گزارش تازه مرکز آمار نشان می‌دهد که هیچ‌یک از دهک‌های درآمدی در تیرماه از گزند افزایش قیمت‌ها در امان نبوده‌اند و هزینه بیشتری برای تامین اقلام مصرفی خود پرداخت کرده‌اند. آمارهای اعلامی نشان می‌دهند که نرخ تورم کل کشور در تیر ماه به ۴/۲۶ درصد رسیده که محدود تغییرات آن در بازه ۲/۲۴ درصد برای دهک اول تا ۹/۲۸ درصد برای دهک دهم است. به این ترتیب فاصله تورمی دهک‌ها در تیر ماه به ۷/۴ درصد رسیده که نسبت به نرخ ۲/۴ درصدی خرداد، افزایش ۵/۰ درصدی داشته است. محدوده تغییرات تورم دوازده ماهه در گروه عمده خوراکی‌ها بین ۹/۲۲ درصد برای دهک اول تا ۴/۲۴ درصد برای دهک نهم و در بین گروه کالاهای غیرخوراکی بین ۵/۲۵ درصد برای دهک اول تا ۱/۳۰ درصد برای دهک دهم است. بر این اساس، فاصله تورمی در گروه عمده خوراکی‌ها نسبت به خرداد ۹/۰ واحد درصد کاهش و در گروه عمده کالاهای غیرخوراکی با ۱/۰ واحد درصد افزایش نسبت به خرداد مواجه شده است.
فشار تورمی بر دهک کم برخوردار
در حالی که تورم نقطه‌ای کالاهای خوراکی در خرداد ماه بین ۱۵ و ۵/۱۳ درصد برای دهک اول تا دهم متغیر بود، اما این فاصله تورمی در تیر ماه به ۵/۲۳ و ۹/۱۷ درصد افزایش یافته است. به این ترتیب پایین‌ترین طبقه اقتصادی که در دهک اول هزینه‌ای قرار می‌گیرند افزایش ۵/۸ درصدی تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها را تنها ظرف یک ماه تجربه کرده‌اند. این نرخ برای دهک دهم با افزایش ۴/۴ درصدی همراه بوده و از ۵/۱۳ در خرداد به ۹/۱۷ در تیر ماه رسیده است. نقطه اصابت تورم کالاهای غیرخوراکی در تیر ماه اما دهک دهم درآمدی بوده است، طبق آمارهای اعلامی، تورم نقطه‌ای کالاهای غیرخوراکی برای دهک دهم از ۲/۳۰ درصد در خرداد به ۱/۳۶ درصد در تیرماه رسیده است؛ به طوری که این گروه ۱/۳۶ درصد بیشتر از ماه مشابه سال قبل برای تامین این گروه‌های کالایی هزینه کرده‌اند. به این ترتیب سهم دهک دهم از تورم نقطه‌ای غیرخوراکی‌ها در تیر ماه شش درصد بیشتر از خرداد بوده است. این نرخ برای دهک اول درآمدی با افزایش دو درصدی همراه بوده و از ۱/۲۳ در خرداد به ۱/۲۵ درصد در تیر ماه رسیده است.
سهم دهک‌های پایین درآمدی از تورم ماهانه نیز بیشتر بوده است، به طوری که تورم ماهانه کالاهای خوراکی دهک اول در تیر ماه ۹/۸ درصد افزایش داشته است. این نرخ برای دهک دهم ۳/۵ درصد بوده است. تورم ماهانه کالاهای غیرخوراکی نیز در این ماه با رشد ۶/۵ و ۷/۷ درصد برای دهک اول و دهم همراه بوده است. به این ترتیب بخش زیادی از هزینه‌های مصرفی خانوارهای کم‌برخوردار در تیر ماه مربوط به گروه خوراکی‌ها بوده است. از آنجا که خوراکی‌ها سهم زیادی در سبد معیشتی دهک اول دارد، افزایش قیمت این گروه کالایی می‌تواند با حذف برخی اقلام مصرفی و ضروری خانوارهای کم‌درآمد همراه باشد.
حذف اقلام مصرفی از سبد معیشتی
آمارهای اعلامی نشان می‌دهند که هزینه‌های مصرفی در بین دهک‌های مختلف درآمدی متغیر است، به طوری که خانوارهای کم‌درآمد بخش عمده‌ای از درآمد خود را صرف تامین نیازهای مصرفی روزانه می‌کنند. هرچند نقطه اصابت تورم در تیر ماه سبد معیشتی تمام گروه‌های درآمدی بوده است، با این حال هزینه‌های مصرفی خانوارهای با درآمد بالا در بین کالاهای خوراکی کمتر بوده است. این آمارها از قصه پرتکرار قدرت خرید پایین دهک‌های پایین درآمدی خبر می‌دهند که هیچ‌گاه با راه‌حل قطعی و منطقی از سوی سیاستگذار همراه نبوده است. از همین رو شاهد آب رفتن قدرت خرید برخی گروه‌های درآمدی در طول زمان هستیم.
