بازار سرمایه 401میلیارد تومان دیگر نقدینگی از دست داد و برای پنجمین روز متوالی خروج سرمایه ثبت شد. در مجموع طی هفته جاری بازار سرمایه 2هزار و 552میلیارد تومان نقدینگی از دست داده است. از طرفی با وجود تداوم محدودیت در دامنه نوسان ارزش معاملات حداقلی است. ارزش معاملات خرد (سهام، حق‌تقدم) دیروز هزار و 605میلیارد تومان بود که نسبت به روز گذشته با افت 25درصدی همراه بود. علاوه بر این ارزش معاملات خرد دیروز کمترین مقدار از 7شهریورماه بود. بورس در وضعیتی قرار گرفته که برخی تحلیلگران اصطلاحا به آن وضعیت تعطیلی می‌گویند، کاهش دامنه نوسان که تصمیم درستی بود و در زمان مناسبی نیز اتخاذ شد به نظر کشدار شده و این وضعیت سهام را در صف‌های فروش قفل کرده است. این وضعیت کدهای فعال بازار را به شدت کاهش داده و رکود را مهمان دوباره بورس کرده است.
در این بین صندوق‌های طلا که از ابتدای هفته نیز مورد اقبال بودند همچنان محل امنی برای سرمایه‌ها هستند و دیروز نیز دیدیم که صندوق‌های طلا بسیار مورد توجه بودند. با اینکه از ترور سید‌حسن نصرالله گذشته و هیجان این موضوع کاهش پیدا کرده اما ریسک سیاسی با توجه به افزایش شدت درگیری در لبنان همچنان مطرح است. علاوه بر این ریسک انتخابات آمریکا نیز موضوع دیگری است که در ادامه بر سر راه بازار سرمایه قرار دارد و این دو عامل در حال حاضر به محبوبیت صندوق‌های طلا افزوده است. از طرفی ادامه سیاست‌های انقباضی از سوی بانک مرکزی و روند افزایشی نرخ بهره موضوع قابل چشم‌پوشی نیست. در حالی که وزیر اقتصاد با وعده کاهش نرخ بهره‌روی کار آمد اما هنوز تغییری در این حوزه حاصل نشده و در مقاطعی حتی شاهد افزایش در این حوزه هستیم.
حرکت به سمت تعادل که موضوع قابل انتظاری در مورد روند معاملات بود هنوز رخ نداده و انتظار نمی‌رود در آخرین روز از هفته نیز اتفاق مثبتی رخ دهد، مگر شاهد حمایت‌های نقدی از بازار باشیم. هنوز خبری از افزایش دامنه نوسان نیست و احتمالا بازار این هفته را با دامنه نوسان محدود یک درصدی به پایان خواهد برد.
تحلیل بازار در روز سه‌شنبه
پایان بورس دیروز در حالی رقم خورد که حجم و ارزش معاملات خرد سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی با ریزش مواجه شد. به این ترتیب ارزش معاملات خرد به سطح کمتر از 2هزار میلیارد تومان سقوط کرد و حجم معاملات خرد نیز تنها 4میلیارد برگه سهم شد. پایان بورس دیروز با سرخپوشی 675نماد بازار سهام معادل 87درصد بازار بسته شد. در نتیجه حملات متقابل رژیم صهیونیستی و حزب‌الله لبنان، هیجان در بازارهای مالی و سرمایه‌ای افزایش یافت و به معاملات بازار سهام هم سرایت کرد. به این ترتیب بازار دیروز در حالی بسته شد که ارزش صف‌های فروش پنج خط اول سهام به بیش از 2هزار و 400میلیارد تومان رسید. در مقابل ارزش صف‌های خرید تنها 222میلیارد تومان بود. به این ترتیب شاخص کل بورس دیروز 8هزار و 222واحد معادل 39/0درصد افت کرد و در سطح 2میلیون و 123هزار و 483واحدی متوقف شد. شاخص هم‌وزن نیز دیروز 953واحد افت کرد و با کاهش 14/0درصدی به سطح 701هزار و 880واحد رسید.
حجم و ارزش معاملات خرد
حجم معاملات خرد دیروز 4میلیارد برگه سهم شد که با ارزش هزار و 808میلیارد تومان به معامله رسید. بیش از 553میلیارد تومان پول حقیقی از سهام خارج شد. در حال حاضر بازار سهام به دلیل ریسک‌های سیاسی صف فروش شده است. سازمان بورس تنها نباید به محدودیت دامنه اکتفا کند و نظارت بر ناشران را افزایش دهد و رفتار حقوقی‌ها را برای حمایت از بازار مدیریت کند.
