مرتضی علی‌اکبری: ما ایرانی‌ها عادت کرده‌ایم همه چیز را سیاه و سفید ببینیم و برای هیچ چیز حد وسطی قائل نیستیم ولی اکثر صنعتگران از این قاعده مستثنی هستند. اعتقاد آنان کسب و کار است. به هیچ چیز با زاویه چپ و راست نگاه نمی‌کنند اما حالا در آستانه انتخابات اتاق‌های بازرگانی برخی دوست دارند پای سیاست را به اتاق باز کنند. با جعفر ذره‌بینی رییس کمسیون تجارت اتاق اصفهان که از مخالفان سرسخت این موضوع است به گفتگو نشستیم.
دنیای اقتصاد: برنامه های متعددی در کمیسیون تجارت اتاق پایه ریزی شد که در صورت تحقق روند توسعه اقتصاد استان را متحول می کرد. اما چرا بسیاری از این برنامه ها به تنیجه دلخواه منجر نشد
در طول دو دوره عضویت من در کمسیون تجارت اتاق اصفهان، بیشتر تلاش کردیم تا به روند بهبود فضای تجارت، اقتصاد و صنعت کمک کنیم. ایده احداث ترمینال جدید فرودگاه اصفهان، بندر خشک، بررسی اقتصاد ایران در تحریم و پس از تحریم و برخی بررسی‌های گمرگی نیز در این کمسیون انجام شده است. متاسفانه باید بگویم پس از چندسال تلاش کمسیون تجارت برای طرح احداث ترمینال جدید فرودگاه و طرح ایجاد بندر خشک، مسوولین دولتی آن را ربودند. در بررسی های این دوطرح هیچ ارگانی به غیر از استانداری با اتاق تعامل نداشت اما وقتی طرح به شکوفایی رسید ما شاهد حضور نهادهای مختلف دولتی دور میز بودیم . سه سال و نیم کارشناسان ایرانی و خارجی طرح بندر خشک را بررسی کردند، فضای جغرافیایی آن نیز مشخص شد، اما وقتی خواستیم شرکت را ثبت کنیم همه ارگان های دولتی آمدند و تنها ما از بخش خصوصی حضور داشتیم و در حال حاضر رییس اتاق تنها نماینده بخش خصوصی در آن شرکت است. به هر حال امیدواریم با اجرا شدن این طرح، تحول اساسی به وقوع بپیوندد. احداث ترمینال جدید فرودگاه نیز در اختیار صنف کشاورزی قرار داده شد و امیدواریم با تمهیداتی که اندیشیده‌ایم و هزینه‌هایی که از طرف اتاق، سازمان صنایع و استانداری اصفهان شده است هرچه زودتر به بهره برداری برسد. اصفهان تنها استانی است بعد از پایتخت که این همه امکانات در فرودگاه دارد اما متاسفانه بلا استفاده مانده است.
دنیای اقتصاد: با وجود تمامی کاستی ها حالا در آستانه انتخابات اتاق بازرگانی قرار گرفته ایم. ارزیابی شما از برگزاری انتخابات اتاق چیست؟
هر چهار سال شور و حال خاصی بین فعالان اقتصادی کشور پیش می‌آید. تا چهار دوره پیش منابع درآمدی اتاق محدود به وصولی اعضا بود و در حد معقولی به اتاق توجه نمی شد اما با قوانین جدید و افزایش حجم درآمد اتاق این قضیه تفاوت‌های بسیاری کرده است. متاسفانه برخی که علاقه به حضور در هیئت نمایندگان دارند، فلسفه اتاق را نمی‌دانند. اتاق با سابقه 90 ساله خود به هیچ وجه سیاسی نبوده و نیست. اینجا اتاق تجارت بوده بعد از آن به اتاق تجارت و صنعت و الآن هم اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی است. اتاق در مسائل اقتصادی، تجاری و مالی در سطح بین الملی می تواند کمک دولت باشد و ربطی ندارد که کدام جناح در دولت باشد. اتاق اگر بخواهد جناح بازی داشته باشد با بن‌بست مواجه می شود. اما جاذبه مالی اتاق باعث شده است که بعضی از مسوولین وقتی جناحشان به زاویه می‌رود یا پست خود را از دست می‌دهند، به اتاق نزدیک می‌شوند.
