این خواب دیگر تعبیری ندارد. دیگر این دست و آن دست کردن برای به ثبات رساندن قیمتها هم به جایی نمیرسد. تنها باید دست روی دست بگذاریم و ببینیم این بار بازار اقتصادیمان به کدام سمت و سو میرود و به هر سو که رفت به دنبالش پا در مسیر بگذاریم و خم به ابرو نیاوریم که امروز در کدام جایگاه اقتصادی ایستادهایم.
اما هر دم از این باغ بری میرسد؛ همین چند روز پیش بود که ورود رییس کل بانک مرکزی بازار را با ریزش قیمتها مواجه کرد، اما حتی این ریزش قیمت هم چندان دوام نداشت و به فاصله یک روز خود را وارد مدار افزایشی کرد. دیروز هم که همانند روزهای گذشته، صفحات اقتصادی رسانهها از خبر شدت گرفتن قیمت سکه و ارز در بازار پر شد. بر این اساس ارز دولتی از کانال 4200 تومان به کانال 4400 تومان وارد شد و سکه نیز از مرز سه میلیون و 500 هزار تومان عبور کرد تا تکهپرانیهایش را علیه سیاستهای اقتصادی دولت ادامه دهد.
هر سکه 3 میلیون و 720 هزار تومان
بر این اساس دیروز آهنگ رشد قیمتها، قیمت هر قطعه سکه امامی را به مرز سه میلیون و 720 هزار رساند و در بازار ارز نیز دلار را با قیمتهای 9600 مورد معامله قرار داد. یورو نیز که برای خودش قدرتنمایی میکند و حتی اگر اندک کاهشی هم در بازار اتفاق میافتد این ارز باز هم به افزایش قیمتاش ادامه میدهد.
دلار دولتی هم که با سیاست یکسانسازی در قالب قیمتهای 4200 تومانی کلید خورده بود همچنان در حال افزایش قیمت از سوی دولت است و دیروز با 80 ریال افزایش نسبت به آخرین روز کاری هفته گذشته خود را به 4403 تومان رساند.
ناگفته نماند که جریان دیگری که دیروز در بازار سکه اتفاق افتاد این بود که بورس کالا اعلام کرد معاملات آتی سکه را متوقف میکند و دلیل آن را تاثیرپذیری بازار از قیمتهای سکه آتی اعلام کرد. بر این اساس در هفتههای اخیر سکههای آتی تحویل دیماه تا چهار میلیون تومان نیز قیمت خورده بود که برخی معتقد بودند افزایش نرخ این سکهها موجب انتظاراتی در بازار شده و قیمتها را افزایش میدهد. بنابراین آن خواب بی تعبیر همان قیمتهای بیثباتی است که دامن بازار ارزی کشور را گرفته و به هر سو که میخواهد آن را هدایت میکند. تنها کاهشهای اندکی هم که به دنبال جو روانی اتفاق میافتد میتواند خبر خوشحالکنندهای باشد که آن هم دوام چندانی ندارد و حتی یک روز هم نمیتواند خود را در آن حالت کاهشی حفظ کند.
ذخایر رو به اتمام طلا
اما به راستی باید همچنان دست به سینه بایستیم و ببینیم دولت چه خوابی برای بازار اقتصادیمان میبیند؟ کمی واقعبینانه اگر نگاه کنیم این حقیقت برایمان روشن میشود که شتاب رشد قیمتها چنان سرعت گرفته که باید بهزودی شاهد قیمتهایی باشیم که حتی تصورش هم لرزه بر تن آدمی میاندازد. آنطور که سکه در بازار قدرتنمایی میکند شاید باید دیگر خود را تسلیم قیمتها ببینیم و در مقابل این افزایش قیمتها به شکستهای سیاستی بازار لب به اعتراف بگشاییم.
