دلیل موج ورود گردشگران خارجی به ایران

امسال موج جدیدی از گردشگران بین‌المللی در فصل بهاری گردشگری ایران برای بازدید از مقصدهای مسیر کلاسیک (مقصدهای فلات مرکزی) به کشورمان وارد شده‌اند. این‌درحالی‌است که سال گذشته با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، بسیاری از پروازهای مستقیم شرکت‌های هواپیمایی اروپایی ازجمله بریتیش‌ایرویز، ایرفرنس و آلیتالیا به ایران متوقف شد و کشورهایی چون آلمان و فرانسه هم مجوز ورود پروازهای مستقیم ماهان‌ایر را به کشورشان باطل کردند. بنابراین گردشگران اروپایی که به ایران می‌آیند به‌ جای پروازهای مستقیم و کوتاه‌ به‌ ناچار برای ورود به کشورمان باید از پروازهای غیرمستقیمی چون ترکیش‌ایر، لوفتانزا و پگاسوس استفاده کنند.

این میان، به‌نظر می‌رسد به‌دلیل همکاری‌‌های خوبی که میان چند آژانس‌ مسافرتی داخلی با همتایان ایتالیایی آنها به‌وجود آمده است گردشگران ایتالیایی بیش‌از سایر اروپایی‌ها به ایران وارد می‌شوند.

داوود عباسی، یکی از راهنمایان زبان ایتالیایی که چندسالی است در همکاری با آژانس‌های ایرانی و ایتالیایی موفق شده تورهای ایتالیایی بسیاری را برگزار کند و در سال ۲۰۱۷ وبگاه گردشگری Persia Viaggi (سفرهای ایران) را باهدف ایجاد پلی برای تعامل بیشتر میان آژانس‌های مسافرتی ایرانی و ایتالیایی و ارائه خدمات بهتر به گردشگران ایتالیایی تاسیس کرده است در گفت‌وگو با چمدان می‌گوید: «هرچند آمار دقیقی درباره ورود گردشگران ایتالیایی ندارم اما مشاهدات شخصی من نشان می‌دهد که با وجود تمام مشکلاتی که از سال گذشته برای پروازهای مستقیم رخ داده تعداد ایتالیایی‌هایی که برای بازدید به ایران می‌آیند روبه‌افزایش است. به‌ طوری‌ که با توجه به اینکه امسال برای فصل‌های پربازدید مثل بهار و پاییز از ماه‌ها قبل رزرو شده است می‌توان فهمید که دست‌کم تعداد گرو‌ه‌هایی که در فروردین و اردیبهشت امسال به کشور آمده‌اند نسبت به دوره مشابه سال ۱۳۹۷ بسیار بیشتر است. به‌نظر من تحریم‌ها و لغو پروازهای مستقیم، شتاب افزایش سالانه را کاهش داده است. برای مثال، اگر به فرض افزایش سالانه ما پیش‌از این ۲۰ درصد بوده شاید این افزایش اکنون به ۵ درصد رسیده است. اما این افزایش همچنان به‌طور قابل ملاحظه‌ای وجود دارد.»

عباسی روند روبه‌رشد تعداد گردشگران ورودی ایتالیایی را این‌گونه تعبیر می‌کند: «درست است که آمریکا از برجام خارج شده، اما ایران از این توافق خارج نشده است. این مسئله سبب شده که همچنان به‌عنوان کشوری مسئول در صحنه بین‌المللی شناخته شود و همچنان در وبگاه وزارت‌خانه‌های امورخارجه کشورهای اروپایی به‌ عنوان کشوری امن معرفی شود. به‌ همین‌ دلیل، شهروندان این کشورها اعتماد می‌کنند و به‌ ایران می‌آیند. از سوی دیگر، در سال‌های اخیر تورهای اروپایی به‌ خصوص ایتالیایی بسیاری برگزار شده و تمام گردشگرانی که به کشورمان آمده‌اند از سفرشان رضایت کامل داشته‌اند و در اثر تبلیغ‌های کلامی، این ورودها همچنان ادامه دارد. عامل دیگری هم که البته چندان دلیل مثبت و خوب نیست اما می‌تواند سبب افزایش گردشگران اروپایی ورودی شود این است که آنها می‌ترسند ایران زمانی درگیر جنگ و ناامنی شود و بنابراین می‌خواهند تا دیر نشده است از اینجا بازدید کنند.»