دنیای اقتصاد: منتخبان اتاق چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند؟
از همه نامزدها و فعالان اقتصادی به عنوان کسی که از سال 1347 در این اتاق حضور داشته‌ام تقاضا دارم تحت جو و احساسات قرار نگیرند، با تعقل در انتخابات حضور پیدا کنند و خود را در معرض رای قرار دهند. من در کسوت یک آدم اتاقی معتقدم که ما باید با جناح‌های سیاسی بیگانه باشیم. قشر صنعتگر آگاهی لازم و توانایی درک مسائل اقتصادی را دارند و نیازی به قیم ندارند، تحصیلات عالی هم دارند بنابراین نیاز به اینکه تیمی بخواهد قیم‌شان باشد نیست. افرادی باید بیایند که در پی اعتلای اتاق و دفاع از حقوق از دست رفته همکاران ما در طول 35 سال گذشته باشند. در اتاق واکنش‌های سیاسی نیست و نباید باشد. اتاق مشاور هر سه قوه است. امیدواریم تحریم‌ها کم‌کم رنگ ببازد و اتاق نیز نقش واقعی خود را به خوبی ایفا کند. تنها رکن اساسی کشور پس از برداشتن تحریم‌ها اتاق است.
اتاق جایگاه نبرد جناحی نیست. جایگاهی نیست که کسی به امید گرفتن پروژه از فلان وزیر و وکیل باشد. کارنامه 90 ساله اتاق را بخوانند و ببینند که همدانیان، فیض، کازرونی و... چه خدماتی انجام داده‌اند. این اتاق ارزان به دست نیامده و باید آن را به خوبی حفط کرد. تلفیقی از دانش، تجربه، شخصیت، اصالت، آگاهی از مسائل اقتصادی و درک روابط بین الملل اقتصادی از ویژگی‌های مهم منتخبان است.
دنیای اقتصاد: با وجود تمام جذابیت های اقتصادی اصفهان، امروز این شهر با پدیده سرمایه‌گریزی مواجه شده است. دیدگاه شما در این خصوص چیست
افکار متضادی در 15 سال گذشته مسوولیت اداره استان را به دوش داشته اند. در مباحث مالیاتی سخت‌گیرانه‌ترین مسائل را برای صنعت در اصفهان داشته‌ایم. در شهرک های صنعتی سمنان و مشهد سرمایه‌گذران اصفهانی حضور فعال دارند. چرا اینها از اصفهان رفته اند؟ زمانی نزدیک به 13درصد تولید ناخالص داخلی کشور سهم استان اصفهان بود. وقتی استانی 13درصد سهم تولید ناخالص داخلی را در کشور داشته باشد ناشی از توانایی مدیریت صنعتی استان و بیان‌کننده قدرت و تفکر مدیران صنعت هست. در حال حاضر اصفهان بیشترین درآمد را به خزانه واریز می‌کند اما بهره‌برداری لازم را نمی‌کند؟ سرمایه ترسو و فرار است. باید به سرمایه امنیت داد. یک مدیر استانی از قانون برداشت خاص خود را دارد. شما دو استان را با هم مقایسه کنید. این قدر که ما مشکل دارایی در اصفهان داریم را در دیگر استان‌ها نداریم. قانون یکی است اما اجرای قانون متفاوت است. در بحث سرمایه‌گریزی بخش خصوصی بی‌گناه است و من توپ را به زمین دولتی‌ها می‌اندازم و آنها باید پاسخگو باشند.
دنیای اقتصاد: نقش اتاق بازرگانی در بهبود فضای کسب و کار چیست؟
اتاق پارلمان بخش خصوصی است. مسائل اقتصادی باید در اتاق آنالیز شود و توسط نمایندگان مجلس به مجلس برود ولی ما در سال‌های گذشته نتوانسته‌ایم مجموع نمایندگان استان را در اتاق جمع کنیم. ما در قالب ادب و چارچوب احترام متقابل با دولت‌ها باید مشکلات حقوقی خود را حل کنیم و دولتی‌ها ضمن حفظ شخصیت بخش خصوصی پذیرای ما نیز باشند. نقش اتاق بعد از تحریم‌ها مشخص است و اگر افراد تنگ نظر و نقطه‌بین به اتاق ورود پیدا کنند اتاق از وظایف اصلی خود دور خواهد ماند. من امیدوارم تیم 15 نفره ای به اتاق اصفهان حضور پیدا کنند که توانایی دفاع از حقوق صنعت و شخصیت زیر سوال رفته بخش خصوصی را داشته باشند و در مقابل شخصیت‌های دولتی شهامت گفتن مشکلات را داشته باشد. صندلی هیئت نمایندگان صندلی بسیار محترمی است، امیدوارم بالغ بر سه هزار اعضای اتاق به دید مهم‌تری به این صندلی نگاه کنند.