امیر قاسمی: بورس این هفته روزگار پررونقی را پشت‌سر گذاشت و صف‌های خرید طولانی نمادهای بورسی را سبزپوش کرد. جهش شاخص‌های بورس حتی دیروز در آخرین روز کاری این هفته ادامه داشت و با وجود انتشار اخبار تنش‌آمیز سیاسی، شاخص کل بورس گام بلند
هفت هزار و ٨٧ واحدی را برداشت و شاخص در آخرین روز کاری این هفته روی عدد بی‌سابقه ٣٨٤هزار و ٩٩ واحد ایستاد. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که کارشناسان بورس می‌گویند مردم از بازارهای دلالی مانند سکه و دلار و مسکن رویگردان شده و گرایش امیدوارکننده‌ای به بورس پیدا کرده‌اند.
در همین زمینه علی صحرایی، مدیرعامل بورس تهران هم دیروز خبر داده است که برای جلوگیری از سوءاستفاده سودجویان از اعتماد مردم به بورس پای پلیس فتا به ماجرا باز شده است و کانال‌های تلگرامی یا صفحات شبکه‌های اجتماعی که بدون مجوز به مردم تحلیل سرمایه‌گذاری می‌دهند، تعطیل می‌شوند.
هفته پرجهش بورس
بازار سرمایه یکی از امن‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاری در سراسر جهان است. با توجه به اینکه علیرغم کاهش‌های مقطعی در دهه٢٠ و ٣٠ میلادی، میزان تولید در جهان روند افزایشی داشته است. سرمایه‌گذاری در بورس عموما سوددهی داشته و این بازار همواره یکی از جذاب‌ترین محل‌های سرمایه‌گذاری برای فعالان اقتصادی بوده است.
سرمایه‌گذاری در بورس علاوه بر اینکه درصد ریسک کمتری نسبت به سایر سرمایه‌گذاری‌های مشابه مانند بازار ارز و طلا دارد، اثر بسیار مهمی بر افزایش رشد اقتصاد کشورها می‌گذارد؛ زیرا سرمایه‌گذاری در بورس می‌تواند به تأمین مالی شرکت‌ها برای تولید کالاها و خدمات کمک کند، به همین دلیل دولت‌های پیشرفته عموما تلاش دارند تا این بازار را تقویت کنند. اصولا در کشورهای پیشرفته تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط برعهده بانک و تأمین مالی بنگاه‌های بزرگ را بازار سرمایه عهده‌دار است. در واقع کشورهایی که اقتصاد قدرتمندی دارند، دارای بازار سرمایه فعال و پویا هم هستند. این مطلب اهمیت توجه به بازار سرمایه در کشورمان را به خوبی نشان می‌دهد.
درهفته جاری بورس تهران بهترین روزهای خود را در سال‌جاری سپری کرد و شاخص کل بورس تهران در سه‌روز از هفته گذشته هربار جهش بالاتر از پنج‌هزار واحد را تجربه کرد و درنهایت در روز چهارشنبه با جهش هفت‌هزار و ٨٧ واحد به رکورد ٣٨٤هزار و ٩٩ واحد رسید. بیشترین افزایش را در این روز به ترتیب شرکت‌های فولاد مبارکه با ٨٤٥ واحد، صنایع مس ایران با ٧٠١ واحد و پالایش نفت بندرعباس با ٤١٥ واحد تجربه کردند. این درحالی است که با توجه به تنش‌های سیاسی اتفاق افتاده میان ایران و آمریکا در روز گذشته برخی از کارشناسان اقتصادی حوزه بازار سرمایه این رشد را غیرقابل پیش‌بینی می‌دانستند. با وجود این، برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که اگر تغییرات بازار سرمایه را در بلندمدت تحلیل کنیم، وضع فعلی چندان هم غیرقابل پیش‌بینی نبود.
حرکت غیرقابل پیش‌بینی بورس
در روز پرتنش
عباسعلی حقانی‌نسب، تحلیلگر بورس در گفت‌وگو با «شهروند» دلایل متعددی را برای جهش‌های اخیر در بازار سرمایه ذکر می‌کند.
به گفته حقانی‌نسب، مهم‌ترین دلیل این افزایش را می‌توان در تغییر نگرش مردم نسبت به بازار سرمایه جست‌وجو کرد. او معتقد است سود کم بانکی، پیش‌بینی مردم از کاهش قیمت ارز و رکود در بازار مسکن اصلی‌ترین دلایل حرکت سرمایه‌های سرگردان مردم به سمت بازار بورس است.
حقانی‌نسب معتقد است مردم دیگر انتظار ندارند نرخ ارز از مقدار فعلی بالاتر برود و فعالان اقتصادی در بلندمدت رشدی را در بازار املاک و مستغلات متصور نیستند. این حرکت سرمایه باعث افزایش تقاضای سهام شرکت‌های فعال در بازار بورس شده و در نتیجه قیمت سهام این شرکت‌ها افزایش پیدا کرده است.
بنابر پیش‌بینی‌ها به نظر می‌رسد با توجه به روند صعودی در این بازار جذابیت لازم برای شرکت‌های بزرگی فراهم شده است که در بازار سرمایه فعال شوند. این روند باعث می‌شود که کارشناسان به ادامه روند صعودی فعلی تا پایان سال همچنان امیدوار باشند. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد شرکت‌های کارگزاری بورس موفق شده‌اند که اعتماد مردم را نسبت به خود جلب کنند و سرمایه‌های عمومی را به سوی بازار بورس هدایت کنند. این مطلب می‌تواند حاکی از تغییرات مثبت نگرش مردم نسبت به بازار سرمایه باشد.
