این روزها دولت و مجلس راه تفکیک را در پیش گرفته اند. از تفکیک وزارت خانه ها تا تفکیک استانها و البته تفکیک درسایر چیزها! انگار تفکیک های قبلی به مذاقشان خوش آمده! می گویند تفکیک خراسان جواب داده و موثره بوده! حالا آمده اند اصفهان را هم تفکیک کنند! اینکه میزان اثربخشی تقسیم خراسان بزرگ به سه استان مجزا با چه معیاری سنجیده شده بحث دیگری است که ظاهرا هم کسی قرار نیست پاسخگوی آن باشد. اما فعلا برخی می خواهند تفکیک کنند. یک روز اصفهان غربی – شرقی را مطرح می کنند و حالا این روزها اصفهان شمالی و جنوبی را! انگار تاریخ و جغرافیای اصفهان دستاویز دست سیاستمداران اصلاح طلب و اصولگرا شده است. حالا سرنوشتش چه می شود؟؛ مثل بسیاری از موارد قبلی حتما خدا می داند! اگر هم چندسال بعد فهمیدندکه موثر نبوده، حتما به دنبال ادغامش راه می افتند! این میان، منابع استان اصفهان است که هرروز درحال هدر رفتن است.
اگرچه موضوع تفکیک استان اصفهان امروز طرحی جدید نیست و سابقه ای طولانی دارد، اما نمایندگان به این دلیل که امتحان کوچک‌تر کردن استانها در خراسان با موفقیت همراه بود، این بار خواستار تقسیم استان های اصفهان، فارس و سیستان بلوچستان به استان هایی کوچک شدند.
اما طرح تشکیل استان اصفهان شمالی یا کاشان در روزهای نخست در حد یک شایعه بود و بسیاری، دلیل طرح آن را رای جمع کردن نمایندگان برای روزهای نزدیک به انتخابات ارزیابی می کردند.
استارت تفکیک را
نماینده کاشان زد!
با این وجود طرح تقسیم استان اصفهان و تشکیل استانی به نام «اصفهان شمالی» نخستین بار اسفند سال گذشته از سوی جواد ساداتی نژاد نماینده شهرستان های کاشان و آران و بیدگل در مجلس مطرح و سپس در جلسه علنی ۲۰ اسفند 97 از سوی ۳۳ نماینده مجلس و از جمله چهار نماینده استان اصفهان امضا و اعلام وصول شد. امضاکنندگان این طرح خواستار تشکیل استان اصفهان شمالی مرکب از شهرستان های کاشان، آران و بیدگل، نطنز، اردستان، نایین، گلپایگان، خور و بیابانک و خوانسار با جمعیت قریب به یک میلیون نفر شدند. موافقان این طرح، شرایط، پیشینه و قرابت فرهنگی اجتماعی منطقه شمال استان اصفهان، بعد مسافت به مرکز استان و تحمیل هزینه های مختلف، بروکراسی شدید اداری و عدم توانمندی مدیران اصفهان در رسیدگی به همه شهرهای استان را از دلایل تدوین طرح خود اعلام کردند و در نهایت 23 اردیبهشت امسال کلیات طرح تشکیل استان «اصفهان شمالی» به تصویب رسید.
البته باید دید با توجه به زمان نزدیک تا انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، آیا طرح تشکیل استان اصفهان شمالی با توجه به شرایط فعلی کشور، در زمانی درستی مطرح شده است؟
زمانش حالا نبود!
به اعتقاد استاندار پیشین اصفهان، نمایندگان مجلس، چهار سال برای پیگیری این طرح فرصت داشتند و چگونه زمانی که به نزدیکی انتخابات رسید‌ه‌ایم ناگهان به فکر مطرح و بررسی این طرح در مجلس افتادند. رسول زرگرپور به "ایسنا" می گوید: معتقدم برای مطرح کردن این موضوع باید زمان سنجی مناسبی انجام می‌گرفت. اینکه مردم یک شهرستان به دنبال ارتقا و حل مشکلات خود باشند کاملا موجه است؛ اما بیان این موضوع، صرفا جنبه تبلیغات انتخاباتی دارد؛ چرا که زمان مطرح کردن این طرح این زمان نبود.
زرگرپور تاکید می کند: باید توجه داشت که برخی طرح ها مانند استان اصفهان شمالی، عمدتا باید از طریق دولت پیگیری شوند، نه مجلس و چنین تشکیلات جدیدی نیاز به بودجه قابل توجهی دارد و بر اساس اصل ۷۵ قانون اساسی دولت موظف است اقدامات لازم را انجام دهد.
استان در مسیر
تضعیف است!
معاون سابق برنامه‌ریزی و اشتغال استانداری اصفهان با بیان اینکه قطعاً تصویب و اجرای طرح تفکیک استان اصفهان از بسیاری جهات برای دولت هزینه‌بر خواهد بود، گفت: قطعا تا ثبات نسبی اقتصادی کشور اجرای این قبیل طرح‌ها ازاولویت برخوردار نیست.
