سازمان خصوصی‌سازی روز گذشته اعلام کرد ملاک احراز مالکیت سهام عدالت، سامانه این سازمان است. این در حالی است که نزدیک به 2 میلیون نفر با وجود داشتن برگه‌های یک میلیون تومانی سهام عدالت که به معنای ثبت‌نام نهایی این افراد است، از دریافت این سهام محروم شده‌اند. از سوی دیگر دولت در سال 95 سهام هر ایرانی را از یک میلیون تومان به 500 هزار تومان کاهش داد. به نظر می‌رسد تنها راه‌حل این مسائل، ورود مجلس یازدهم برای جلوگیری از ضایع شدن حق است.
به گزارش «وطن امروز» با گذشت بیش از یک ماه از صدور ابلاغیه مقام معظم رهبری، آزادسازی سهام عدالت هنوز به طور کامل اجرایی نشده است. با اینکه دستور آزادسازی سهام عدالت در پی اعلام آمادگی و درخواست دولت صادر شد اما روند یک ماه اخیر و اتفاقات جدید نشان میدهد دولت برای آزادسازی سهام عدالت برنامه چندان مدونی نداشته است. آشفتگی‌های آزادسازی سهام عدالت بویژه پس از تصمیم شورای عالی بورس برای ایجاد امکان فروش سهام عدالت بیشتر نمایان شد. بر اساس تصمیم شورای عالی بورس، از روز شنبه (10 خرداد) امکان فروش سهام عدالت برای دارندگان این سهام فراهم شد. سهامداران عدالت که روش مستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده‌اند از روز شنبه (۱۰ خرداد) تا امروز (۱۳ خرداد) با مراجعه به بانک مرتبط با شماره شبای خود، قادر به ثبت سفارش فروش ۳۰ درصد از سهام خود هستند و باقی دارایی سهام عدالت تا یک سال آینده آزادسازی و قابل معامله خواهد شد. با این حال روز گذشته اخباری از روند اجرایی فروش این سهام در بانک‌ها منتشر شد که سر و صدای زیادی به پا کرد.
* بانک‌ها سهام مردم را به قیمت مفت می‌خرند
خبر ارزش‌گذاری 450 هزار تومانی بانک‌ها برای 30 درصد از سهام عدالت مردم دیروز به سرعت در فضای مجازی منتشر شد. فارس گزارش داد برخی از مردم که برای فروش بخشی از سهام عدالت خود به بانک‌ها مراجعه کرده‌اند، اعلام کردند بانک ارزش 30 درصد از سهام آنها را تنها معادل 450 هزار تومان اعلام کرده است. در همین راستا، یکی از این افراد که برای فروش بخشی از سهام خود به بانک مراجعه کرده بود، گفت: برای فروش 30 درصد سهام عدالت خود به بانکی که شماره شبای همان بانک را در سامانه اعلام کرده‌ام، مراجعه کردم و در حالی که ارزش اسمی سهام عدالت‌مان 492 هزار تومان بود و ارزش پرتفوی (ترکیب دارایی) روز سهام عدالت بیش از 8 میلیون تومان بود، متصدی بانک بعد از کلی ضرب و تقسیم اعلام کرد در این مرحله فقط 450 هزار تومان پول نقد به شما تعلق می‌گیرد. وی افزود: وقتی به متصدی بانک گفتم چطور؟ سامانه که نشان میدهد ارزش روز سهام من بیش از 8 میلیون تومان است، گفت: عدد و رقم‌هایی که در سامانه اعلام می‌شود، به درد ما نمی‌خورد. آنچه در بانک از فروش 30 درصد سهام عدالت به شما تعلق می‌گیرد، فقط 450 هزار تومان است.
