اقتصاد بازار: دهمین جلسه کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان میزبان علی محمد شاعری رئیس کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی بود تا طرح ایجاد کارگروه ملی "نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب" و مدیریت حوضه آبریز زاینده رود با دیدگاه ملی و خالی از تعصبات قومیتی و استانی را صحه گذاری مجدد نماید .
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد بازار، رئیس کمیسیون کشاورزی،آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان در این نشست گفت: اگرچه رشد صنعت کشاورزی در برنامه های اول تا پنجم توسعه با همت بلند کشاورزان و علی رغم مشکلات و معضلات بسیار روندی صعودی داشته است اما به هرحال جایگاه کنونی صنعت کشاورزی جایگاه ایده آل و اصلی آن نیست .
حمیدرضا قلمکاری با اشاره به اینکه صادرات محصولات کشاورزی در سال 95 نسبت به سال 94 از لحاظ وزنی و ارزشی کاهش یافته است اظهار داشت : محصولات صادراتی کشاورزی را، محصولاتی آب بر مانند هندوانه تشکیل داده است که این موضوع با در نظر گرفتن مشکلات آبی کشور و مسئله صادرات آب مجازی بسیار جای تامل و بازنگری دارد .
وی خوداتکایی را از مفاهیم اصلی در اقتصاد مقاومتی دانست و تصریح کرد: کشاورزی از جمله مهمترین مولفه های اقتصاد مقاومتی است و ما اگر بخواهیم اقتصاد مقاومتی و چشم اندازه 20 ساله کشور را جامه عمل بپوشانیم باید برای صنعت کشاورزی نگاهی جدید و مدیریتی دقیق داشته باشیم .
وی با بیان اینکه مساله آب و محیط زیست دو فاکتور اساسی در دست یابی به امنیت غذایی است، تاکید کرد: اگر واقعا به دنبال خوداتکایی ، امنیت غذایی و ایجاد اشتغال هستیم باید برای مسائل و معضلات کشاورزان ازجمله آب لازم در این بخش برنامه و مدیریت صحیح داشته باشیم .
رئیس کمیسیون کشاورزی ،آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به اینکه استان اصفهان در تولید برخی از محصولات زراعی، باغی و دامی همیشه جزء استان های برتر کشور بوده است تصریح کرد: اصفهان یک استان صنعتی است و با رونق کشاورزی می تواند تبدیل به یک استان فراصنعتی با کلیه ابعاد توسعه پیشین وپسین زنجیره غذایی شود البته این درصورتی است که ابتدا مساله اب و زاینده رود حل شود. براین اساس لازم است یک برنامه ریزی جامع جهت ایجاد کارگروه ملی نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب" انجام و به مدیریت های سلیقه ای و منطقه ای این حوضه آبریز پایان دهد .
وی با طرح این پرسش که مگر چه چیز زاینده رود کمتر از دریاچه ارومیه است، گفت: زاینده رود فقط برای اصفهان نیست، زاینده رود قلب تپنده فلات مرکزی است که باید تبدیل به یک رستاخیز و مطالبه ملی شود همچنین می توان انتظار داشت با همت عالی دولت و با تعیین کارگروه ملی نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب مشابه آنچه در درباچه ارومیه انجام پذیرفته است زاینده رود بار دیگر زنده شود .
ایجاد کارگروه ملی نجات زاینده رود را با پشتیبانی همه بخش ها باجدیت دنبال می کنیم
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در این نشست گفت: در گذشته تئوری برخی این بوده است که منابع طبیعی نامحدود هستند و می توانند پاسخگوی هر میزان تقاضا و بارگذاری جدیدی باشند حال آن که نه تنها این تئوری علمی نیست بلکه نمی توان بر اساس آن یک برنامه ریزی رو به جلو داشت .
