اقتصاد بازار: اقتصاد یا فرهنگ؛ کدامیک در تحقق پروژه های شهری و رشد روزافزون آن بیشتر باید مورد توجه قرار گیرند؟ بسیار پیش آمده است که پروژه های بزرگ شهری به دلیل نگاه صرفاً فرهنگی، تأثیرات بلندمدت و پایداری از خود بروز نداده اند. نمونه بارز این نوع نگاه، برگزاری جشنواره کودک در اصفهان طی سالیان متمادی بوده است که علیرغم تحمیل هزینه های سنگین بر اقتصاد این شهر، هرچند که در توسعه برند اصفهان کارآمد بوده، اما ثمرات پایداری در حوزه تعداد و تعالی سینما، رونق هتل سازی، توسعه ناوگان حمل و نقل شهری، و حتی رشد سینمای کودک در این شهر نداشته است.
این رویکرد از حدود یکسال پیش در مجموعه شهرداری اصفهان به شکل جدی مورد توجه قرار گرفت. اصغر آذربایجانی، آن زمان در تبین این رویکرد گفت: تضادهای فکری زیادی طی 12 ساله اخیر در برنامه ریزی فرهنگی بین شورا و شهرداری وجود داشت که به ویژه در بودجه ریزی به حوزه های فرهنگی دامن می زد. وی به لزوم وجود پیوست های اقتصادی در پروژه های فرهنگی اشاره کرد و ادامه داد: با دو زاویه باید به این قضیه نگاه کرد. یکی اینکه پروژه های فرهنگی برای شهر، آورده های خوبی را به همراه می آورند و ما را به اهداف اولیه آن برنامه نزدیک می کند. و در نگاه دیگر باید دید آیا آورده این پروژه برای اصفهان می تواند یک فضای پویا و بانشاط همراه با بازگشت اقتصادی به دنبال داشته باشد؟ این خود وابسته به کار کارشناسی و توجه به نقشه راهی است که در مقابل خود قرار می دهیم تا ببنیم به چه میزانی به آن اهداف دست یافته ایم.
از همان موقع بود که این تغییر نگرش به بدنه اجرایی شهرداری نیز سرایت کرد. معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان،آن زمان بر لزوم این تغییر نگرش در توسعه فضاهای فرهنگی شهر سخن گفت و تأکید کرد: بنای شهرداری این است که در یک افق معین، عمده فضاهای موجود برای بهره برداری را به بخش خصوصی فعال و مرتبط واگذار کند و فضاهای جدید نیز حتی الامکان به صورت مشارکتی احداث و مدیریت شود.
به نظر می رسد امروز علی قاسم زاده، به شناخت بیشتری از اهمیت حضور بخش خصوصی در توسعه فضاهای شهری اصفهان دست یافته است. وی در نشست تبيين راهبردهاي مشاركت در توسعه فضاهاي فرهنگي، اجتماعي و ورزشي بر مشارکت مردم، در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حضور فعال بخش خصوصی تأکید کرد و آنرا تنها راه حل کلیدی برون رفت از مشکلات دانست. قاسم زاده، گفت: در بی دفاع ترین فضاهای شهری، اگر حضور مردم فراهم شود، ناامنی از بین خواهد رفت و با مشارکت مردم در حوزه اقتصادی، بسیاری از گره های اقتصادی برطرف خواهند شد.
اما چرا با وجود اصل 44 قانون اساسی و تأکید چند باره بر کاهش تصدی گری دولت و واگذاری امور به بخش خصوصی، همچنان شاهد مقاومت هایی از سوی ارگان های دولتی در اجرای این امر می باشیم؟ معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان، تصریح می کند: سرانه فرهنگی و ورزشی ما باید افزایش یابد و شهرداری به عنوان یک تسهیل گر از حضور سرمایه گذاران استقبال می کند. او دامنه مشارکت بخش خصوصی را از احداث مجموعه های فرهنگی، ورزشی، تا مشارکت در اداره و اجرای برنامه های فرهنگی گسترده می داند. قاسم زاده با اشاره به اینکه سرانه ورزشي استاندارد براي كشور يك مترمربع است و اين مقدار در شرايط فعلي براي اصفهان بين 18 تا 33 سانتي متر مربع برآورد شده ، اذعان دارد: اگر بخش دولتي و شهرداري ها با آهنگ فعلي بخواهند اقدام به احداث محيط هاي ورزشي كنند، براي رسيدن به سرانه استاندارد نزديك به 20 سال زمان نیاز داریم.