موج خبرهای چند روز اخیر سهامداران را ترسانده و باعث شده فروشنده باشند. پس از آنجایی که دامنه نوسان محدود بوده این عرضه‌ها تبدیل به صف فروش شده است. با توجه به اینکه در هفته‌های گذشته برخی نمادها بازدهی خوبی ثبت کرده‌اند فروش در کف قیمت برای آنها جذاب است. دلایل دیگری هم برای فروش وجود دارد، نخست اینکه برخی تحلیلگران همچنان سیگنال بازار طلا را قوی می‌دانند. برخی دیگر نرخ اخزا و عدم اصلاح جدی بازار را دلیل این شدت عرضه می‌دانند.
معاملات هفته جاری نشان داد همه چشم به تحولات و اتفاقات پیشرو دارند. احتمالا ایران به شکل مستقیم وارد جنگ با اسرائیل نخواهد شد، به همین دلیل نگرانی و ریسک بازار به قدری نیست که برخی سهامداران به آن وزن داده‌اند و اینطور می‌فروشند. هرچند ریسک‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه قابل پیش‌بینی نیست و برخی همچنان ضرر نکردن بیشتر در موقعیت‌های بحرانی را به سود بردن ترجیح می‌دهند. در هر صورت فشار فروش در بازار وجود دارد، هرچند دیروز نیز صفوف فروش کمی با فشار کمتر تشکیل شد. البته دوشنبه نیز معاملات برخی نمادها به دامنه مثبت کشیده شده بود اما در آخر وقت با منفی یک صف فروش شدند. این موضوع نشان می‌دهد که بازار هنوز در فاز اصلاح است و فارغ از ریسک سیستماتیک اتفاق خواهد افتاد.
شهیر محمدنیا، کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد که به نظر سازمان بورس با رییس جدید در اولین چالش و بحران خود تا الان خوب عمل کرده است و به موقع عکس‌العمل نشان داده و به حقوقی‌ها تذکر جدی داده که حواس‌شان باشد در این روزها زرنگی نکنند. از بازیگران خوشنام دعوت کردند و به آنها لاین‌های اعتباری دادند که فعالیت موثر داشته باشند. او با تاکید بر اینکه بعد از رشدهای اخیر به دلایل تکنیکالی انتظار یک هفته اصلاحی داشتم، گفت: بعد از اتفاق روز جمعه معاملات به گونه‌ای پیش رفت که اگر آن ریسک‌های سیاسی وجود نداشت قطعا بازار اصلاح نمی‌کرد چراکه با این اتفاق و حتی با دامنه نوسان محدودتر برخی نمادها متعادل معامله می‌شوند. این نشان می‌دهد که اگر این اتفاقات نمی‌افتاد بازار این هفته هم به صعود ادامه می‌داد و اصلاحی در کار نبود. شهیرنیا با تاکید بر اینکه احتمالا به‌زودی دوباره شاهد اتفاقاتی خواهیم بود و تنش مجددا افزایش پیدا می‌کند، تصریح کرد: در شرایط فعلی سودآوری برخی شرکت‌ها افزایش یافته است. وقتی چنین اتفاقی رخ می‌دهد قاعدتا رشد قیمت‌ها باید ناشی از افزایش P/E باشد اما در چنین فضایی ایجاد موج‌های قوی در بازار سخت می‌شود، برای همین است که شرکت‌های بزرگ بازار با وجود چشم‌انداز خوب در سودآوری در قیمت‌های فعلی زمینگیر شده‌اند و جریان پول محدود در بازار نیز به سراغ شرکت‌های کوچک رفته که راحت بتواند با جریان پول با آنها پیش برود.