اما شرایط بسیار متزلزلتر از آن است که به نظر میرسد. در همین روزهای گذشته تفاوت قیمتهای خرید و فروش در بازار به کمترین مقدار ممکن رسیده که حکایت از دسترسی محدود به ذخایر سکه و طلای کشور دارد. کار به جایی رسیده که حتی دیگر صرافیها هم مجبورند سکههایشان را تنها با سودهای 10 تا 15 هزار تومانی بفروشند و دل خوش از سودهای هرچند اندکی که در بازار به جیب میزنند، کمی از نگرانیهای این روزهایشان در بازار اقتصادی بکاهند. به نظر میرسد کلیدیترین دلیل اتفاقات این روزهای بازار ارز و طلا، از ذخایر محدود طلای کشور نشات بگیرد. به عبارتی دیگر دولت هم دستش از ضرب سکههای بازار کوتاه مانده و دیگر باید منتظر این بمانیم که دولت در و تخته صرافیها را هم یکی کند و دیگر امکان عرضه سکه را هم از آنها بگیرد!
از حرف تا عمل
جالب این است که دولتمردان تاکنون حتی یک بار هم حاضر نشدهاند شکستهای سیاستی خود را بپذیرند و خود را از هرگونه خطا در عملکرد اقتصادی مبرا میدانند اما اگر کمی به عقب برگردیم متوجه میشویم که این دولتمردان بودند که به سیاستهایی متوسل شدند که پیش از این و در دولتهای قبل آزمون و خطا شده بود و پرچم شکستش را در بازار اقتصادی بالا گرفته بود. با این حال شاید مسوولان امر به دنبال اتخاذ سادهترین راهحلی بودند که بتوانند حداقل کاری را که از دستشان برمیآید به حیطه اجرا درآورند و در مقابل آنچه بر سر بازار میآید حرفی برای گفتن داشته باشند.
اما کدام حرف و کدام عمل؟ حرفها بسیار بود و عملها اندک. حرفهای زیادی از در دست گرفتن شرایط بازار شنیدیم و در عمل افزایشهای بیاندازهای در قیمتهای بازار را شاهد بودیم. آن هم بعد از حجم بسیاری از منابع ملی که بی هوا در اختیار متقاضیان ریز و درشت بازار قرار گرفت و تنها رانتخواری و دلالبازی را در فضای اقتصادی کشور اشاعه داد. اما داستان این روزهای بازار ارز و سکه را اگر یک بازی بدانیم، باید اعلام کنیم که این بازی، یک بازی دو سر باخت برای دولت بوده؛ بهطوری که نه قادر به کنترل قیمتها در بازار بود و نه منابعی برایش باقی مانده که بتواند در مقابل بدعهدیهای قیمتها در بازار با اقتدار دست به سیاستهای افزایش عرضه بزند.
آمادگی برای جهشهای بزرگتر
دیگر حتی چیزی به اعمال تحریمهای مجدد آمریکا علیه بازار اقتصادیمان هم باقی نمانده و به نظر میرسد باید خود را با جهشهای عمده و بزرگتری در قیمتهای بازار آماده کنیم اما دریغ از یک سیاست قابل اتخاذ دولتی که بتواند بازار را برای این جهشهای پیش رو آماده کند و برای محکمتر کردن کمربندهای اقتصادی بازار کاری کند. تنها سکوت است و سکوت. سکوتی که رنگ از رخسار بازار شکننده اقتصادیمان گرفته و دیگر توان درمان زخمهایش را هم از آن گرفته است.
اکنون جای این سوال نیست که آن حجم عظیم از ذخایر طلای کشور که در بازار اقتصادیمان تزریق شد به چه کار بازار آمد؟ که این عرضههای گسترده نه از گرانیهای بازار کم کرد و نه غائله بازی آشفتگیهای اقتصادی را ختم به خیر کرد.
همین سیاستگذاران دولتی بودند که سکههای یک میلیون و 600 هزار تومانی بازار را با سیاستهای کنترلیشان امروز به بیش از سه میلیون و 500 هزار تومان رساندهاند و در مقابل این شکستهای پیدرپی حتی حاضر نیستند لب به سخن بگشایند و سکوت را مقدم بر همه اشتباهات سیاستیشان دانستهاند.
