«تيك‌تاك» يكي از برجسته‌ترين پلتفرم‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي در ايالات متحده است كه حدود ۱۷۰ ميليون كاربر، از جمله بسياري از جوانان، از آن استفاده مي‌كنند. الگوريتم قدرتمند «تيك‌تاك» كه دارايي اصلي آن است، ويديوهاي كوتاه شخصي‌سازي شده‌اي را به كاربران ارايه مي‌دهد.
در بيانيه ديوان عالي ايالات متحده آمده است: «مقياس و آسيب‌پذيري «تيك‌تاك» در برابر كنترل دشمن خارجي، همراه با حجم گسترده داده‌هاي حساس كه اين پلتفرم جمع‌آوري مي‌كند، توجيهي براي رسيدگي به نگراني‌هاي امنيت ملي دولت است.»
همچنين كارين ژان‌پير، سخنگوي كاخ سفيد در بيانيه‌اي تاكيد كرد همان‌طور كه جو بايدن پيش‌تر تاكيد داشته است، «تيك‌تاك بايد در دسترس امريكايي‌ها باقي بماند، اما تنها تحت مالكيت امريكايي يا مالكيت ديگري كه نگراني‌هاي امنيت ملي تعيين شده توسط كنگره را برطرف سازد.»
در پي ممنوعيت تيك‌تاك، اين اپليكيشن از آپ‌استور و گوگل‌پلي حذف خواهد شد و دسترسي به زيرساخت‌هاي فني را نيز از دست خواهد داد. برخي كاربران گزارش داده‌اند نسخه وب تيك‌تاك نيز از دسترس خارج شده است. طبق قانون چنانچه ارايه‌‌دهندگان خدمات پس از اجرايي شدن ممنوعيت تيك‌تاك به همكاري با اين اپليكيشن ادامه دهند، به ازاي هر كاربر موظف به پرداخت جريمه‌اي پنج هزار دلاري خواهند بود.
ترامپ گفته كه راي دادگاه را ديده است و همه بايد به آن احترام بگذارند. او در پستي در شبكه‌هاي اجتماعي در اين خصوص نوشت: «تصميم ديوان عالي پيش‌بيني‌شده بود و همه بايد به آن احترام بگذارند. تصميم من درباره «تيك‌تاك» در آينده‌اي نه چندان دور اتخاذ خواهد شد، اما بايد زمان داشته باشم تا وضعيت را بررسي كنم. منتظر بمانيد.»
رييس‌جمهور امريكا همچنين به گفت‌وگوي تلفني خود با شي‌جين‌پينگ، رهبر چين در روز جمعه اشاره و اضافه كرد كه در اين مكالمه طرفين درباره موضوعات مختلفي از جمله شبكه «تيك‌تاك» صحبت كرده‌اند.
دونالد ترامپ در دوره اول رياست‌جمهوري خود به‌شدت با تيك‌تاك مخالف بود و به دليل استفاده احتمالي چين از داده‌هاي كاربران امريكايي يا دستكاري محتويات در اين شبكه، آن را موضوعي مربوط به امنيت ملي مي‌دانست. او خواستار آن بود كه يكي از شركت‌هاي امريكايي تيك‌تاك را بخرد و دولت هم سهمي از قيمت را خواهد پرداخت.
اما در اين دوره و پس از انتخابات رياست‌جمهوري امريكا، ورق برگشته و نظرش را تغيير داده و گفته بود كه «اين شبكه اجتماعي در انتخابات ۲۰۲۴ به او كمك كرده كه نظر جوانان را جلب كند.» و حتي در ماه دسامبر، از ديوان عالي خواسته بود تا اين قانون را متوقف كند.
شو زي چيو، مديرعامل تيك‌تاك جزو ميهمانان مراسم تحليف دونالد ترامپ است و چيني‌ها اميدوارند كه ساكن جديد كاخ سفيد قانون ممنوعيت استفاده از تيك‌تاك در امريكا را لغو يا به سادگي به وزارت دادگستري اعلام كند كه اين قانون اجرايي نشود.
تيك‌تاك در كنترل شركت مادر چيني خود يعني «بايت‌دنس» است و دولت چين نيز داراي «سهام طلايي» در شركت بايت‌دنس است و پيش از اين، چند تن از اعضاي كنگره امريكا گفته‌اند دولت مركزي پكن قدرت كنترل زيادي بر تيك‌تاك بخشيده است. هرچند چين اتهام دسترسي به داده‌هاي تيك‌تاك و اعمال نفوذ از طريق اين پلتفرم بر افكار عمومي در امريكا را رد كرده است.
