دیپلمـاسی دامـادهـا در آنکـارا و آمریکـا

پشت پرده همراهی دونالد ترامپ با ترکیه یک کانال غیرمعمول وجود دارد. نیویورک‌تایمز در این رابطه گزارش داد که سه چهره، پشت انعطاف در موضع‌گیری‌های آمریکا نسبت به اقدامات ترکیه در خاورمیانه وجود دارند. به گفته این روزنامه آنها با روسای‌جمهور کشورشان ارتباطات خانوادگی داشته و این ارتباط به آنها در تقویت روابط آنکارا با واشنگتن کمک می‌کند. این چهره‌ها جزو افراد مورد وثوق هر دو رئیس‌جمهور به حساب می‌آیند. از این سه چهره می‌توان به برات آلبایراک، وزیر دارایی و خزانه‌داری ترکیه و داماد رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه اشاره کرد که بر روابط کشورش با آمریکا نظارت دارد. دومین چهره اما مهمت علی یالچین‌داغ، داماد دیگر و تاجر ترکیه‌ای و شریک تجاری سازمان ترامپ و حامی موضع‌گیری‌های آنکارا نسبت به واشنگتن است. اما سومین نفر در این ارتباط جرد کوشنر است که به‌عنوان داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در سیاست خارجی از نفوذ گسترده‌ای برخوردار است. این سه چهره با ارتباطات شخصی که با یکدیگر دارند، موفق شده‌اند خط ارتباطی میان ترامپ و اردوغان برقرار کنند. در این شرایط روز چهارشنبه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، برای نخستین‌بار پس از حمله ترکیه به سوریه به آمریکا سفر و در این رابطه با رئیس‌جمهوری آمریکا گفت‌وگو کرد. اردوغان در مصاحبه‌ای تلویزیونی پیش‌بینی کرده است مذاکرات ویژه میان داماد و وزیر مالی‌اش با جرد کوشنر به بازگشت ارتباطات دو کشور به مسیر درست کمک کند و تنش‌ها کاهش پیدا کند. با این حال آمریکا تاکنون از تحریم ترکیه به دلیل عملیات نظامی علیه شمال‌شرق سوریه خودداری کرده است.

این کشور حتی پس از آنکه ترکیه از سامانه‌های دفاع موشکی روسیه استفاده کرد، تحریم‌ها را به تعویق انداخت.این انعطاف تا خودداری دولت آمریکا از تحریم بانک‌های ترکیه حتی پس از اثبات فرار آنها از تحریم‌های آمریکا علیه ایران ادامه یافت. اردوغان موفق شد با کمک داماد خود و شریک تجاری ترکیه‌ای ترامپ، به‌عنوان دو فرستاده ترکیه به کاخ‌سفید و گفت‌وگو با کوشنر درباره راه‌های ممکن برای کنار گذاشتن اختلاف‌نظرها، کشورش را از تحریم‌های احتمالی آمریکا نجات دهد. تاثیر حضور این دو چهره در کاخ‌سفید با حضور آلبایراک در کنفرانسی که یالچین‌داغ در هتل بین‌المللی ترامپ در ماه آویل در واشنگتن ترتیب داده بود و در آن کوشنر نیز حضور داشت، نمایان شد. در این کنفرانس داماد اردوغان موفق شد کوشنر را راضی کند تحریم‌ها علیه ترکیه در زمینه خرید سلاح‌ از روسیه را به تاخیر بیندازد، پس از این کنفرانس نیز نشست فوری در دفتر کاخ‌سفید برگزار شد.

به گفته بسیاری از مشاوران اردوغان، دو رئیس‌جمهوری تمایل دارند از روابط خانوادگی و تجاری خود به‌عنوان کانال مخفی برای رایزنی‌ها استفاده کنند. آنها اینگونه توجیه می‌کنند که نسبت به توطئه‌چینی برخی مسوولان در دولت‌هایشان علیه خودشان تردید دارند. اصطلاح دولت موازی برای نخستین‌بار چندین دهه قبل در ترکیه ترویج یافت. اما حالا طرفداران ترامپ نیز در داخل کشور از این اصطلاح استفاده می‌کنند. مشاوران اردوغان می‌گویند که هر دو رئیس‌جمهور در حال مبارزه با کسانی هستند که اصطلاحا در دولت موازی فعالیت دارند.

اردوغان در این بهار گفت: «در آمریکا یک نظام مستقری وجود دارد که ما می‌توانیم آن را دولت موازی یا پنهان بنامیم». به همین منظور او امیدوار است که دو داماد بتوانند پل‌های ارتباط بین دو کشور را از نو بنا کنند. به گفته اردوغان افراد مستقر در دولت موازی در آمریکا از مهم‌ترین موانع بین دو کشور به حساب می‌آیند.  ترکیه نخستین کشوری نیست که ترامپ با ارتباطات غیرمعمول و دیپلماتیک مسائل فی‌مابین را حل می‌کند. برای مثال کوشنر برای حل مشکلات بین عربستان و آمریکا از ارتباطات بین جرد کوشنر و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی استفاده می‌کند. اریک ادلمن که در وزارت دفاع آمریکا مشغول به خدمت بود به نیویورک‌تایمز گفت: «ترامپ در چندین مورد ویژه روابط خانوادگی را جایگزین روابط معمول و رسمی کرده است». به گفته این فرد، اردوغان نیز ترجیح می‌دهد که رابطه با آمریکا از همین کانال غیررسمی دنبال شود.