بنابراین دیگر نه از دست ما کاری برمی آید و نه دولت حاضر است کاری کند تا این اقتصاد از نفس افتاده بتواند دمی بیاساید و خود را از آنچه بر سرش آمده رهایی دهد. شاید باز هم باید چشم به سیاستهای بانک مرکزی بدوزیم و منتظر واکنشی هرچند اندک از سوی سیاستگذار جدید پولی که بر صندلی ریاست این بانک تکیه زده است باشیم تا شاید بتواند با سیاستهای جدیدش دردی از بازار اقتصادی کشور درمان کند تا دیگر شاهد افزایشهای بیشتر قیمتها در بازار نباشیم.
بازار غیرقابل پیشبینی سکه
در همین حال، عضو اتحادیه طلا و جواهر میگوید شرایط بازار سکه و طلا به گونهای شده که حتی تا یک ربع دیگر هم قیمتها قابل پیشبینی نیست.
آنطور که محمد کشتیآرای در تحلیل بازار سکه و ارز عنوان میکند، افزایش قیمت دلار موجب رشد قیمت سکه و طلا نیز شده، در حالی که قیمت در بازارهای جهانی به دلیل تعطیلی ثابت مانده است.
وی میافزاید، قیمت سکه در ابتدای صبح دیروز کمی افزایشی بود اما در مقطعی کاهش پیدا کرد و دوباره در روند صعودی قرار گرفت؛ به گونهای که تمام سکه حدود ۱۱۰ هزار تومان، نیم سکه ۴۲ هزار تومان، ربع سکه ۱۸ هزار تومان و یک گرمی ۱۰ هزار تومان تنها در عرض چند ساعت از روز گران شدند.
کشتیآرای در رابطه با اثر توقف معاملات سکه آتی در بازار هم گفت به هر حال این توقف موجب حرکت سرمایه از این بازار به سمت بازار روز سکه و طلا شده و حداقل تا حدی بر افزایش قیمت موثر بوده است. اما باید منتظر واکنش بازار ماند و دید که در آینده چه تاثیری بر کاهش قیمت سکه خواهد داشت، هر چند میتواند اثر مثبت داشته و قیمتها را تا حدی تعدیل کند.
خبرتحریم طلا به افزایش قیمت دامن زد
عبادالله محمدولی*- روز 13 مرداد، روزی که قرار است تحریمهای مجدد آمریکا علیه بازار طلای کشورمان اعمال شود، نزدیک است. در این شرایط خبرهایی که از تحریمهای طلای کشور دست به دست میشود، تاثیرگذاری خود را اعمال کرده بهطوریکه تقاضا برای سکه را بر مدار رشد قرار داده و به عنوان یکی از عوامل، افزایش قیمتهای بازار را موجب شده است.
اما عوامل دیگری از جمله سیاستهای کنترل بازار ارز و سیاستهای تکنرخی کردن ارز که به جهت کنترل و مدیریت بازار ایجاد شدند و همچنین نوسانات قیمتی در بازار جهانی طلا نیز نوسانات قیمتی در بازار طلای کشور را موجب شدهاند. از سویی اعلام قیمتهای آتی طلا نیز با اثرات روانی که به جا میگذارد، بر قیمت بازار نقدی بیتاثیر نبوده و اثر روانی خود را از طریق افزایش قیمتها اعمال کرده است.
بنابراین جو روحی و روانی حاکم که نوسانات بالای این روزهای بازار طلا را موجب شده، باعث شده هر لحظه شاهد تغییرات قیمتی در بازار باشیم بهطوریکه حتی اجازه تحلیلهای کارشناسی را هم از ما گرفته است.
از سویی بانک مرکزی در حال تهیه بستههایی است تا بتواند در روزهای آینده تلاش خود را برای در دست گرفتن اوضاع به نتیجه برساند که امیدواریم با این بستههای سیاستی بانک مرکزی ظرف روزهای آینده بتوان جلوی هیجانات بیشتر را گرفت تا شاهد کاهش قیمتهای بازار باشیم. بنابراین برای تعیین تکلیف بازار و رساندن آن به ثباتی که مردم در انتظار آن هستند، باید منتظر تاثیرگذاری تمهیدات بانک مرکزی برای روزهای پیش رو باشیم.
* عضو هیاتمدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت طلا