* سازمان خصوصی‌سازی تکذیب کرد؛ فروش به قیمت روز بورس
در همین حال حسین علایی، معاون سازمان خصوصی‌سازی با تکذیب خبر خرید سهام عدالت با قیمت مفت توسط بانک‌ها گفت: چنین ادعایی صحت ندارد و این خبر منتشر شده از جمله خبرهای جعلی است که افراد با اهداف مشخصی اقدام به انتشار آن می‌کنند. وی ادامه داد: فروش ۳۰ درصد از سهام عدالت با قیمت تابلو انجام می‌شود، پس چطور ممکن است بانک بتواند این سهام را با قیمت ۴۵۰ هزار تومان خریداری کند؟ علایی افزود: شرکت‌ها، بورسی و دارای قیمت تابلو هستند، زمانی که ثبت سفارش ۳۰ درصد از سهام عدالت زده شود بر مبنای قیمتی مشخص که نرخ تابلو است سفارش پذیرفته خواهد شد.
سهام من کجاست؟
جنجالی‌ترین خبر از سهام عدالت اما خبر حذف 8/1 میلیون نفر از متقاضیان سهام عدالت از جمع مشمولان دریافت این سهام بود. در همین راستا، معاون واگذاری سهام و بنگاه‌های سازمان خصوصی‌سازی گفت: ملاک مورد عمل در سهامدار بودن افراد در حال حاضر سامانه سهام عدالت به نشانی www.samanese.ir است و دعوتنامه‌های قبلی سهام عدالت و حتی کارت پرس شده سهام عدالت که روی آن ارزش 10 میلیون ریالی هم نوشته شده از نظر سازمان خصوصی‌سازی اعتباری ندارد و تنها وجود کدملی مشمولان در سامانه سهام عدالت ملاک عمل است. حسین علایی افزود: در حال حاضر تعداد نهایی سهامداران عدالت در سامانه سهام عدالت 49 میلیون و 121 هزار و 471 نفر است، حدود 8/1 میلیون نفر هستند که برگه‌های دعوتنامه سهام عدالت را دارند اما مراحل ثبت نهایی آنها در سامانه سهام عدالت به هر دلیلی انجام نشده است. عجیب‌ترین بخش اظهارات معاون سازمان خصوصی‌سازی اما حذف دارندگان برگه یک میلیون تومانی سهام عدالت از شمول صاحبان سهام عدالت بود. سازمان خصوصی‌سازی درباره اینکه برخی شهروندان مراجعه کردند که کارت سهام عدالت پرس شده با مبلغ 10 میلیون ریالی با امضای مدیرعامل شرکت تعاونی سهام عدالت و رئیس هیأت‌مدیره و بارکد و کد 24 رقمی دارند اما وقتی شماره ملی این افراد را وارد سامانه سهام عدالت می‌کنیم، سامانه پاسخ میدهد شما جزو مشمولان سهام عدالت نیستید، گفت: دعوتنامه‌ها و حتی کارت‌های پرس شده مبنا و ملاک نیست و ملاک عمل فقط و فقط سامانه سهام عدالت است که مشخصات سهامداران عدالت تا سال 94 وارد این سامانه شده است.
جنجالی‌ترین خبر از سهام عدالت اما خبر حذف 8/1 میلیون نفر از متقاضیان سهام عدالت از جمع مشمولان دریافت این سهام بود. در همین راستا، معاون واگذاری سهام و بنگاه‌های سازمان خصوصی‌سازی گفت: ملاک مورد عمل در سهامدار بودن افراد در حال حاضر سامانه سهام عدالت به نشانی www.samanese.ir است و دعوتنامه‌های قبلی سهام عدالت و حتی کارت پرس شده سهام عدالت که روی آن ارزش 10 میلیون ریالی هم نوشته شده از نظر سازمان خصوصی‌سازی اعتباری ندارد و تنها وجود کدملی مشمولان در سامانه سهام عدالت ملاک عمل است. حسین علایی افزود: در حال حاضر تعداد نهایی سهامداران عدالت در سامانه سهام عدالت 49 میلیون و 121 هزار و 471 نفر است، حدود 8/1 میلیون نفر هستند که برگه‌های دعوتنامه سهام عدالت را دارند اما مراحل ثبت نهایی آنها در سامانه سهام عدالت به هر دلیلی انجام نشده است. عجیب‌ترین بخش اظهارات معاون سازمان خصوصی‌سازی اما حذف دارندگان برگه یک میلیون تومانی سهام عدالت از شمول صاحبان سهام عدالت بود. سازمان خصوصی‌سازی درباره اینکه برخی شهروندان مراجعه کردند که کارت سهام عدالت پرس شده با مبلغ 10 میلیون ریالی با امضای مدیرعامل شرکت تعاونی سهام عدالت و رئیس هیأت‌مدیره و بارکد و کد 24 رقمی دارند اما وقتی شماره ملی این افراد را وارد سامانه سهام عدالت می‌کنیم، سامانه پاسخ میدهد شما جزو مشمولان سهام عدالت نیستید، گفت: دعوتنامه‌ها و حتی کارت‌های پرس شده مبنا و ملاک نیست و ملاک عمل فقط و فقط سامانه سهام عدالت است که مشخصات سهامداران عدالت تا سال 94 وارد این سامانه شده است.