علی محمد شاعری برگشتن از این نگرش و رویکرد و رسیدن به اصولی کارشناسی، علمی، دقیق و مدقن را لازمه مدیرت بحران آب در کشور دانست و ادامه داد: اگرچه طرح های نظیر انتقال آب خلیج فارس و شیرین کردن آن مطرح می شود اما باید قبول کنیم نمی توانیم منابع آبی جدیدی را ایجاد کنیم و بهترین راه غلبه بر بحران آب مدیریت، مصرف است .

وی ایجاد صنایع آب بر در اصفهان با وجود کمبود آب را از معضلات مهم در اصفهان برشمرد و اظهار داشت: پلمب چاه های غیر مجاز، تناسب برداشت ها با نزولات، هوشمند کردن مصرف آب، آبیاری نوین، تصفیه و بازچرخانی فاضلاب و ... از جمله مواردی است که باید با جدیت تمام در استان اصفهان اعمال شود .
شاعری با بیان اینکه برنامه ششم توسعه با محوریت آب و محیط زیست تدوین شده است، افزود: کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس آمادگی دارد تا در کنار کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان و سایر دغدغه مندان این رودخانه طبق نقشه راه تدوین شده طرح ایجاد کارگروه ملی "نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب" را وارد مجلس کرده و سپس بعنوان یک طرح ملی عملیاتی کند .
وی با تاکید بر اینکه دو موضوع آب و محیط زیست باید در صدر اولویت های کشور قرار بگیرد اظهار داشت: نمایندگان اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز باید بیش از پیش در راستای ایجاد این کارگروه حضور داشته باشند همچنین لازم است اعضا، نخبگان اساتید و مشاورین کارگروه ها وکمیته های مربوطه در کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازگانی اصفهان که از روحیه پیگیری و حل مساله بالایی برخوردار هستند در راستای تشکیل این کارگروه ملی با مجمع نمایندگان اصفهان تعامل بیشتری را ایجاد کنند .
حمیدرضا قلمکاری پس از سخنان رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی گفت: خوشحالم که پس از یک سال عبارت "مگر چه چیز زاینده رود کمتر از دریاچه ارومیه است" را از زبان مسئولین و متخصصین این حوزه در اقصی نقاط کشور می شنوم.
ایجاد کارگروه ملی "نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب" نیاز به پشتوانه کامل مردم دارد
قائم مقام خانه کشاورز ایران نیز در این نشست اظهار داشت: کارگروه ملی نجات زاینده رود در صورت تشکیل بدون حمایت مردم موفق نخواهد بود و به همین خاطر لازم است تا با افزایش آگاهی ها و جایگزینی روش ها، برنامه ها وآمارهای علمی به جای آمارهای زبانی که با واقعیت تفاوت فاحش دارند نسبت به جلب مشارکت مردم اقدام کرد .
عنایت الله بیابانی هم افزایی و تعامل را لازمه پیشبرد و عملیاتی شدن طرح ایجاد کارگروه ملی "نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب " دانست و ادامه داد: چه کنم؟ چه کنم؟ها مشکلی از مشکلات حوضه آب ریز زاینده رود کم نمی کند و حیات زاینده رود بستگی به همکاری همه جانبه مردم، دولت و بخش خصوصی دارد .
وی با اشاره به اینکه این پنجمین بار است که در کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان حضور پیدا می کند، گفت: ای کاش سال ها پیش چنین کمیسیونی تشکیل و با این شدت و با این نقشه راه منسجم پیگیر حل مشکلات کشاورزان و برطرف کردن معضلات حوضه ی آب ریز زاینده رود می شد.
قائم مقام خانه کشاورز ایران تاکید کرد: اگر امروز خانه کشاورز ایران به اندازه یک وزارتخانه فعالیت می کند به واسطه پشتوانه مردمی است و بر این اساس می توان گفت حل مساله زاینده رود نیز نیاز به یک پشتوانه مردمی کامل و هماهنگی همه عناصر موثر دارد .
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان در ادامه صحبت های دکتر بیابانی با اشاره به تفاهم نامه بین این کمیسیون و خانه کشاوز ایران از زحمات محمد صادقی دبیر خانه کشاورز اصفهان تقدیر کرد.
