دنیای بی‌توریست در ۳۰ روز
- توضیحات
همه‌گیری ویروس کرونا در سراسر جهان، گردشگری بین‌المللی را طی چهار ماه اول ۲۰۲۰ تقریبا به نصف کاهش داده و میزان خسارت وارده بر آن نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است. با اعلام قرنطینه سراسری و لغو کلیه سفرها در ماه آوریل گردشگری بین‌المللی ۹۷ درصد کاهش یافت و دنیا ۳۰ روز بدون توریست را سپری کرد.
براساس اعلام سازمان جهانی گردشگری پس از شیوع کرونا در سراسر جهان و بسته شدن تمامی مرزهای بین‌المللی و لغو پروازها و به تعلیق درآمدن سفرها ضربه سهمگینی بر اقتصاد بازار گردشگری جهان وارد شده به‌گونه‌ای که طی چهار ماه نخست سال ۲۰۲۰، کاهش ورودی گردشگران بین‌المللی در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۱۹ به رقم ۴۴ درصد رسیده است. کاهش سفر در ماه آوریل (فروردین) در طول تاریخ بی‌سابقه بوده و به منفی ۹۷ درصد رسیده است و با کاهش ۱۸۰ میلیون توریست بین‌المللی در مقایسه با سال گذشته مواجه شده است. این سازمان بین‌المللی در خوش‌بینانه‌ترین سناریوی خود تاثیرات کرونا بر بازار گردشگری سال ۲۰۲۰ را در قالب افت ۵۸ درصدی تعداد گردشگر برآورد کرده است که این رقم می‌تواند به ۷۸ درصد نیز برسد. به گزارش «دنیای اقتصاد» بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ منجر به اختلال بی‌سابقه در توریسم داخلی و بین‌المللی جهان شده و مقاصد گردشگری جهان را در بحران رکود گسترده‌ای قرار داده است. اگرچه از ماه ژوئن (خرداد) برخی کشورها اقدام به بازگشایی مرزهای بین‌المللی خود کرده و تبلیغات گسترده‌ای در جهت جذب گردشگران بین‌المللی انجام می‌دهند اما توریسم بین‌المللی همچنان در رکود خود باقی مانده و انگیزه سفر خارجی را برای توریست‌ها ایجاد نکرده است. همچنین خسارت‌های ناشی از بیماری کووید-۱۹ بر بازار گردشگری جهان طی چهار ماه اول ۲۰۲۰ حدود ۱۹۵ میلیارد دلار بوده است که باتوجه به سناریوی سازمان جهانی گردشگری این رقم تا پایان سال ۲۰۲۰ بین ۹۱۰ میلیون تا یک میلیارد دلار متغیر است. خسارت‌های ناشی از ویروس کرونا بر اشتغال بازار توریسم نیز اثرگذار بود و ۳۰ درصد از مشاغل جهان معادل ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون اشتغال را در معرض خطر قرار داده است. منطقه آسیا و اقیانوسیه با بیشترین میزان کاهش گردشگران بین‌المللی طی چهار ماه نخست ۲۰۲۰ مواجه شده است. این منطقه در ماه آوریل با کاهش ۹۸ درصدی همراه بوده که در مقایسه با چهار ماه سال ۲۰۱۹ حدود ۵۱ درصد کاهش داشته است. منطقه آسیای شمال شرق که منبع شیوع ویروس کرونا در جهان بوده با منفی ۵۶ درصد آسیب‌پذیرترین بخش در جهان است که در ماه آوریل کاهش ۹۹ درصدی در ورود گردشگران بین‌المللی داشته است. پس از آن، اروپا دومین منطقه آسیب‌دیده جهان محسوب می‌شود که کاهش ۴۴ درصدی داشته و خاورمیانه با کاهش ۴۰ درصدی پس از آن تحت تاثیر بیماری کووید-۱۹ در پذیرش گردشگران خارجی قرار گرفته است. قاره آمریکا و آفریقا باتوجه به شرایط شیوع کرونا در این مناطق کمتر از نقاط دیگر مورد آسیب قرار گرفتند و هر کدام به ترتیب با کاهش ۳۶ و ۳۵ درصدی مواجه شده‌اند.
سازمان جهانی گردشگری طی بررسی‌های خود علاوه بر ارزیابی میزان آسیب‌ها بر مناطق پنج‌گانه جهان کشورها را برحسب گروه‌بندی‌های جهانی نیز ارزیابی کرده است. براساس این بررسی‌ها کشورهای عضو انجمن ملی آسیای جنوب شرقی (آ سه آن) طی چهار ماه نخست ۲۰۲۰ با کاهش ۴۸ درصدی در گردشگری بین‌المللی همراه بوده که این میزان آسیب در ماه آوریل به ۹۵ درصد رسیده است. در این انجمن حدود ۱۱ کشور فعال هستند که بیش از نیمی از آنها سهم مهمی از بازار گردشگری بین‌المللی را به خود اختصاص داده‌اند شیوع کرونا خسارت‌های بسیاری را بر اقتصاد این کشورها وارد کرده است.