معاملات بورس بر مبنای گزارش شرکت‌ها
حال بازار با گزارش‌ها و خبرهای خوب، خوب می‌شود اما چیزی که باعث حرکت ادامه‌دار بازار و ورود جریان پول می‌شود در مرحله نخست حذف ریسک‌های سیستماتیک است. از طرف دیگر دولت پیش‌قراول انتشار اوراق‌های جدید با نرخ بهره بالای ۳۰درصد شده که آثار آن به زودی روی تابلوی معاملات نمایان می‌شود. گزارش ماهانه اکثر شرکت‌ها منتشر شده است. در چنین فضای تحلیلی باید سراغ سهمی رفت که از قضا گزارش‌های خوبی را در کدال منتشر کرده باشد. از طرف دیگر گزارش‌های ماهانه و میان‌دوره‌ای برای آینده بازار اهمیت بسیار بالایی دارد. در شرایط کنونی صرف فروش با ریسک‌های سیاسی و بدون در نظر گرفتن بنیاد شرکت‌ها عینا رفتار یک سهامدار مبتدی است و اگر صندوق یا یک حقوقی هم به جمع آنها در صف فروش بپیوندد مفهوم سرمایه‌گذاری غیر‌مستقیم از بین می‌رود.
رضا روحی، کارشناس بازار سرمایه معتقد است که روی عوامل بیرونی نظیر نرخ سود، نرخ نیما و شرایط سیاسی نقش سازمان بورس حداقل بوده و فقط می‌تواند به نوعی همراه شود اما در دل ساختار بازار ابزارهایی وجود دارد که می‌تواند به بازار کمک کند و اتفاقا این ابزارها هزینه آنچنانی برای کسی ندارد. درست در نقطه مقابل آثار قوی و ماندگاری را در بازار می‌تواند ایجاد کند.
وی درباره وضعیت معاملات بورس گفت: مقطع فعلی بررسی و ارزیابی بازار باید با نگاهی دقیق‌تر به گزارش‌های مالی انجام شود. حداقل ۱۵۰ تا ۲۰۰شرکت این قابلیت را دارند که در صورت کمی اصلاح قیمت یا گرفتن چشم‌انداز مثبت‌تری از جریان فروش و درآمد دوباره یک رالی جدید از قیمت و رشد را آغاز کنند. منتها این موضوع باید تداوم فضای بنیادی و گزارش‌دهی را داشته باشد. اگر اتفاق عجیب و غریبی در گزارش شرکت‌ها و حاشیه سود آنها رخ ندهد انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای که در سه هفته آتی آغاز می‌شود می‌تواند کف جدیدی از بسیاری از سهم‌های بازار ایجاد کند و ریسک بازار را به نقاط حداقل برساند. او با اشاره به تاثیر تغییرات به وجود آمده در معاملات صندوق‌های اهرمی تصریح کرد: یکی از مزیت‌های همسان شدن دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی این است که نوسانات روزانه در آنها کمتر شده و همان نقدینگی دی ترید این صندوق‌ها حالا به دل بازار سهام برگشته است. در نهایت خود این صندوق‌ها نیز سود می‌برند.
سازمان بورس در مقطع کنونی باید نسبت به ناشرین و شرکت‌ها نظارت بیشتری داشته باشد چراکه سیستم تصمیم‌گیری در آنها بسیار کند و نگاه به سهامدار خرد نیز نگاهی بالا به پایین است. به ویژه در مسائلی مانند نرخ تسعیر ارز نیما، بحث عوارض و بهره مالکانه، موضوع افزایش سرمایه و نرخ تسعیر ارز در بانک‌ها، در بسیاری از سهم‌ها نظیر اخابر موضوع تجدید ارزیابی، در خودرویی‌ها موضوع واگذاری و تجدید ارزیابی و… باید شفاف شود. علاوه بر اخبار و جریان پول به این محرک‌های قوی داخلی نیز نیاز دارد که در کنار گزارش‌های مالی تکمیل‌کننده حرکت‌های قوی بازار شده است. بر هیچ‌کس پوشیده نیست که در دوره‌های مختلف سه صنعت پالایش، خودرو و بانک همیشه محور حرکت‌های انفجاری بازار شده‌اند و به نظر منطقی است که سازمان بورس با ابزارهایی که در اختیار دارد همه جوره به کمک این صنایع و شرکت‌ها شتافته و نه به عنوان سازمان بورس که به عنوان نماینده سهامداران خرد همراه و کمک‌کننده مدیران این شرکت‌ها در پیشبرد اهداف همه سهامداران باشد. به نظر انتشار چند خبر مثبت در فضای فعلی بازار به خصوص از صنایع لیدر و پیشرو می‌تواند جریان پول را قلقلک بیشتری داده و چرخش آن را در بازار افزایش دهد.