جمعه گذشته، ديوان عالي امريكا، به‌طور يك‌صدا قانوني را تاييد كرد كه تيك‌تاك را ملزم مي‌كرد يا از شركت مادر خود، بايت دنس، جدا يا از فروشگاه‌هاي اپليكيشن و خدمات ميزباني ايالات متحده حذف شود. طبق قانون، ترامپ مي‌تواند پس از ورود به دفتر رياست‌جمهوري يك مهلت 90 روزه براي تاخير در ممنوعيت ارايه دهد، مشروط بر اينكه تيك‌تاك نشان دهد در حال جدا شدن از بايت دنس است.
با اين حال مبناي قانوني براي ارايه يك مهلت سه‌ماهه از سوي ترامپ مشخص نيست. طبق قانون هرچند رييس‌جمهور امريكا مي‌تواند مهلت را به مدت ۹۰ روز تمديد كند، اما اين امر مستلزم آن است كه مذاكرات فروش با چشم‌اندازي اميدواركننده جريان داشته باشند.
چه كسي تيك تاك را مي‌خرد؟
تاكنون، بايت‌دنس تاكيد داشته كه هيچ بخشي از دارايي ارزشمند آن در ايالات متحده براي فروش نيست. اما شايد چيزي كه رييس‌جمهور جديد امريكا دنبال آن است؛ همان خريد تيك‌تاك از بايت دنس باشد.
بلومبرگ گزارش داده كه مشتري دست به نقد تيك‌تاك، كسي نيست جز ايلان ماسك، مالك پلتفرم پرطرفدار ايكس (توييتر سابق)؛ اما مقامات هنوز در مورد چگونگي ادامه به توافق نرسيده‌اند. سخنگوي تيك‌تاك در پاسخ به اين گزارش بلومبرگ گفته است: «نمي‌توان از ما انتظار داشت كه درباره اين‌گونه داستان‌ها اظهارنظر كنيم.»
هنوز مشخص نيست كه بايت‌دنس تا چه اندازه از اين مذاكرات آگاه است يا اينكه ماسك و تيك‌تاك تا چه حد در اين موضوع نقش داشته‌اند. همچنين هيچ اطلاعاتي در دسترس نيست كه آيا بايت‌دنس، تيك‌تاك و ايلان ماسك در مورد يك توافق احتمالي وارد مذاكرات شده‌اند يا خير.
از سوي ديگر، استيون منوچين، وزير خزانه‌داري در دولت سابق ترامپ و فرانك مك‌كورت تاجر ميلياردر از جمله كساني هستند كه قبلا براي خريد تيك‌تاك ابراز علاقه كرده بودند. مك‌كورت، مالك سابق تيم بيسبال لس‌آنجلس داجرز گفته است كه «براي ۲۰ ميليارد دلار از كنسرسيومي از سرمايه‌گذاران براي شركت در مناقصه تيك‌تاك تعهد شفاهي گرفته است.»
جدال چين و امريكا
چين و ايالات متحده رقباي اقتصادي و ژئوپليتيكي هستند و مالكيت چيني «تيك‌تاك» سال‌هاست كه نگراني‌هايي را در ميان رهبران امريكايي ايجاد كرده است. جدال بر سر اين شبكه اجتماعي در روزهاي پاياني رياست‌جمهوري بايدن و در زماني رخ مي‌دهد كه تنش‌هاي تجاري ميان اين دو اقتصاد بزرگ جهان هم روندي صعودي داشته است.
بيشتر كالاهاي مبادله شده بين امريكا و چين از دوره اول رياست‌جمهوري دونالد ترامپ مشمول تعرفه هستند، تهديد اعمال تعرفه‌هاي جديد يكي از چالش‌هاي اصلي دومين اقتصاد بزرگ جهان در سال پيش رو خواهد بود. چنانكه در دوران رياست‌جمهوري بايدن، تنش‌ها بين امريكا و چين افزايش يافته و تعرفه‌هاي بيشتري اعمال شده است. اين امر باعث شده برخي شركت‌ها به دنبال انتقال توليد خود به كشورهاي ديگر باشند.
صادرات كالاهاي ارزان‌قيمت از كارخانه‌هاي چين نقشي كليدي در اقتصاد اين كشور دارد. كاهش تقاضا، ناشي از افزايش قيمت‌ها به دليل تعرفه‌ها مي‌تواند چالش‌هاي داخلي متعددي كه دولت با آنها دست‌وپنجه نرم مي‌كند، از جمله كاهش خرج‌كرد مصرف‌كنندگان و افت سرمايه‌گذاري تجاري را تشديد كند.
كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند كه صنعت خودروهاي الكتريكي احتمالا همچنان در كانون مناقشات تجاري جهاني به ويژه ميان امريكا و چين قرار خواهد داشت. سال گذشته بيش از ۱۰ ميليون خودروي الكتريكي در چين توليد شد. اين تسلط باعث شد امريكا، كانادا و اتحاديه اروپا بر واردات اين خودروها تعرفه وضع كنند. اما پكن اين تعرفه‌ها را ناعادلانه خوانده و در سازمان تجارت جهاني به آنها اعتراض كرده است.