بیانیه کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی پیرامون اصلاحات لازم بر برنامه ششم توسعه
برنامه ششم توسعه از جمله محورهای اساسی در دهمین نشست کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی بود و اعضای این کمیسیون نقدها و پیشنهادات خود پیرامون این برنامه ملی را فارغ از مسائل منطقه ای و صرفا با نگرش ملی با ارائه مستندات لازم در حضور رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی عنوان کردند .
حیطه محیط زیست اعتبارات پایینی دارد
مدیرعامل جمعیت پیام سبز و عضو کمیته محیط زیست کمیسیون کشاورزی در این دیدار با بیان اینکه در حیطه محیط زیست حجم کار بسیار بالا و حجم اعتبارات بسیار پایین است گفت: صندوق ملی محیط زیست در این خصوص می تواند کارگشا باشد و زمینه را برای کارهای زیربنایی محیط زیستی فراهم کند .
حسن سلیمان پور با انتقاد از تعلق گرفتن هزینه آلایندگی به شهرداری ها و عدم تخصیص این هزینه ها به امور محیط زیستی اضافه کرد: درک مفهوم آب مجازی، سیاست گذاری صادرات کشاورزی و ... از جمله نکات اساسی است که باید در تدوین برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار بگیرد.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان با بیان اینکه تمام بندهای سند ششم توسعه در کمیته های هفتگانه کمیسیون کشاورزی،آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان مورد نقد و بررسی قرار گرفته است گفت: تمام نکات مطرح شده پیرامون این مساله درقالب یک بیانیه تنظیم شده که جهت لحاظ شدن دراین موارد اصلاحی در برنامه به محمد شاعری ریاست کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس تقدیم می شود .
قلمکاری همچنین از آمادگی کمیسیون کشاورزی آب و محیط زیست اتاق بازرگانی جهت اعزام یک کارگروه تخصصی در خصوص ارائه مستندات و پاسخ به سوالات احتمالی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص این بیانیه خبر داد و اضافه کرد: بیانیه تدوین شده پیرامون برنامه ششم توسعه در بردارنده دو موضوع اساسی کشور یعنی آب و محیط زیست است .
نگرش و مدیریت استانی حوضه آبریز زاینده رود باعث خشکی زاینده رود شد
عضو هیئت مدیره شرکت مهندسین مشاور زایندآب در این نشست پیرامون وضعیت کنونی حوضه آبریز زاینده رود گفت: این حوضه در کمربند خشک کشور قرار گرفته و بر اساس شاخص های جهانی و میزان منابع آب تجدید پذیر و میزان برداشت ها می توان گفت این حوضه در یک بحران دائمی قرار داشته و دارد .
لطف الله ضیایی با بیان اینکه همیشه شاخص آب حوضه آبریز زاینده رود بر اساس ایستگاه کوهرنگ اندازه گیری شده است افزود: میزان بارش ها در سال های 91 تا 94 تنها 7 درصد نسبت به میانگین بارش ها کاهش داشته است و این مثال کوچک به تنهایی اثبات می کند که آنچه امروز در زاینده رود اتفاق می افتد بیشتر ناشی از مدیریت ناصحیح است .
وی با بیان اینکه نگرش خرد و مدیریت استانی حوضه آبریز زاینده رود باعث خشکی این رودخانه و به تبع آن باتلاق گاوخونی شده است، اظهار داشت: باید دانست که پیامدهای خشکی زاینده رود فرا استانی است زیرا تالاب گاوخونی در طول سالیان متمادی محل انباشت فلزات سنگین حمل شده توسط جریان آب بوده و در صورتی که این زیستگاه تبدیل به یک کانون ریزگرد شود استان هایی که تا شعاع هزار کیلومتری آن قرار دارند در معرض آسیب قرار خواهند گرفت .