کانال‌های تلگرامی بورس زیر ذره‌بین پلیس
یکی از دلایل این روند را می‌توان در اقدامات دولت در جلوگیری از فعالیت‌های افراد سودجو در بازار سرمایه جست‌وجو کرد. در روزهای گذشته دولت فعالیت کانال‌های تلگرامی که با انجام معاملات صوری اقدام به ایجاد حباب در بازار سرمایه می‌کردند و از این طریق افکار عمومی را جهت می‌دادند، متوقف کرد. توقف فعالیت این افراد سودجو باعث اعتماد بیشتر مردم به نهادهای سبدگردان رسمی شده و درنهایت مردم در ماه‌های گذشته تمایل بیشتری برای همکاری با این شرکت‌ها از خود نشان داده‌اند که این روند رشد بازار سرمایه را تسریع کرده است.
علی صحرایی، مدیرعامل بورس تهران دیروز به ایلنا گفت که پلیس فتا به سیگنال فروش‌های بورس در شبکه‌های اجتماعی ورود پیدا کرده است. او در این زمینه توضیح داد: «کسانی حق مشاوره را دارند که از سازمان ناظر مجوزهای مربوط به آن را دریافت کرده باشند و اطلاع‌رسانی و ارایه مشاوره به هیچ وجه نباید به صورت انبوه و از طریق شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های فضای مجازی انجام شود.»
صحرایی تأکید کرد: «هر فرد حقیقی و حقوقی که بخواهد در زمینه ارایه سیگنال فعالیت داشته باشد باید از سازمان بورس مجوز دریافت کند.»
مدیرعامل بورس تهران با بیان اینکه تعریف و مفهوم اطلاع‌رسانی با موضوع تحلیل، متفاوت و حامل نکات بسیار ریزی است، ادامه داد: «مردم باید مراقب سرمایه خود باشند و این کانال‌ها و گروه‌ها را پیگیری نکنند. این موضوع هم مانند هر پدیده اجتماعی دیگر نیاز به فرهنگ‌سازی و شناسایی مسیر درست از غلط دارد.»
مدیرعامل بورس تهران با اشاره به ورود پلیس فتا به موضوع سیگنال فروشی در فضای مجازی گفته است: «پلیس فتا این موضوع را پیگیری می‌کند و تفاهم‌نامه‌ای بین سازمان بورس و پلیس فتا دراین‌باره منعقد شده است تا همکاری فنی لازم با بورس در این زمینه انجام شود و امکان برخورد قضائی با متخلفان وجود داشته باشد.»
صحرایی گفت: «در ابتدای کار قصد برخورد با افراد را نداریم. در این مرحله به صورت گسترده هشدارهای لازم را به فعالان در این زمینه خواهیم داد تا مقررات و قوانین موجود در این زمینه را به همه افراد حاضر در بازار یادآوری کنیم و پس از این مرحله انتظار داریم نسبت به اصلاح رفتار خود اقدام کنند.»
بورس تا پایان‌سال به کدام جهت می‌رود؟
حالا با تداوم رشد بورس حتی در زمان انتشار اخبار سیاسی تنش‌آمیز این پرسش را برای بسیاری از فعالان بازار سرمایه ایجاد کرده است که آیا رشد شاخص‌های بورس تا پایان‌سال ادامه‌دار خواهد بود؟
با وجود جهش‌های شدید در بازار سرمایه، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند بورس تا پایان‌سال ظرفیت رشد بیشتری هم دارد. البته لازمه این رشد بیشتر تصویب قانون‌های تسهیل‌کننده فعالیت‌های شرکت‌های بزرگ از جانب دولت و تداوم اعتماد مردم به بازار سرمایه است.
حقانی نسب معتقد است در صورتی که دولت قانون تجدید ارزیابی در دارایی شرکت‌ها را تصویب کند، شرکت‌ها به مرور دارایی‌های خود را افزایش می‌دهند و این افزایش دارایی می‌تواند خون تازه‌ای در رگ‌های بازار سرمایه جاری کند. از سوی دیگر با توجه به اینکه کشور دو‌سال پیاپی در وضع تورمی بوده است شرکت‌ها موظف هستند صورت‌های ارزیابی جدیدی از وضع مالی خود منتشر کنند که در این صورت شرکت‌ها وظیفه دارند بار دیگر سرمایه خود را افزایش دهند. گروه دیگری از کارشناسان معتقدند در صورتی که دولت بتواند همچنان بازارهای موازی بازار سرمایه را کنترل کند، انتظارات مردم پس از مدتی تعدیل خواهد شد و تمایل آنها برای حضور در بازارهای با ریسک بالا به قصد کسب سودهای نامتعارف کاهش می‌یابد. تعدیل انتظارات علاوه بر اینکه باعث رونق بازار سرمایه می‌شود درنهایت می‌تواند حباب قیمتی را در بازارهای مشابه از بین ببرد که این خود می‌تواند به خروج ایران از رکود فعلی کمک کند.
در نهایت باید گفت بازار سرمایه مکانی امن برای سرمایه‌گذاری خانوارها است و در صورتی که خانواده‌ها با صندوق‌های سرمایه‌گذاری قانونی مشورت کنند، می‌تواند سود مناسبی را نصیب خانوارهای ایرانی کند. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در این بازار علاوه بر سود فردی منافع اجتماعی را به ارمغان می‌آورد. حرکت نقدینگی به سمت بورس باعث افزایش تولید، کاهش بیکاری و افزایش پویایی در اقتصاد می‌شود که در بلند مدت تمامی افراد جامعه را منتفع می‌کند.