هیچ‌کس پاسخگوی دلیل نصف‌شدن سهام عدالت مردم نیست
حذف 8/1 میلیون نفر از جمعیت مشمولان سهام عدالت بسیار مشابه اقدام 4 سال پیش دولت برای کسر نیمی از ارزش سهام عدالت برخی سهامداران به بهانه «کامل نشدن مبلغ سهام عدالت از محل سود شرکت‌ها» است. در آن زمان دولت مدعی بود هزینه سهام عدالت که باید از محل سود شرکت‌های داخل این سهام پرداخت می‌شد، تامین نشده است. طبق اعلام دولت، کل هزینه تامین شده از محل سود این شرکت‌ها، حدود 500 هزار تومان یعنی حدود نیمی از ارزش یک میلیون تومانی برگه‌های سهام عدالت بوده است. از همین رو دولت از مشمولان خواست باقیمانده این مبلغ را به حساب دولت واریز کنند. با این حال بسیاری از سهامداران راضی به پرداخت این مبلغ نشدند. به همین خاطر اکنون ارزش سهام عدالت بسیاری از مشمولان به جای 16 میلیون تومان، حدود 8میلیون تومان است.
* مجلس وارد می‌شود
پس از ابلاغ دستور مقام معظم رهبری برای آزادسازی سهام عدالت، پای مجلس هم به این موضوع باز شد. بهانه ورود مجلس به این موضوع البته واگذاری سهام عدالت به جاماندگان طرح سهام عدالت بود. اخیرا هم محمدرضا پورابراهیمی، نماینده کرمان و راور در مجلس یازدهم از تهیه پیش‌نویس طرحی برای واگذاری سهام به مابقی مردم خبر داد. پورابراهیمی در گفت‌وگو با خانه ملت، درباره تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت، گفت: برای واگذاری سهام عدالت به جاماندگان 2 اقدام در دستور کار است؛ از جمله اینکه دولت با استفاده از ظرفیت قانونی و در چارچوب اختیارات فعلی خود، به واجدان شرایطی که تاکنون سهام عدالت دریافت نکرده‌اند، سهام عدالت واگذار کند. نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت می‌تواند به جاماندگان، از محل 50 درصد سهام عدالتی که در بخش مالکیتی دولت بوده و واگذار نشده، سهام عدالت واگذار کند، افزود: اگر چه دولت معتقد است براساس قانون نمی‌توان چنین اقدامی انجام داد اما ما به دنبال اجرایی کردن آن هستیم. در واقع می‌خواهیم با دولت توافق کنیم تا از موجودی خودش استفاده و در قالب مکانیزمی که در اختیار دارد، این مشکل را حل کند.
وی با بیان اینکه ممکن است عده‌ای در سال 85 از توان مالی خوبی برخوردار بودند اما در حال حاضر جزو اقشار آسیب‌پذیر باشند که باید زمینه واگذاری سهام عدالت به آنها فراهم شود، اظهار کرد: در صورتی که نتوان دولت را مکلف به واگذاری سهام عدالت به جاماندگان کرد، پیش‌نویس طرحی دو‌فوریتی در حال آماده شدن است تا در مجلس یازدهم بررسی و تصویب شود و دولت براساس مر قانون سهام عدالت را به جاماندگان واگذار کند. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم اضافه کرد: پیش‌نویس طرح دوفوریت اختصاص سهام عدالت به جاماندگان آماده شده و در صورتی که نتوان از ظرفیت دولت برای این امر استفاده کرد، طرح یادشده در هفته‌های ابتدایی مجلس یازدهم بررسی می‌شود.
