صنعت فولاد ایران در سال جاری با مجموعه‌ای از چالش‌های کم‌سابقه، از جمله محدودیت‌های گسترده برق، جنگ ۱۲روزه و کاهش محسوس سهمیه انرژی روبه‌رو بوده است. با وجود این شرایط، گروه فولاد مبارکه با بهره‌گیری از مدیریت هوشمندانه انرژی و برنامه‌ریزی دقیق، توانسته تداوم تولید را حفظ کرده و از ظرفیت‌های خود به‌طور مؤثر استفاده کند. در عین حال، سیاست‌گذاری‌های نادرست در قیمت‌گذاری انرژی و مقایسه ناعادلانه با کشورهای واردکننده انرژی، می‌تواند مزیت‌های طبیعی ایران را تضعیف کرده و لزوم تدوین قوانین حمایتگرانه برای تضمین توسعه پایدار صنعت فولاد را بیش از پیش آشکار سازد.
به گزارش اقتصاد بازار به نقل از ایراسین، یاسر حاجی‌حیدری، سرپرست مدیریت ارشد کنترل کیفیت و پایداری گروه فولاد مبارکه در پنل «محدودیت انرژی در صنعت فولاد» اظهار کرد: سال جاری از جمله سال‌های ویژه به شمار می‌رود، چرا که محدودیت‌های برق از تاریخ ۱۶ فروردین آغاز و شدت این محدودیت‌ها در خردادماه نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافت؛ پس از آن وقوع جنگ ۱۲ روزه نیز بر شرایط تأثیرگذار بود. در مردادماه میزان برق دریافتی از شبکه به حداقل و نزدیک به صفر رسید، با وجود تمامی این چالش‌ها، همواره تلاش کرده‌ایم هیچ‌گونه توقفی در روند تولید ایجاد نشود تا بتوانیم از ظرفیت تولید خود به حداکثر میزان ممکن بهره‌برداری کنیم.
وی در خصوص مدیریت برق افزود: هر شرکت برای تداوم حیات خود نیازمند استمرار در تولید است. گروه فولاد مبارکه نیز با اتخاذ رویکردی مدیریتی مؤثر تلاش کرده است تا ضمن حفظ تنوع سبد محصولات و تداوم پاسخ‌گویی به نیاز مشتریان، فعالیت تمامی شرکت‌های زیرمجموعه را نیز استمرار ببخشد؛ در شش‌ماهه نخست سال، هرچند میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش جزئی همراه بود (به دلیل مدیریت هدفمند برق و تلاش برای تداوم فعالیت همه شرکت‌ها) با هماهنگی و برنامه‌ریزی دقیق در بخش انرژی و سیالات، توانستیم این شرایط را به‌خوبی مدیریت کنیم و مانع از بروز اختلال در روند تولید شویم.
سرپرست مدیریت ارشد کنترل کیفیت و پایداری گروه فولاد مبارکه ادامه داد: فولاد مبارکه به‌طور میانگین سالیانه حدود یک‌میلیون و ۱۴۰ هزار تن تولید تختال را از دست می‌دهد. در سال جاری با بهره‌برداری از فولاد سفیددشت، ۸۰۰ هزار تن به ظرفیت تولید گروه فولاد مبارکه افزوده شده است؛ با این حال پیش‌بینی می‌شود که میزان تولید این واحد در سال جاری بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن باشد.
سهم انرژی و آب در صنعت فولاد
سید امیر طباطبائیان، مدیر انرژی و سیالات گروه فولاد مبارکه در ادامه پنل اظهار کرد: در طول سال، سه ماه اصلی فروردین، اردیبهشت و خرداد، ماه تولید است، اگر در این سه ماه بتوانیم عملکرد مطلوب و رشد مناسب در تولید داشته باشیم، این رشد می‌تواند بخشی از محدودیت‌هایی را که در دوره‌های اوج محدودیت جبران و پوشش دهد.
وی افزود: در سال جاری، میزان برق دریافتی از شبکه سراسری که مشمول محدودیت‌ها می‌شود، نسبت به سال گذشته با ۶۸ درصد کاهش همراه بوده است، لازم به ذکر است که برق موردنیاز از سه طریق تأمین می‌شود؛ بخشی از طریق تولید خودتأمینی، بخشی از طریق خرید از صنایعی که دارای نیروگاه اختصاصی هستند و مشمول محدودیت نمی‌شوند و بخش دیگر از طریق شبکه سراسری که شامل محدودیت‌های مصرف است.