مرکز آمار در گزارش پیشین خود نیز نشان داد که نرخ تورم نقطه‌ای و ماهانه با افزایش قابل توجهی نسبت به خرداد ماه مواجه شدند، به طوری که هر دو با ۴/۴ درصد افزایش به ترتیب به ۹/۲۶ و ۴/۶ درصد دست یافتند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم ماهانه در تیر ماه رکورد زد و به بالاترین نرخ خود از مهر ماه سال ۹۷ رسید. از آنجا که تورم نقطه به نقطه نشان می‌دهد که خانوارها چه میزان از قدرت خرید خود را نسبت به مدت مشابه سال گذشته از دست داده‌اند، می‌تواند راهنمای خوبی برای سنجش تورم احساس‌شده در بین دهک‌های درآمدی باشد. با توجه به آنکه نرخ تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها در تیر ماه و برای دهک اول درآمدی رشد محسوسی داشته است، نتیجه می‌گیریم که بخشی از اقلام خوراکی مصرفی از سبد معیشتی این خانوارها حذف شده است.
فشار تورمی استان‌ها
آمارهای اعلامی نشان می‌دهند که تورم احساس شده در استان‌های کشور متفاوت بوده است، به طوری که بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه با ۳۲ درصد مربوط به استان هرمزگان و کمترین آن با ۴/۲۱ درصد مربوط به استان آذربایجان غربی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در تیرماه عدد شاخص کل برای خانوارهای کشور به ۹/۲۲۷ رسید که نسبت به خرداد، ۴/۶ درصد افزایش نشان می‌دهد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور با ۲/۸ درصد افزایش مربوط به استان اردبیل و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان ایلام با ۹/۳ درصد افزایش است. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل برای خانوارهای کشور ۹/۲۶ درصد اعلام شده است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط نیز به استان هرمزگان و کمترین آن مربوط به استان آذربایجان غربی است. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به تیرماه نیز برای خانوارهای کشور به عدد ۴/۲۶ درصد رسیده که بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه با ۴/۳۱ درصد مربوط به استان هرمزگان و کمترین آن با ۵/۲۲ درصد مربوط به استان آذربایجان‌غربی است.
خانوارهای شهری و روستایی
شاخص کل مصرف‌کننده برای خانوارهای شهری در تیر ماه نسبت به خرداد ۵/۶ درصد افزایش داشته است. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای شهری با ۵/۸ درصد افزایش مربوط به استان اردبیل و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان یزد با ۸/۳ درصد افزایش است. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز برای خانوارهای شهری ۲۷ درصد اعلام شده است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه خانوارهای شهری با ۸/۳۲ درصد مربوط به استان هرمزگان و کمترین آن با ۲۱ درصد مربوط به استان آذربایجان غربی است. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به تیر ماه نیز برای خانوارهای شهری به عدد ۴/۲۶ درصد رسیده است. بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه هم با ۳۱ درصد مربوط به استان هرمزگان و کمترین آن با ۹/۲۲ درصد مربوط به استان فارس است.
شاخص قیمت مصرف‌کننده برای خانوارهای روستایی نیز در تیر ماه و نسبت به خرداد ۹/۵ درصد افزایش داشته است. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای روستایی مربوط به استان همدان با ۷/۸ درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان ایلام با ۹/۲ درصد افزایش است. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل برای خانوارهای روستایی ۹/۲۵ درصد اعلام شده است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه نیز با ۳۲ درصد مربوط به استان همدان و کمترین آن با ۳/۱۹ درصد مربوط به استان خوزستان است. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به تیر ماه برای خانوارهای روستایی هم به عدد ۴/۲۶ درصد رسیده و بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه با ۳/۳۲ درصد مربوط به استان هرمزگان و کمترین آن با ۲/۲۱ درصد مربوط به استان آذربایجان‌غربی است.
بنابراین آمارها نشان می‌دهند که تورم نقطه‌ای گروه خوراکی‌ها در بین خانوارهای روستایی و شهری به ترتیب ۳/۲۳ و ۳/۲۰ درصد بوده است؛ موضوعی که نشان می‌دهد تورم نقطه‌ای خانوارهای روستایی حتی از تورم کشوری نیز بیشتر بوده است. با توجه به سهم بالای گروه خوراکی‌ها در سبد مصرفی خانوارها ارائه راهکارهایی برای بالا بردن قدرت خرید ضروری به نظر می‌رسد. در غیر این صورت با حذف برخی اقلام ضروری گروه‌های پایین درآمدی مواجه خواهیم شد.