گزارش‏‌های آماری نشان می‌‏دهد در فروردین ماه میزان صادرات کالا نزدیک به ۱۸,۲ درصد کاهش‏یافته است. بااین‏حال ۲.۵ میلیارد دلار صادرات در مقابل ۲.۳ میلیارد دلار واردات انجام ‏شده است. تراز تجاری بدون محاسبه نفت خام هم ۲۱۳ میلیون دلار مثبت است. این عدد در قیاس با سال گذشته ۳۷۴ میلیون دلار کاهش را نشان می‏دهد ولی همچنان به آستانه منفی نرسیده است. میانگین قیمت کالاهای صادراتی در این دوره زمانی ۲۹۹ دلار و میانگین قیمت واردات ۴ برابر بیشتر و معادل ۱۱۲۰ دلار تخمین زده می‏شود. همه این اطلاعات نشان می‏دهد که همچنان دلار به اقتصاد ایران تزریق می‏‌شود. مسیر آن در قیاس با سال گذشته به‏‌شدت آهسته شده ولی قطع نشده است. 

اما چرا دلار پا از صعود قیمت پس نمی‏کشد؟ارز دونرخی به یکی از شگفت‏‌انگیزترین رانت‏‌های تاریخ معاصر ایران تبدیل ‏شده است. دلار رسمی ۴۲۰۰ تومان و دلار نیمایی به‏‌طور متوسط ۸ تا ۹ هزار تومان قیمت می‏‌خورد. بررسی‏‌ها نشان می‌‏دهد ۵۷ درصد از ۱۵ قلم کالای صادراتی اول کشور طی این ماه مربوط به میعانات گازی، پتروشیمی و فولاد بوده است.تولید انواع کالاها مانند پتروشیمی‏‌ها در ایران با انواع یارانه و حمایت صورت می‏گیرد. صنایع کشور گاز و برق یارانه‏ای دریافت می‏کنند و هزینه‏های تولیدشان در قیاس با کشورهای دیگر منطقه ارزان‏تر است. همین گروه معتقدند که دلیلی برای صادرات با نرخ ارز ۸ هزارتومانی ندارند. آنها هزینه تمام‏شده خود را بالاتر از این عدد می‌‏دانند. 
بنابراین یک راه‌‏حل ساده خلق ‏شده است: صادرات رسمی و غیررسمی و عدم انتقال دلارهای صادراتی به کشور.دلارهای برخی از صنایع کشور در حاشیه بازار تهران به قیمت ۱۵ هزار تومان فروخته می‏شود. اگر یک هفته عرضه صورت نگیرد، قیمت‏ها مدام بالاتر می‌‏رود و سودها بیشتر می‏شود. فقط فروشندگان دلارهای صادراتی باید صبر بیشتری داشته باشند. قیمت دلار به همین سادگی در بازار ایران بالا و بالاتر می‏رود.

 

بهراد مهرجو، دبیر گروه اقتصاد سازندگی