مدیر انرژی و سیالات گروه فولاد مبارکه افزود: صنعت فولاد ایران بر پایه فرایند احیای مستقیم با استفاده از گاز متان بنا نهاده شده؛ دلیل این امر نیز وجود منابع غنی گاز طبیعی در کشور بوده است. تکنولوژی میدرکس که برای تولید آهن اسفنجی به‌کار می‌رود، متعلق به کشور ژاپن است، اما جالب آنکه در خود ژاپن هیچ واحد تولید آهن به روش میدرکس وجود ندارد، زیرا این کشور از منابع گاز طبیعی بی‌بهره است. از ابتدای برنامه‌های توسعه، سیاست‌گذاری درستی در کشور انجام شد و بر این اساس، حدود ۸۰ درصد از صنعت فولاد ایران بر پایه گاز متان شکل گرفت؛ در حالی‌که در سطح جهانی، نسبت معکوس است و حدود ۸۰ درصد تولید فولاد بر پایه زغال‌سنگ انجام می‌شود.
طباطبائیان ادامه داد: متأسفانه در ذهن سیاست‌گذاران مجلس، دولت و سایر نهادها این باور شکل گرفته که صنعت فولاد، به دلیل تولید و صادرات ارزی، باید بر اساس قیمت ارزی محاسبه شود؛ در حالی که سهم صادرات فولاد ایران کمتر از ۱۰ درصد است. اگر قیمت انرژی را مطابق نرخ‌های جهانی آزاد کنیم، در واقع مهم‌ترین مزیت کشور، یعنی دسترسی به گاز طبیعی، از بین می‌رود و ایران در رقابت با کشورهایی مانند عربستان که آن‌ها نیز صادرکننده انرژی هستند، در شرایطی ناعادلانه و نامتوازن قرار می‌گیرد.
مدیر انرژی و سیالات گروه فولاد مبارکه تصریح کرد: بارها به برخی از نمایندگان مجلس تأکید شده که روزی ناگزیر خواهید شد قانونی تحت عنوان «قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت فولاد» تدوین کنید؛ همان‌گونه که امروز برای صنعت برق چنین قانونی تصویب شده است، واقعیت این است که به‌دلیل سیاست‌گذاری‌های نادرست، صنعت برق کشور طی ۱۵ سال گذشته با رکود، کاهش سرمایه‌گذاری و افت توسعه روبه‌رو بوده است. متأسفانه، اگر همین روند در حوزه فولاد نیز ادامه یابد، در سال‌های آینده ناچار خواهیم شد و برای جبران آثار این تصمیمات، به سراغ تصویب قانونی مشابه برای رفع موانع توسعه صنعت فولاد برویم؛ امری که امیدواریم هرگز به آن نقطه نرسیم.
طباطبائیان اظهار کرد: چرا باید قیمت گاز مصرفی صنعت فولاد ایران بر پایه نرخ گاز در کشورهایی مانند هلند یا بریتانیا تعیین شود؛ کشورهایی که خود واردکننده انرژی‌اند و نه تولیدکننده فولاد و نه دارای مزیت رقابتی در این حوزه؟ آیا هدف از این سیاست‌ها، تشویق به خام‌فروشی و صادرات گاز طبیعی است؟ چرا نباید این منبع ارزشمند در داخل کشور به محصولات با ارزش افزوده بالا تبدیل و سپس صادر شود؟ این‌ها پرسش‌هایی اساسی است که باید با نگاهی راهبردی و آینده‌نگرانه به آن‌ها پاسخ داد.
وی افزود: در حال حاضر، سهم انرژی در بهای تمام‌شده محصولات شرکت‌های فولادی کشور به حدود ۲۰ درصد رسیده است، در حالی که این رقم در اروپا نیز تقریباً همین میزان است؛ با این تفاوت که ساختار انرژی و مزیت‌های تولید در ایران کاملاً متفاوت است.
مدیر انرژی و سیالات گروه فولاد مبارکه در خصوص میزان مصرف انرژی نیز باید گفت: صنعت فولاد حدود ۶ درصد از برق کشور، ۴ درصد از گاز و نزدیک به ۰.۷ درصد از آب کشور را مصرف می‌کند. برخلاف تصور عمومی، صنایع فولادی مانند فولاد مبارکه و ذوب‌آهن اصفهان عامل اصلی کم‌آبی استان نیستند، چرا که سهم فولاد مبارکه از منابع حوضه آبریز زاینده‌رود کمتر از یک درصد است.