این روزها جذب سرمایه گذارخارجی یکی از دغدغه های فکری جامعه است. اما هدف از پذيرش سرمايه گذاري خارجي چيست؟. قطعاً پذيرش سرمايه گذاري خارجي در كشور باعث كمك به رشد و توسعه اقتصادي، افزايش فرصت هاي شغلي، اخذ و توسعه فناوري و مــهــارت هاي مديريتي و همچنین افزایش كيفيت توليدات و توان صادراتي كشور خواهد بود.
در ابتدا باید ذکرکرد که دو نوع سرمایه گذاری خارجی وجود دارد. سرمایه گذاری غیر مستقیم خارجی (FPI) و سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI). با توجه به جذابیت سرمایه گذاری مستقیم خارجی و انگیزه های این نوع سرمایه گذاری بهتر است که به بررسی این مقوله که خود مشتمل بر چهار نوع است، بپردازیم.
مورد اول سرمایه گذاری مستقیم خارجی برای دسترسی به منابع اولیه کشور هدف است که قاعدتاً هزینه کمتری برای سرمایه گذار خارجی خواهد داشت. "دانینگ" سه نوع سرمایه گذاری خارجی را برای دستیابی به منابع اولیه معرفی کرده است : اول، دسترسی به منابع فیزیکی مانند مواد خام ، منابع نفتی ، گاز ، مواد معدنی و محصولات کشاورزی و یا سازمان های فعال در زمینه های خدماتی مانند توریسم , بهداشت و یا خدمات بهداشتی .دوم، شرکت هایی که به دنبال نیروی کار غیر ماهر یا نیمه ماهر ارزان قیمت هستند و سوم، سرمایه گذاری به قصد کسب دانش، توانایی ها و تجارب در زمینه هایی از جمله مدیریت و توسعه و به کارگیری فناوری و همچنین بازاریابی است که این نوع سرمایه گذاری ها به منظور استفاده ازپتانسیل های کشور هدف می باشد.
مورد دوم سرمایه گذاری به منظور دسترسی به بازارکشوری دیگر است. منظور از این نوع سرمایه گذاری این است که شرکت سرمایه گذار به منظور دسترسی به بازار کشور مقصد، تصمیم به ارائه خدمات و محصولات به کشور هدف و همچنین دسترسی به بازار سایر کشورهای همسایه می گیرد که این نو ع سرمایه گذاری دلایل متفاوتی دارد؛ اول، تطبیق دادن محصولات و خدمات با سلایق بومی و فرهنگی کشور مربوطه. دوم، کاهش هزینه حمل و نقل و گمرک و افزایش سود؛ همچنین ورود به این بازار باعث کاهش قیمت محصولات رقبا در این بازار می شود که این کاهش قیمت، تأثیر بیشتری برقیمت محصولات رقبا دارد تا خود شرکت رقیب .
مورد سوم سرمایه گذاری به منظور افزایش کارایی وعقلایی کردن سرمایه گذاری خارجی است که با هدف دسترسی به منابع و بازار انجام می شود .
مورد چهارم، سرمایه گذاری به منظور استفاده ازدارایی های استراتژیک است. هدف از این نوع سرمایه گذاری بهره برداری از مزایای هزینه ای یا بازاریابی خاص می باشد که عمدتاً درصددکسب دارایی های شرکت های خارجی برای تقویت موقعیت رقابتی است .
یکی از شرایط بسیار مهم برای جذب سرمایه گذار خارجی، وجود محیط باثبات اقتصادی است که وسیله مناسبی برای ورود به اقتصاد بین الملل و بازارهای جهانی، توسعه نیروی انسانی و فناوری های نوین، ایجاد اشتغال و در نهایت دستیابی به رشد اجتماعی و اقتصادی است .

موانع جذب سرمایه گذاری خارجی :
1-نگاه منفی به سرمایه گذار خارجی که ریشه تاریخی و فرهنگی دارد .
2-ریسک بالای سرمایه گذاری خارجی: سرمایه گذار باید از سه اصل مهم اطمینان داشته باشد: حفظ اصل سرمایه، بازگشت سود و امنیت محیط کسب و کار. از نشانه های عدم امنیت، نقض قراردادها و تفاهم نامه های منعقد شده و رخدادهای سیاسی و اقتصادی است که ریسک سرمایه گذاری را بالا می برد؛ البته مؤسسات زیادی وجود دارند که ریسک سرمایه گذاری در کشورهای جهان را محاسبه و منتشر می کنند .
3- توسعه بازار مالی نامناسب: ساختار مالی، مبتنی بر نظام بانکی است؛ از جمله نرخ های نامتعادل سود بانکی، اوراق بهادار و همچنین قوانین نامناسب، از دیگر موانع قوی در جذب سرمایه گذار خارجی می باشد.
4- بیمه سرمایه گذار و امنیت مالی وی: اجرای قوانین بیمه با در نظر گرفتن هیچ تبعیضی بین اتباع داخلی و خارجی در صورت بروز حوادث و مخاطرات، از عوامل بسیار مهم دیگر برای جذب سرمایه است. در صورت زیان، با پرداخت خسارت، زیان آن ها جبران خواهد شد که تا حد قابل توجهی ریسک سرمایه گذاری را کاهش خواهد داد.
5- قوانین پیچیده اداری یکی از کلیدی ترین موانع جذب سرمایه گذار است. این عامل چه در هنگام ورود سرمایه، و چه در هنگام اجرای برنامه، معضل بسیار بزرگی برای سرمایه گذار خارجی است.
علاوه بر موانع ذکرشده، از موانع بانکی، شرایط اقتصادی و سیاسی، نداشتن بسته های آماده و مطالعه شده از لحاظ ساختاری، زیست محیطی، ترافیک شهری، اثبات آماری بازگشت سرمایه و رسیدن به سود به صورت تحلیلی یا حتی برآوردی در مقطعی از زمان و همچنین تهیه نکردن مدارک و مجوزهای دولتی برای اعتماد اولیه سرمایه گذار، نداشتن نیروهای انسانی با مهارت های مذاکره سخت و نرم در گرایش های مختلف و آشنا به سرفصل های قرادادی و قوانین بین الملل، از عوامل دیگری است که باعث عدم جذب سرمایه گذار خواهد بود.
همچنین عدم امکان شناخت عمیق فرهنگی و ایجاد نکردن جذابیت های ویژه احساسی و معقولانه و عدم آشنایی با چگونگی ارائه و تبلیغات بر اساس آخرین تکنیک ها و فناوری های روز دنیا، از جمله مشکلاتی هستند که در جذب سرمایه گذار با آن روبرو هستیم. توجه داشته باشیم که جذب سرمایه گذار، مانند جذب مشتری است و بیشتر کشورهای جهان درایجاد این جذابیت به صورت تنگاتنگی در رقابت هستند. پس جذب سرمایه گذار خارجی مسئله ای کاملاً رقابتی است که باید به صورت جدی تر به آن پرداخته شود.
زهره فریدون