در این میان دفتر جذب مشارکتهای شهرداری اصفهان با تأکید بر متنوع سازی پروژه های شهری، آنرا انعکاس خلاقیت و هنر برای تشویق سرمایه گذاران به ورود به پروژه های اقتصادی قلمداد می کند. معاون قائم مقام شهرداری اصفهان در امور سرمایه گذاری با اشاره به تلاش شهرداری برای حضور حداکثری مردم در سرمایه گذاری در حوزه های فرهنگی و ورزشی، گفت: حوزه فرهنگ در دنیا، حوزه پر رونقی است و به دلیل ارزش های خاص خود، اقتصاد فعالی دارد. همچنین فعالان زیادی در این عرصه کار می کنند و تعامل با آنها به رشد و شکوفایی شهر کمک می کند. علیرضا برهانی پور، شفاف سازی برای مردم به منظور اطلاع از حداکثر حمایت های شهرداری از مشارکت بخش خصوصی را ازجمله سیاست های تبیین شده در شورای عالی سرمایه گذاری عنوان نمود که مهمترین دستاورد آن اعتمادی است که سرمایه گذاران در مشاوره با مدیریت سرمایه گذاری شهرداری دارند.
معاون قائم مقام شهرداری در امور سرمایه گذاری از پیش بینی دور نمای موفق در این زمینه سخن راند و افزود: تا پایان سال، معادل بودجه شهرداری، قرارداد مشارکتی می بندیم که بالغ بر 2500 تا 3500 میلیارد تومان است و دراین راستا، حوزه فرهنگ پیشگام شده است؛ ضمن آنکه از تأثیر تحولات اقتصادی و سیاسی کشور نباید غافل ماند. وی با اشاره به تنوع پروژه ها در زمینه های بهداشتی، فرهنگی و تفریحی، خاطر نشان کرد: در مورد پارک و فضاهای عمومی شهر، نمی توان آنها را به بخش خصوصی به صورت مالکیتی واگذار کرد و قطعاً قراردادی خواهد بود و در موارد دیگر، آورده شهرداری یعنی زمین و پروانه ساخت و سرمایه گذار با سرمایه و امکانات خود، نوع مالکیت را تعیین خواهد کرد. برهانی پور، سطح نظارت شهرداری را کنترل از احداث تا بهره برداری اعلام و تأکید کرد که با توجه به توان و تخصص سرمایه گذاران، پروژه ها واگذار خواهند شد، ضمن آنکه شهرداری تضمین سود نمی کند و فقط اطلاعات و امتیازات را در اختیار سرمایه گذار قرار می دهد و یا به عنوان شریک، نهایت همکاری را در فضای رقابتی انجام داده و از ایده های سرمایه گذاران استقبال خواهد کرد.
مسئول شورای طرح و برنامه معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری نیز با بیان اینکه سیاست شهرداری، حمایت از کارآفرینان ورزشی، فرهنگی و هنری با بسته های تشویقی است، اظهار نمود: از آنجايي كه منابع مالي شهرداري محدود است هر ساله بر اساس نظرسنجي هاي متعدد، نسبت به نيازهاي شهروندان اولويت سنجي مي شود. مصطفی نباتی نژاد، با بيان اينكه بخش خصوصي انگيزه بيشتري براي ورود به پروژه هاي شهري پيدا كرده است، گفت: 22 مجموعه ورزشي روباز، 9 مجموعه ورزشي سرپوشيده، 5 فضاي فرهنگي تفريحي بانوان و 9 پرديس فرهنگي، گردشگري از جمله پروژه هاي فرهنگي ورزشي است كه به منظور مشاركت سرمايه گذارن معرفي شده است. به گفته وي سياست جديد مديريت شهري در پروژه هاي مشاركتي، حمايت از كارآفرينان فرهنگي، هنري، اجتماعي و ورزشي است كه با فعاليت خود به رونق هرچه بيشتر اقتصاد شهري كمك مي كنند.
به هرحال گام نیک همراهی شهرداری و بخش خصوصی گامی ارزشمند در توسعه پایدار شهر و استفاده از تمام ظرفیت های شهر برای رونق و شکوفایی خواهد بود.