علیرضا همدانیان در خصوص طرح تصویب استان اصفهان شمالی، اظهار کرد: قطعاً تصویب و اجرای طرح تفکیک استانی از جهت احداث فضای اداری و ساختمان‌های مستقل دولتی و غیردولتی و همچنین تامین بخشی که باید استخدام و بخشی از بومیان منطقه به کارگیری شوند، برای دولت هزینه‌بر خواهد بود. وی افزود: اینکه اجرای این طرح به نفع یا ضرر استان اصفهان است یک بحث و اینکه شرایط فعلی و معضلات اقتصادی کشور برای این اقدام زمان مناسبی است، بحث دیگری بوده که قطعاً شرایط کنونی کشور به جهت عقلانی مناسب تحمیل این قبیل هزینه‌ها نیست.
معاون سابق برنامه‌ریزی و اشتغال استانداری اصفهان با بیان اینکه به نظر می‌رسد فضای حاکم بر مجلس در این خصوص، یک فضای غیرکارشناسی و سیاسی است، تصریح کرد: در مجموع این طرح خوشایند مردم استان نیست، البته اگر پانزده سال قبل این اتفاق می‌افتاد یک نکته مثبت داشت که شاید متولیان این طرح امروز به دنبال آن هستند و آن افزایش اعتبارات استانی و استقلال در تصمیم‌گیری‌ها بود. به عنوان مثال اگر اعتبارات عمرانی سال 98، هزار میلیارد تومان باشد، اگر استان به دو استان اصفهان شمالی و اصفهان تفکیک شود، این اعتبار، حدود 25 تا 35درصد در سال اول ناچاراً اضافه خواهد شد و این یکی از دلایل پیگیری نمایندگان صرف نظر از مقولات سیاسی طرح است.
همدانیان با بیان اینکه نمونه بارز این تصمیم سرعت شتابنده توسعه برخی از استان‌های کشور مانند قم و یا حتی کهگیلویه و بویراحمد است، افزود: با توجه به اینکه ریاست مجلس نماینده استان قم است و تحمیل هر طرحی به سازمان برنامه‌وبودجه کشور برای این استان راحت‌تر از آن است که با استعفای نمایندگان استان اصفهان، چیزی عاید استان شود.
انتخابات استانی
در زمان پساتفکیک
در روزهایی که عباس رضایی، استاندار اصفهان از اعلام موضع شفاف خود در خصوص تفکیک استان امتناع می کند، برخی معتقدند که اگر انتخابات بصورت استانی تصویب شود؛ بعد از جدایی کاشان و اردستان، این ساکنان فولادشهر، شاهین شهر و بهارستان هستند تعیین کننده انتخابات استان اصفهان خواهند بود. در این میان بی تردید، افراد کاندیدای این شهرها شاید تمایلی برای حل مشکل زاینده رود و تخصیص ردیف اعتباری مناسب نداشته باشند؛ از سوی دیگر رای بومی اصفهان نیز حذف، و جایگزین آن آرای حدود 800 هزار مهاجر خوزستان و چهارمحال خواهد بود.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان با اشاره به مشکلاتی که طرح تفکیک برای اصفهان به دنبال دارد، به خبرنگار "نوسان" می گوید: متاسفانه تقسیم‌بندی‌های سیاسی در کشور ما از اصول برنامه‌ریزی منطقه‌ای و آمایش سرزمین پیروی نمی‌کند. کما اینکه یک منطقه اقلیمی، جغرافیایی و یا آب‌ریز خاص را به چندین استان و مدیریت سیاسی تقسیم کرده‌ایم و سپس برای حفظ و جلوگیری از نابودی آن ناچار می‌شویم یک‌سری اقدامات مضاعفی را انجام دهیم. به‌عنوان مثال استان اصفهان، خوزستان و چهارمحال بختیاری در یک حوزه آب‌ریز قرار دارند؛ اگر به این نکته توجه می‌کردیم شاید بسیاری از چالش‌هایی که در این سه استان بر سر مسئله آب وجود دارد، پدید نمی آمد.
دکتر نعمت‌الله اکبری، با اشاره به‌تقسیم بندی‌های کنونی استان، معتقد است: بیشتر شهرستان‌های اصفهان، کارکرد متمایزی نسبت به‌یکدیگر ندارند. لذا این شیوه تفکیک، اتفاقا باعث افزایش هزینه‌ها و نظام بروکراسی اداری استان خواهد شد. درچندسال گذشته شاهد بودیم که برخی از شهرستان‌های اصفهان از جمله کاشان خواستار جدایی و تبدیل یه یک استان جدید هستند که به‌نظر می‌رسد جدای از مسائل سیاسی، مسائل اقتصادی از جمله دریافت بودجه جداگانه، یکی از علل و انگیزه خواسته آنها باشد.
در این بین همچنان مردم استان اصفهان هستند که بیشترین هزینه این تفکیک را خواهند داد. بی تردید، اگر چه ممکن است تکه نکه شدن مرکز ایران در نگاه نخست برای برخی خوشایند باشد، اما در نگاهی واقع بینانه، آنهم در شرایط فعلی کشور، این جدایی به نفع استان نخواهد بود؛ هرچند به نظر می رسد مدیریت استان نیز، باید تکلیف خود را با این طرح به صورت شفاف مشخص کند.
ریحانه سجادی/ هفته نامه نوسان