نابسامانی‌ها و ابهامات مطرح در آزادسازی سهام عدالت، ورود مجلس به عنوان دستگاه ناظر بر دولت به این موضوع را ضروری کرده است. بررسی ادعای دولت مبنی بر «تامین نشدن مبلغ یک میلیون تومان از محل سود شرکت‌های سهام عدالت» اولین مسأله‌ای است که بررسی آن توسط نمایندگان مجلس لازم است. تدارک یک تیم کارشناسی ویژه و مستقل برای محاسبه سود شرکت‌های سهام عدالت می‌تواند ادعای دولت در این موضوع را صحت‌سنجی کند. در این حالت اگر حقی هم از کسی ضایع شده باشد، احقاق شده و در غیر این صورت نتیجه به مردم اعلام می‌شود تا شائبه‌های مطرح در این موضوع برطرف شود.
موضوع دیگر که ورود مجلس به موضوع آزادسازی سهام عدالت را الزامی می‌کند، حذف دارندگان برگه یک میلیون تومانی سهام عدالت از دریافت این سهام به بهانه «نبود کد ملی در سامانه سازمان خصوصی‌سازی» است. با توجه به شواهد موجود، در اختیار داشتن برگه یک میلیونی سهام عدالت به منزله ثبت‌نام نهایی و مالکیت یک میلیون تومان سهام عدالت است. از همین رو حذف این افراد از جمع مشمولان به بهانه نبود کد ملی این افراد در سامانه سهام عدالت غیرمنطقی است، چرا که بود و نبود کد متقاضیان سهام عدالت، موضوعی است که در حیطه وظایف مسؤولان است و نباید مردم متحمل هزینه خطایی شوند که متوجه مسؤولان است. از همین رو لازم است نمایندگان مجلس یازدهم با ورود به این مسأله، از تضییع حقوق حدود 2 میلیون نفر جلوگیری کنند.مسأله دیگر، شفاف نبودن فرآیند بانک‌ها برای فروش سهام عدالت است. شائبه مطرح در این زمینه آن است که کل مبلغ حاصل از فروش سهام عدالت سهامداران و هزینه کارگزاری و فروش این سهام باید برای مردم شفاف شود. به همین دلیل لازم است نمایندگان مجلس با ورود به این موضوع، تدابیری برای شفاف شدن درآمد حاصل از فروش سهام سهامداران اتخاذ کنند.
حذف 8/1 میلیون نفر از جمعیت مشمولان سهام عدالت بسیار مشابه اقدام 4 سال پیش دولت برای کسر نیمی از ارزش سهام عدالت برخی سهامداران به بهانه «کامل نشدن مبلغ سهام عدالت از محل سود شرکت‌ها» است. در آن زمان دولت مدعی بود هزینه سهام عدالت که باید از محل سود شرکت‌های داخل این سهام پرداخت می‌شد، تامین نشده است. طبق اعلام دولت، کل هزینه تامین شده از محل سود این شرکت‌ها، حدود 500 هزار تومان یعنی حدود نیمی از ارزش یک میلیون تومانی برگه‌های سهام عدالت بوده است. از همین رو دولت از مشمولان خواست باقیمانده این مبلغ را به حساب دولت واریز کنند. با این حال بسیاری از سهامداران راضی به پرداخت این مبلغ نشدند. به همین خاطر اکنون ارزش سهام عدالت بسیاری از مشمولان به جای 16 میلیون تومان، حدود 8میلیون تومان است.
