهری ایجاد کرده بود. موضوعی که این روزها بر عکس شده و فراوانی اتومبیل بر دوچرخه باعث گردیده تا مسئولان شهری به روش های مختلف و بعضا شعارگونه مردم را تشویق به استفاده از این وسیله حمل و نقل کنند. این موضوع اما در زمان شهردار سابق اصفهان از قالب شعار درآمد و کاملا عملیاتی شد؛ مهدی جمالی نژاد هرچند در نظر بسیاری از خواص، با لقب دوچرخه سوار پوپولیست خوانده می شود؛ اما لااقل این جسارت را داشت تا هر سه شنبه، سوار بر دوچرخه، فرهنگ مدنظر خود را عملیاتی کند ؛ 2 چرخه، 3 شنبه،4 باغ، ماهها از تریبون های متفاوت شهری تبلیغ می شد تا فرهنگ غالب مردم و مدیران شهری را تغییر دهد؛ فرهنگی که اینروزها گویی "کشتی بان را سیاستی دیگر است"! و از مسیری دیگر عبور می کند.
سونامی تعطیلی ایستگاه ها
صدای عباسعلی جوادی هرچند در همان صحن علنی شورای شهر باقی ماند اما اشاره به بخشی دیگر از آن خالی از لطف نیست؛ " از حمایت نکردن جناب شهردار برای بودجه احداث مسیرهای دوچرخه تا به تشک کشتی تبدیل شدن چهارباغ در سه شنبه های بدون خودرویی که چند 100 دوچرخه سوار هر هفته در آن رکاب می زدند و از همه بدتر تعطیل شدن ایستگاه های دوچرخه اشتراکی این شهر یکی پس از دیگری. این در حالی است که شهرهای کوچک یزد، اراک، قزوین و نیز تبریز، تهران، شیراز و مشهد سوار بر موج توسعه دوچرخه سواری گوی سبقت را از این شهر دوچرخه ها ربوده اند و آوازه توسعه دوچرخه سواری در شهر یزد گوش فلک را کر کرده است".
سونامی تعطیلی ایستگاه های دوچرخه، در روزهایی که با برپایی نخستین نمایشگاه تخصصی حمل و نقل پاک همراه است؛ این سوال را به ذهن متبادر می کند که شهرداری اصفهان چه سیاست تازه ای را در پیش گرفته و آیا در این زمینه قصد عقبگرد دارد؟! آنهم برای طرحی که توانسته تا حد قابل توجهی موفق باشد. حشمت الله انتخابی از فعالان محیط زیست اصفهان در این خصوص به "نوسان" گفت: اگر شهرداری اصفهان حقیقتا قصد کاهش تعداد این ایستگاه ها و کمرنگ کردن فعالیت آنها را داشته باشد جای بسی تاسف است! او افزود: کشور ما سالهاست که با بحران های بزرگی مانند آلودگی هوا مواجه شده و هر اقدامی که برای حل و رفع این بحران انجام شود به خودی خود مثبت و اگر برخلاف این باشد منفی است. "احسان رعنایی"، فعال دیگر زیست محیطی اصفهان نیز در یادداشتی از وقوع این امر گلایه می کند؛ او می نویسد:"به راستی چرا طبق برخی گزارشات، ایستگاههای دوچرخه در حال کاهش هستند"؟
بفرمایید دوچرخه
هفته نکوداشت اصفهان در اردیبهشت 96 با اجرای طرح "بفرمایید دوچرخه" آغاز می شود!!!؛ جمالی نژاد می گوید: "فروشگاه‌های همکار در طرح "بفرمایید دوچرخه"یک بسته جذاب از انواع پاکرو را در اختیار شهروندان قرار می‌دهند تا دغدغه‌های اقتصادی مانعی برای آنها در راستای تحقق شعار"هوای اصفهان را داریم" نباشد. علیرضا صلواتی نیز همان زمان به خبرنگاران می گوید: طرح "بفرمایید دوچرخه" برای نخستین بار در کشور و در اصفهان و با هدف استفاده و دسترسی آسان شهروندان از دوچرخه اجرا می‌شود.
حالا هفته نکوداشت اصفهان در اردیبهشت 97 به پایان رسیده است؛ معاون حمل و نقل و ترافیک هر دو شهردار اسبق و فعلی اصفهان، حرفهای سال پیش خود را اینگونه تصریح می کند: "ترویج فرهنگ استفاده از دوچرخه به جای خودرو شخصی در سطح شهر ، سیاستی است که همواره مورد توجه مسئولان شهرداری اصفهان بوده است و عملکرد این نهاد تاکنون نشان دهنده این واقعیت است؛ اما طبق بررسی های انجام شده، برخی از ایستگاههای دوچرخه در سطح شهر از بهره وری قابل قبولی برخوردار نبوده و یا جانمایی مناسبی ندارند. از سوی دیگر مشکلات مالی حاکم بر شهرداری و مناطق و عدم مشارکت برخی از مسئولان در حفظ و نگهداری از ایستگاه های دوچرخه، شهرداری را با مشکلاتی مواجه ساخته است. به همین دلیل هم تصمیم بر آن شد که از تعداد این ایستگاه ها کاسته شود". او در پاسخ به این سوال که آیا شهرداری نمی تواند برای حل این مسئله، راهکار دیگری به جز تعطیل کردن ایستگاه های دوچرخه در پیش بگیرد! می گوید: "در حال حاضر سیاست ما این است که با ایجاد جذابیت، بخش خصوصی را نسبت به ورود به این عرصه ترغیب کنیم، تا این پروژه به نحو دیگری ادامه یابد".
اما آیا تغییر سیاست کلان ترین دستگاه اصفهان، آنهم در فاصله کمتر از یکسال باعث ترغیب بخش خصوصی خواهد شد؟! صلواتی از اقدامات معاونت خود برای جذب بخش خصوصی می گوید: "در سال گذشته فراخوانی را منتشر و در آن سه پیشنهاد را برای بخش خصوصی مطرح کردیم. دو جلسه ارزیابی فنی اقتصادی این شرکت ها نیز برگزار و یک نفر از آنها انتخاب شده است. امیدواریم بتوانیم مصوبه شورای عالی مشارکت ها را اخذ کرده و این طرح را وارد فاز عملیاتی کنیم". صلواتی به مسایل ریز و درشت دیگری هم در این زمینه اشاره کرد؛ اما به خبرنگار ما نگفت که منظورش از عدم بهره وری ایستگاههای دوچرخه، که منجر به تعطیلی آنها در شهر اصفهان شد؛ چه بوده است؟ آیا شهرداری در ایستگاههای دوچرخه نیز به دنبال بهره وری اقتصادی است؟
منبع: نوسان