این راهنمای گردشگری زبان ایتالیایی که دکترای هوافضا دارد اما به‌دلیل کاهش فعالیت‌های سازمان فضایی ایران از سال ۲۰۱۴ ناچار به کناره‌گیری از فعالیت‌های تخصصی‌اش شده است در ادامه می‌گوید: «نکته‌ای که برای بهار ۱۳۹۸ در مورد گردشگران ایتالیایی بسیار مثبت این است که در این فصل گردشگری، عموم آژانس‌هایی که در بخش گردشگری ورودی فعالیت می‌کنند با کمبود راهنماهای مسلط به زبان ایتالیایی مواجه شده‌اند و در این فصل در جست‌وجوی راهنما بودند و بسیاری از آنها راهنمای زبان ایتالیایی پیدا نکردند و مجبور شدند از راهنماهای زبان انگلیسی استفاده کنند. امروزه، بسیاری از تازه‌دانش‌آموختگان و دانشجویان زبان ایتالیایی نگران بازار کار هستند. به‌ همین‌علت فکر می‌کنم بد نیست این مسئله اعلام شود که در حال حاضر نیاز بسیار زیادی به راهنمای زبان ایتالیایی احساس می‌شود و بنابراین افرادی که به این زبان تسلط دارند می‌توانند با گذراندن دوره‌های راهنمای گردشگری و اخذ کارت در این حوزه فعالیت کنند.»

اختلاف زیاد ارزش یورو و ریال

تابستان سال گذشته، ارزش پول رایج ترکیه در طول ۱۲ ماه قبل‌ از آن نسبت به پوند ۳۵ درصد کاهش داشت و به کمترین میزانش در طول تاریخ رسید و هر پوند انگلیس برابر ۶٫۸۳ لیر ترکیه مبادله شد. این کاهش نرخ ارز به خبر مهیجی برای مسافران انگلیسی که هر تابستان آب‌های گرم مدیترانه را برای گذارندن تعطیلات انتخاب می‌کنند تبدیل شد.

همان‌زمان، روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن در گزارشی نوشت که در سال ۲۰۱۸ رزرو پرواز به مقصد ترکیه از سوی گردشگران انگلیسی ۶۳ درصد افزایش سالانه داشته است. به‌ ویژه این پروازها برای آنتالیا به بیشترین میزانش رسیده است که از علاقه انگلیسی‌ها به گذراندن تعطیلات در سواحل دریاهای گرم حکایت دارد.

به‌همین‌علت، درحالی‌که ایرانی‌ها در گزارش ژانویه تا جولای ۲۰۱۸ وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه با یک‌ میلیون و ۳۱۷ هزار گردشگر در رتبه سوم بیشترین ورود گردشگران خارجی ترکیه قرار داشتند، در رده‌بندی بعدی که ماه آگوست را هم را لحاظ کرده بود ایران در جایگاه چهارم قرار گرفت و شهروندان بریتانیایی با قرار گرفتن بین آلمانی‌ها و ایرانی‌ها در رتبه سوم ایستادند.

هرچند شهروندان اروپایی از ایران به‌ عنوان مقصد گردشگری تفریحی استفاده نمی‌کنند و در بیشتر موارد جذب مقصدهای فرهنگی کشورمان می‌شوند، اما می‌توان در مورد روند روبه‌افزایش گردشگران اروپایی ورودی به ایران هم به نتیجه‌گیری مشابه و این‌بار، درخصوص اختلاف زیاد ارزش یورو درمقابل ریال دست یافت.

به‌ طوری‌ که، ایران به‌ عنوان باثبات‌ترین کشور خاورمیانه و یکی کشورهای جاده ابریشم با تاریخی غنی و جاذبه‌های فرهنگی بی‌شمار اکنون که درگیر کاهش بسیار زیاد ارزش پول ملی شده است توانسته به‌عنوان یکی از مقصدهای گردشگری تاریخی‌فرهنگی ارزان، جایگاهش را بین فرهنگ‌دوستان اروپایی پیدا کند.