* مجلس وارد می‌شود
پس از ابلاغ دستور مقام معظم رهبری برای آزادسازی سهام عدالت، پای مجلس هم به این موضوع باز شد. بهانه ورود مجلس به این موضوع البته واگذاری سهام عدالت به جاماندگان طرح سهام عدالت بود. اخیرا هم محمدرضا پورابراهیمی، نماینده کرمان و راور در مجلس یازدهم از تهیه پیش‌نویس طرحی برای واگذاری سهام به مابقی مردم خبر داد. پورابراهیمی در گفت‌وگو با خانه ملت، درباره تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت، گفت: برای واگذاری سهام عدالت به جاماندگان 2 اقدام در دستور کار است؛ از جمله اینکه دولت با استفاده از ظرفیت قانونی و در چارچوب اختیارات فعلی خود، به واجدان شرایطی که تاکنون سهام عدالت دریافت نکرده‌اند، سهام عدالت واگذار کند. نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت می‌تواند به جاماندگان، از محل 50 درصد سهام عدالتی که در بخش مالکیتی دولت بوده و واگذار نشده، سهام عدالت واگذار کند، افزود: اگر چه دولت معتقد است براساس قانون نمی‌توان چنین اقدامی انجام داد اما ما به دنبال اجرایی کردن آن هستیم. در واقع می‌خواهیم با دولت توافق کنیم تا از موجودی خودش استفاده و در قالب مکانیزمی که در اختیار دارد، این مشکل را حل کند.
وی با بیان اینکه ممکن است عده‌ای در سال 85 از توان مالی خوبی برخوردار بودند اما در حال حاضر جزو اقشار آسیب‌پذیر باشند که باید زمینه واگذاری سهام عدالت به آنها فراهم شود، اظهار کرد: در صورتی که نتوان دولت را مکلف به واگذاری سهام عدالت به جاماندگان کرد، پیش‌نویس طرحی دو‌فوریتی در حال آماده شدن است تا در مجلس یازدهم بررسی و تصویب شود و دولت براساس مر قانون سهام عدالت را به جاماندگان واگذار کند. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم اضافه کرد: پیش‌نویس طرح دوفوریت اختصاص سهام عدالت به جاماندگان آماده شده و در صورتی که نتوان از ظرفیت دولت برای این امر استفاده کرد، طرح یادشده در هفته‌های ابتدایی مجلس یازدهم بررسی می‌شود.
نابسامانی‌ها و ابهامات مطرح در آزادسازی سهام عدالت، ورود مجلس به عنوان دستگاه ناظر بر دولت به این موضوع را ضروری کرده است. بررسی ادعای دولت مبنی بر «تامین نشدن مبلغ یک میلیون تومان از محل سود شرکت‌های سهام عدالت» اولین مسأله‌ای است که بررسی آن توسط نمایندگان مجلس لازم است. تدارک یک تیم کارشناسی ویژه و مستقل برای محاسبه سود شرکت‌های سهام عدالت می‌تواند ادعای دولت در این موضوع را صحت‌سنجی کند. در این حالت اگر حقی هم از کسی ضایع شده باشد، احقاق شده و در غیر این صورت نتیجه به مردم اعلام می‌شود تا شائبه‌های مطرح در این موضوع برطرف شود.
موضوع دیگر که ورود مجلس به موضوع آزادسازی سهام عدالت را الزامی می‌کند، حذف دارندگان برگه یک میلیون تومانی سهام عدالت از دریافت این سهام به بهانه «نبود کد ملی در سامانه سازمان خصوصی‌سازی» است. با توجه به شواهد موجود، در اختیار داشتن برگه یک میلیونی سهام عدالت به منزله ثبت‌نام نهایی و مالکیت یک میلیون تومان سهام عدالت است. از همین رو حذف این افراد از جمع مشمولان به بهانه نبود کد ملی این افراد در سامانه سهام عدالت غیرمنطقی است، چرا که بود و نبود کد متقاضیان سهام عدالت، موضوعی است که در حیطه وظایف مسؤولان است و نباید مردم متحمل هزینه خطایی شوند که متوجه مسؤولان است. از همین رو لازم است نمایندگان مجلس یازدهم با ورود به این مسأله، از تضییع حقوق حدود 2 میلیون نفر جلوگیری کنند.مسأله دیگر، شفاف نبودن فرآیند بانک‌ها برای فروش سهام عدالت است. شائبه مطرح در این زمینه آن است که کل مبلغ حاصل از فروش سهام عدالت سهامداران و هزینه کارگزاری و فروش این سهام باید برای مردم شفاف شود. به همین دلیل لازم است نمایندگان مجلس با ورود به این موضوع، تدابیری برای شفاف شدن درآمد حاصل از فروش سهام سهامداران اتخاذ کنند.