ضیائی با ارئه مستندات لازم در جلسه نشان داد استفاده بیش از حد از آب زاینده رود در بالادست و برداشت های بیش از حد صنایع اقدامی غیر قانونی بوده و آن را عملی غیر شرعی نیز دانست و تاکید کرد: مطابق با قوانین شرعی استفتاء شده از مقام معظم رهبری و موازین قانونی استفاده بدون اجازه از آب تخصیص یافته به حق آب داران شرق اصفهان حرام است .
تعامل و همکاری استان ها راه نجات زاینده رود
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی،آب و محیط زیست اتاق بازرگانی نیز با ارائه گزارشی از جلسات برگزارشده این کمیسیون تاکنون گفت: همانگونه که در زمان جنگ تحمیلی تمام استان ها برای دفاع از تمامیت ارضی کشور همکاری داشتتند و کسی در استان اصفهان نمی گفت جنگ خوزستان کاری با استان ما ندارد، امروز هم برای حل مشکل زاینده رود همه ی استان ها باید باهم مشارکت داشته باشند.
سعید بزرگی با بیان اینکه اکثریت مباحث مطرح شده در کمیسیون کشاورزی،آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان پیرامون حوضه آبریز زاینده رود و کشت فراسرزمینی بوده است، اظهار داشت: همین موضوع نشان از وجود بحران آب در استان اصفهان است و ما به همین منظور و بر اساس مباحثی که در آغاز دوره هشتم اتاق بازرگانی داشته ایم تلاش کرده ایم تا برنامه ها و راهکار های خود را بر اساس کار کارشناسی و قوانین علمی به قوای سه گانه ارائه دهیم .
مسعود عبدللهی نایب رئیس دیگر کمیسیون کشاورزی،آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان نیز با تقدیر از تعامل به وجود آمده در خصوص اجرای طرح ایجاد کارگروه ملی"نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب" گفت: در طی جلسات متعدد با مسئولین مختلف قول های مساعدی را در خصوص طرح های ارائه شده توسط کمیسیون دریافت کرده ایم و تا زمان تحقق آن ها مسائل را پیگیری خواهیم کرد .
به طور قطع با توجه به تعاملات صورت گرفته بین کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی و کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان می توان انتظار داشت که عملیاتی شدن طرح ایجاد کارگروه ملی "نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب " دور از انتظار نیست.
در پایان این نشست بیانیه ای توسط حمیدرضا قلمکاری رئیس این کمیسیون با تاثیرگذاری موثری در حضور رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس قرائت شد و برای پیگیری های بعدی تقدیم علی محمد شاعری شد.
در متن بیانیه آمده است، كشور در حوزه كشاورزي و منابع طبيعي در شرايط ناپايداري و بحران است. تالاب هاي كشور يكي پس از ديگري خشكيده اند و يا در حال نابودي هستند، منابع آب زير زميني رو به نابودي است و 1200 كيلومتر كف شكني چاه ها در هر سال در تعقيب آب زيرزميني در حال نابودي، فاجعهِ فرونشستِ سراسري دشت ها يا زلزله خاموش را گريبانگير كشور كرده است.
در شرايط توسعه ناپايدار و ناپايداري وضعيت توسعه اي كنوني، سندِ تفصيليِ برنامه ششم در بخش كشاورزي و منابع طبيعي بجاي تداوم روندهاي جاري مي بايست رويكرد جلوگيري از رويه هاي بحران ساز را در پيش بگيرد.
کمیسیون کشاورزی آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان با تشکیل گروهی از نخبگان آب و محیط زیست به عنوان گروه مشاورین آمادگی دارد جهت ارائه مشاوره های تخصصی در زمینه آب و محیط زیست و تثبیت موارد تخصصی در سند برنامه ششم توسعه با مجلس شورای اسلامی همکاری کامل داشته باشد.