داوود عباسی که زاده ایتالیا است و به‌ دلیل تحصیل در این کشور در مقاطع دبستان و راهنمایی به زبان ایتالیایی تسلط کامل دارد و از اواخر دهه ۷۰ در رادیو ایتالیایی معاونت برون‌مرزی صداوسیما مشغول به‌کار است درخصوص نقش ارزش یورو به ریال در افزایش گردشگران ورودی به‌ویژه گردشگران ایتالیایی می‌گوید: «اختلاف ارزش پول به‌ حتم به این افزایش کمک کرده است. بسیاری از گردشگران قبل از رسیدن به ایران فقط نسبت ارز رسمی (یورو برابر با حدود ۵۰هزار ریال) را می‌دانند و وقتی وارد ایران می‌شوند و نسبت تبدیل در بازار آزاد را می‌فهمند شگفت‌زده می‌شوند و این شگفتی باعث می‌شود که اقلام مختلف و متنوعی خریداری کنند. شاید باورش سخت باشد اما شخصا دیده‌ام که گردشگران ایتالیایی علاوه‌بر خریدن صنایع دستی، فرش، زعفران و خشکباری چون خرما و پسته، اقلام دیگری چون بیسکوییت، سیگار، لباس، کفش و کیف و چمدان هم می‌خرند و ما به‌عنوان ایرانی انتظار نداریم مردمی که کشورشان تولیدکننده کیف و کفش و چمدان است این اجناس را از ایران بخرند. بنابراین، مسئله‌ای که من به‌ وضوح مشاهده می‌کنم این است که وقتی گردشگری به ایران وارد می‌شود چرخ اقتصاد به گردش در می‌آید و طیف وسیعی از مشاغل شامل رستوران‌دارها، هتل‌دارها، مغازه‌دارها و راننده‌ها و راهنماها در این چرخه مالی نفع می‌برند.»

روادید فرودگاهی و ورود بدون مهر

صدور روادید فرودگاهی برای گردشگران اروپایی، امکانی است که در سال‌های اخیر توانسته در ورود این گردشگران به ایران کمک کند. اما از سال گذشته، تسهیلات جدیدی برای بازدیدکنندگان فراهم شده و آن، ورود بدون مهر در گذرنامه است. این تصمیم درپی مشکلاتی که دولت ترامپ برای افرادی که پیش‌از سفر به آمریکا به ایران سفر می‌کردند ایجاد کرده بود اتخاذ شده است.

این تصمیم هرچند می‌تواند از نظر روحی برای گردشگران خارجی مفید باشد اما در عمل نمی‌تواند نقش چندانی در کاستن اثرات رویه‌ای که دولت آمریکا درپیش گرفته است ایفا کند.

داوود عباسی در این‌خصوص توضیح می‌دهد: «زدن یا نزدن مهر در گذرنامه بازدیدکنندگان از ایران تاثیر چندانی ندارد. زیرا این افراد با آی‌پی ایران با تلفن همراه به وبگاه‌های مختلف وصل می‌شوند و همچنین شرکت‌های هواپیمایی چون ترکیش‌ایر، امارات، هواپیمایی اتریش و … اطلاعات مسافران پروازهای بین‌المللی را در اختیار آمریکا قرار می‌دهند. بنابراین، آمریکا به‌ راحتی می‌داند که چه کسانی به ایران آمده‌اند. به‌ همین‌ علت، افرادی که از ایران بازمی‌گردند اگر بخواهند به آمریکا بروند، به‌جای روادید فرودگاهی که آمریکا به شهروندان اروپایی می‌دهد باید به یکی از کنسولگری‌های این کشور در کشور خودشان بروند و با پرداخت جریمه ۱۵۰ یورویی درخواست ویزای کنسولی کنند و باید به این سوال پاسخ دهند که چرا به ایران سفر کرده‌اند. البته خبر موثق دارم که این گردشگران هم به‌ راحتی می‌گویند که ما می‌توانیم به هر کشوری که دوست داریم سفر کنیم. هر چند این سوال‌وجواب‌ها فرمالیته است اما جنبه تهدید و ارعاب دارد و البته همان‌طور که تاکنون دیده‌ایم موفقیت‌آمیز نبوده است. پس‌ از طی‌ شدن این روند، مسافران اروپایی می‌توانند روادید ۱۰ ساله ورود به آمریکا دریافت کنند.»

عباسی ادامه می‌دهد: «من عموما با گردشگران ایتالیایی که به ایران می‌آیند درباره این رفتار آمریکا صحبت می‌کنم و به این نتیجه رسیده‌ام که این کار، ایتالیایی‌ها را بیشتر بر سر لج انداخته است. به‌ طوری‌که آنها می‌گویند که این ۱۵۰ یورو جریمه را هم جزء هزینه‌های سفر در نظر می‌گیرند اما می‌خواهند که حتما به ایران سفر ‌کنند و معتقدند که آمریکا حق ندارد برای مردم یک کشور اروپایی تصمیم بگیرد که به چه کشوری سفر کنند. درحقیقت، اگر تا قبل از این به ایتالیایی‌ها می‌گفتم که کشور شما نوعی مستعمره پنهان آمریکا است این حرف را برنمی‌تابیدند اما اکنون با این اقدام، استعمارگری آمریکا حالت آشکاری به خودش گرفته و باعث ناراحتی مردم این کشور شده است.»