پس از حدود شش سال که بازار مسکن در رکود به سر می‌برد، نسیم‌های رونق از زمستان سال گذشته وزیدن گرفت. به طوری که گزارش‌های رسمی از افزایش معاملات مسکن در دی ماه این سال حکایت داشت. با افت و خیزی اندک این رونق ادامه یافت و رشد معاملات البته همراه با افزایش قیمت‌ها درگزارش ماه‌های بعدی نیزتکرار شد. تا جایی که در تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن شهر تهران در شهریور ماه نیز شاهد افزایش 9.2 درصدی خرید و فروش مسکن هستیم.
اما آنچه فعالان این بازار را به بازگشت رونق به اقتصاد مسکن امیدوارتر می‌کند، افزایش میزان ساخت و سازها همراه با رشد معاملات است. براساس آمارهای ارائه شده در بهار امسال ساخت و ساز مسکن 7.1 درصد افزایش یافته است. نکته‌ای که مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران درباره آن می‌گوید: «بعد از 20 فصل که رشد بخش ساختمانی کشور منفی یا حداکثر صفر بود، در بهار سال جاری به 7.1 درصد رسید. این رشد حتماً رونق بخش ساختمان و مسکن را به همراه خواهد داشت.»
البته همانگونه که اشاره شد، هرچند رشد قیمت مسکن در ماه‌هایی که رونق آرام آرام به بازار بازمی گردد، از نرخ تورم جاری فراتر نرفته است، ولی می‌تواند به عنوان مانعی در برابر افزایش دامنه رشد معاملات باشد. براساس گفته کارشناسان و دست اندرکاران رشد قیمت مصالح ساختمانی بزرگترین متهم افزایش قیمت‌ها دربازار مسکن است، رشدی که در ماه‌های اخیر به یکباره قیمت آهن و سیمان را بالا برد و در نتیجه هزینه نهایی ساخت را افزایش داد. باوجود این تازه‌ترین گزارش تحولات بازار مسکن تهران از افزایش رغبت خریداران حکایت دارد.
تداوم رشد معاملات در شهریور ماه
در شهریورماه سال 1396 حجم معاملات واحدهای مسکونی و متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران به ترتیب به 15/5 هزار فقره و 47/6 میلیون ریال رسید که نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب 9.2 و 9.7 درصد افزایش نشان می‌دهد. بررسی تحولات بازار اجاره بهای مسکن در شهریورماه سال 1396 نیز موید تغییر متناسب اجاره بها با نرخ تورم در این دوره است، به طوری که شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و در کل مناطق شهری نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب 8.6 و 7.6 درصد رشد نشان می‌دهد.
براساس گزارش بانک مرکزی بررسی توزیع تعداد واحدهای مسکونی معامله شده به تفکیک عمر بنا در شهریور ماه سال 1396 حاکی از آن است که واحدهای تا 5 سال ساخت با سهم 47.5 درصد بیشترین سهم از واحدهای مسکونی معامله شده را به خود اختصاص داده‌اند. این سهم در مقایسه با شهریور ماه سال قبل 3.9 درصد کاهش یافته و در مقابل به سهم واحدهای با قدمت 6 تا 10 سال و بیش از 15 سال افزوده شده است.
توزیع تعداد معاملات انجام شده بر حسب مناطق مختلف شهر تهران در شهریور حاکی از آن است که از میان مناطق 22 گانه شهر تهران منطقه 5 با سهم 16.9 درصدی از کل معاملات، بیشترین تعداد قراردادهای مبایعه نامه را به خود اختصاص داده است؛ همچنین مناطق 4 و 2 به ترتیب با سهم‌های 10.9 و 9.9 درصدی در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
تحولات قیمت مسکن
در شهریور ماه میانگین قیمت یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران 47.6 میلیون ریال بود که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 1.9 درصد و 9.7 درصد افزایش نشان می‌دهد.
بیشترین رشد میانگین قیمت در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل به منطقه 5 معادل 12.5 درصد و بیشترین میزان کاهش به منطقه 22 معادل 0.4درصد تعلق دارد.
دامنه‌های قیمتی مورد تقاضا
توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده بر حسب قیمت یک مترمربع بنا در شهریورماه سال 96 حاکی از آن است که واحدهای مسکونی در دامنه قیمتی 30 تا 35 میلیون ریال به ازای هر مترمربع بنا با سهم 10.9درصد بیشترین سهم از تعداد معاملات شهر تهران را به خود اختصاص داده و دامنه‌های قیمتی 25 تا 30 و همچنین 35 تا 40 میلیون ریال به ترتیب با سهم‌های 10.2 درصدی در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
در این ماه توزیع حجم معاملات به گونه‌ای بوده است که 57.5 درصد واحدهای مسکونی با قیمتی کمتر از متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی شهر تهران به فروش رفته‌اند.
متراژهای پرطرفدار
توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده بر حسب سطح زیربنای هر واحد مسکونی در شهریورماه نیز نشان می‌دهد بیشترین سهم از معاملات انجام شده به واحدهایی با زیربنای 60 تا 70 مترمربع معادل 14.8درصد اختصاص داشته است.
واحدهای دارای زیربنای 70 تا 80 و 50 تا 60 مترمربع به ترتیب با سهم‌های 13.4 درصد و 12.7 درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در مجموع در این ماه واحدهای مسکونی با سطح زیربنای کمتر از 80 مترمربع 50.4 درصد از معاملات انجام شده را به خود اختصاص داده‌اند.
وضعیت اجاره بهای مسکن
در شهریورماه سال 1396 شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و در کل مناطق شهری نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب 8/6 و 7/6 درصد رشد نشان می‌دهد. ماهیت قراردادهای اجاره مسکن که غالباً یک ساله تنظیم می‌شود و نیز اثرپذیری شاخص اجاره بهای مسکن از سیاست‌های کنترل و مهار تورم، سبب تغییر متناسب اجاره بها با تحولات نرخ تورم در کشور شده است. خاطرنشان می‌نماید سه هزینه مسکن( اجاره بهای مسکن اعم از شخصی و غیرشخصی)در محاسبات شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی براساس سال پایه 1395 معادل 33/1 درصد است.
تحولات 6 ماهه معاملات مسکن
در شش ماهه نخست امسال تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به 85.2 هزار واحد رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افزایش 2.8درصدی نشان می‌دهد. در این مدت متوسط قیمت یک مترمربع بنای واحدمسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران 45.8 میلیون ریال بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 6.2 درصد افزایش نشان می‌دهد.