در این نشست که با هدف نقد و بررسی کارشناسانه در سند برنامه ششم توسعه از دیدگاه دو مسئله و دغدغه اساسی کشور و همچنین فلات مرکزی ایران با موضوع آب و محیط زیست در اولویت دستور کار قرار گرفت و پیشنهادات کاملا" تخصصی مبتنی بر ضرورت های ابلاغی کشور جهت بازنگری در سند مربوطه، فی المجلس از طریق کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق اصفهان جهت بهره برداری به رییس محترم کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی جناب آقای علی محمد شاعری تقدیم شد:
تعادل بخشي آبخوان ها و منابع آب، متوقف كردن روندِ لگام گسيختهِ بارگذاري ها بر منابع آب بايد اولويت محوري برنامه ششم و سند تفصيلي برنامه باشد. لازمه اين سياست راهبردي اصولي، تعديل سطوح كشت در حد توان اكولوژيك كشور است.
هدفگذاري افزايش صادراتِ محصولات كشاورزي، به منزله صدور آب مجازي در كشوراست كه با رويداشت به بحران فراگير آب در كشور مورد تأييد نيست و نيازمند بازنگري است.
سياست كلان توسعه روش هاي نوينِ آبياري در كشور به دليل توسعه كشت از محل قطع فرونشتِ عمقي آبياري، نه تنها منجر به صرفه جويي در مصارف آب نمي شود بلكه منجر به بارگذاري بيشتر بر منابع آب مي شود.
در سند تفصيلي، راندمان آبياري در كشور 40/6 درصد عنوان شده و بالا بردن راندمان آبياري، هدفگذاري شده است. راندمان آبياري اعلام شده راندمان واقعي آبياري در مقياس كلان در كشور نيست و معرف راندمان آبياري در مقياس خرد(مزرعه كشاورز) است. رقم واقعي راندمانِ آبياري در كشور، از رقم اعلام شده بيشتر است.
75 در صد كشور در معرض فرسايش بادي و بيابان زايي است. با خشك شدن تالاب ها، خطر بيابان زايي تشديد مي شود. هدفگذاري مقابله با بيابان زايي ناكافي است و به منزله گسترش بيابان زايي در پايان برنامه ششم است.
سياست كلان پرداخت يارانه زياد به حامل هاي انرژي پمپاژ آب كشاورزي (97 درصد قيمت تمام شده برق به صورت يارانه)، به منزله بكارگيري مشوق هاي مالي براي برداشت و مصرف هرچه بيشتر و غير مسئولانه منابع آب است. هدايت سياست هاي حمايتي بخش كشاورزي از پرداخت يارانه به حامل هاي انرژي پمپاژ آب و نهاده ها مي بايست به سياست پرداخت يارانه به محصول نهايي تغيير يابد.
با توجه به بحران های آتیِ ناشی از خشک شدن تالاب بین المللی گاوخونی در راستای حفظ محیط زیست، تمامی حوزه ها نسبت به تخصیص واقعی حق آبه تالاب تاکید نمایند.
پیگیری مجدانهِ احیا و تاسیس صندوق ملی محیط زیست با اصلاح ساختار و تعیین مدیریت منابع و مصارف اقدام عاجل به عمل آید.
کلام آخر:
با عنایت به اهمیت و شرایط خاص رودخانه زاینده رود در فلات مرکزی ایران از ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و ... و تاثیر مستقیم آن بر زندگی بیش از شش میلیون نفر هموطنان مان از این حوضه آبریز، ضروری است که حل مشکل زاینده رود با ایجاد "ستاد ملی نجات زاینده رود از سرآب تا پایاب" با در نظر گرفتن بودجه ای متناسب با الگوی موفق دیگر در کشور (دریاچه ارومیه) در برنامه ششم توسعه تثبیت و تصویب شود.
به همین منظور کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان آمادگی دارد جهت طراحی و تدوین نقشهِ راه و ارائهِ برنامه های عملیاتی جهت ایجاد هرچه سریعتر ستاد مربوطه در تمامی ابعاد، پیوسته در خدمت کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی و سایر کمیسیون های مرتبط در مجلس شورای اسلامی از جمله کمیسیون تلفیق باشد.