گروه ۲۰ (G۲۰) که متشکل از ۲۰ اقتصاد بزرگ و برتر جهان (آمریکا، اتحادیه اروپا، چین، ژاپن، روسیه، عربستان، اندونزی، استرالیا، ترکیه، برزیل، آرژانتین و کانادا) با عضویت وزرای اقتصاد و مسوولان بانک مرکزی این کشورهاست؛ به‌عنوان قدرتمندترین کشورهای اقتصادی جهانی ۸۵ درصد از کل اقتصاد جهان را به خود اختصاص داده‌اند و دوسوم جمعیت جهان را دربرمی‌گیرند. شیوع کرونا این کشورها را نیز شدیدا تحت تاثیر قرار داده است به‌گونه‌ای که در ماه آوریل با کاهش ۹۷ درصدی در ورود گردشگران خارجی همراه بوده که طی چهار ماه نخست ۲۰۲۰ کاهش ۴۲ درصدی داشته است. این کشورهای قدرتمند اقتصادی در بازار توریسم نیز در زمره کشورهای پیشرفته به‌شمار می‌آیند که علاوه بر توریست‌پذیر بودن از درآمد بالایی نیز برخوردار بوده‌اند.
براساس گروه‌بندی‌های جهانی دو گروه از کشورهای توسعه‌نیافته و در حال توسعه نیز با کاهش گردشگران خارجی ناشی از شیوع کرونا مواجه شده‌اند. کشورهای توسعه‌نیافته (LDCs) کشورهایی هستند که طبق گزارش سازمان ملل متحد تنها به توسعه‌های بسیار ناچیزی در زمینه‌های اجتماعی-اقتصادی دست یافته‌اند. حدود ۴۴ کشور جهان در این گروه قرار می‌گیرند که آفریقا با ۳۳ کشور بیشترین سهم را در این گروه به خود اختصاص داده است. اگرچه این کشورها باتوجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی خود سهم چندانی در بازار گردشگری جهان ندارند اما طی چهار ماه اول ۲۰۲۰ با کاهش ۴۰ درصدی روبه‌‌رو شده‌اند. بازار گردشگری در این کشورها از جمله عوامل درآمدزا و ارزآور آنها محسوب می‌شود که این کاهش گردشگر تاثیرات منفی بسیاری در اقتصاد بسیار ضعیف آنها خواهد گذاشت. کشورهای در حال توسعه نیز که گردشگری سهم مهمی در کسب درآمد و اشتغال این کشورها دارد با شیوع کرونا با کاهش ۵/ ۳۱ درصدی ورود گردشگران بین‌المللی طی چهار ماه نخست ۲۰۲۰ مواجه شده‌اند که تاثیرات منفی و مستقیمی بر اقتصاد این کشورها وارد کرده است. بازار گردشگری بین‌المللی در ایالت‌های در حال توسعه جزایر کوچک (SDIS) که شامل ۳۵ جزیره می‌شود ستون اصلی اقتصاد این بخش محسوب می‌شود که بحران بیماری کووید-۱۹ خطر ویرانی اقتصاد این جزایر را به‌همراه دارد. جهانگردی بیش از ۳۰ درصد از کل صادرات این ایالت‌ها را در برمی‌گیرد که در برخی از این جزایر حتی به ۸۰ درصد هم می‌رسد. شیوع کرونا منجر به کاهش ۴۷ درصدی ورود گردشگران بین‌المللی در این مناطق شده است که مسیری طولانی در جهت بازیابی و بهبود این بازار در پیش است. این شوک بزرگ در این مناطق منجر به کاهش شدید درآمدهای ارزی و مالیاتی، کاهش ظرفیت هزینه‌های عمومی، افزایش بیکاری و به‌خطر افتادن معیشت افراد بسیاری شده است. زنان به‌عنوان نیروی کار اصلی این بازار و کارگران غیررسمی در معرض بیشترین خطر و آسیب قرار گرفته‌اند. اقتصاد این مناطق با خسارت بسیاری مواجه و براساس برآوردهای سازمان ملل اقتصاد این کشورها با کاهش ۷/ ۴ درصدی تا پایان سال ۲۰۲۰ مواجه خواهد شد. به گزارش «دنیای اقتصاد» تعداد ورود گردشگران بین‌المللی به ایران نیز طی مارس و آوریل با کاهش چشمگیری همراه بوده است، به‌گونه‌ای که طی چهار ماه نخست ۲۰۲۰ در مقایسه با سال گذشته کاهش ۵۱ درصدی داشته است. اگرچه بنابر اعلام متولیان گردشگری به سازمان جهانی گردشگری ماه‌های ژانویه و فوریه با رشد قابل تامل ورود گردشگر به میزان ۳۴ و ۱۱ درصد همراه بوده است. اما در ماه مارس کاهش ۸۱ درصدی و در ماه آوریل کاهش ۹۷ درصدی داشته است.
