«صادرات نفت به روسیه آغاز شد…» خبر صادرات نخستین محموله نفت خام ایران به روسیه در حالی از سوی وزرای نفت ایران و روسیه داده شد که اخبار اجلاس اوپک در ظاهر نشان می‌داد که ایران، تمدید کاهش و محدودیت صادارت نفت را پذیرفته است و قیمت نفت بشکه‌ای 60 دلار را نیز مناسب می‌داند. اما با این اقدام عملا صادرات نفت کشور افزایش می‌یابد.
صادرات نفت ایران به روسیه به شیوه نفت در برابر کالاست و بسیاری از کارشناسان یا فعالان صنعت نفت در اروپا یا خود روسیه معتقدند که خرید نفت ایران توسط روسیه لزومی ندارد، هرچند که ممکن است این معاملات بیشتر بر اساس توافق‌های انجام شده در سال‌های گذشته باشد.
معامله نفت خام در برابر کالا (معامله کنونی نفت با روسیه) بیشتر بر اساس توافق‌هایی است که در زمان تشدید تحریم‌های ایران و پیش از برجام امضا شد. هرچند که با شروع برجام اجرای این توافق برای فروش نفت به تأخیر افتاد؛ اما ملغی نشد. حال از اواسط سال 2017 ( بهار و تابستان 96) رایزنی و توافق برای صدور نفت خام به روسیه شروع و در دو روز گذشته نخستین محموله نفت خام به روسیه صادر شد.
موضوع صادرات نفت به روسیه یعنی صادرات نفت در برابر کالا به اندازه تصمیمات نهایی اوپک اهمیت دارد. چراکه در شرایط کنونی گفته می‌شود دوره سوخت‌های فسیلی به سر آمده، اما به نظر می‌رسد همچنان اهمیت خود را دارد.
سیاست قابل قبول حال که نخستین محموله نفت ایران به روسیه ارسال شده این نکته بیشتر مورد توجه قرار گرفته که با توجه به اینکه ایران می‌تواند صادرات نفت داشته باشد چرا هنوز باید به فکر صادرات نفت در برابر کالا یا چنین ترفندهایی باشد. فرهاد فزونی عضو اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی معتقد است که به بسیاری از اتفاق‌های نفت نباید دید فقط اقتصادی داشت. نگاه اقتصادی داشتن به چنین موضوعاتی اشتباه است. او در این باره توضیح می‌دهد: «در ابتدا اجازه بدهید این موضوع را مطرح کنم که صدور نفت به روسیه مربوط به کاهش صادرات نفت ایران نیست. سهمیه صادرات نفت ایران در اوپک با توجه به توافق‌های نشست قبلی اوپک تغییر نکرده و در واقع ایران همان سهمیه را دارد. شروع صادرات نفت ایران به روسیه دلایل دیگری دارد و نباید به این موضوع به دید اقتصادی فقط نگاه کرد.»
او اضافه می‌کند: «مهمترین دلیل صادرات نفت به روسیه را می‌توان سیاسی دانست، دلایلی که خوشبختانه منفعت اقتصادی هم برای کشور ما دارد. باتوجه به تثبیت سهمیه فروش نفت ایران، آمریکا بیش از پیش سعی دارد با فشار بر مشتریان نفت ایران میزان خرید نفت ایران را کاهش دهد.»
فزونی دلایل دیگر آمریکا را برای فشار بر فروش نفت ایران این‌گونه توضیح می‌دهد: «آمریکا در شرایط فعلی سعی دارد که اجازه ندهد قیمت نفت بالاتر برود چرا که قیمت نفت شیل آمریکا در حدود 60 دلار است و اگر قیمت نفت بالاتر برود، چالش‌های جدیدی برای آمریکا در این حوزه شروع می‌شود.»
این عضو اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی تاکتیک‌های نفتی ایران را در شرایط کنونی سیاسی دانسته و می‌گوید: «پیگیری فروش نفت خام به روسیه در مقابل کالا شیوه بد یا منسوخی نیست. این شیوه برای اینکه هم فروش نفت را بالا ببریم و هم مشتریان جدیدی را به مشتریان نفتی خودمان اضافه کنیم روش معقول و درستی است. این شیوه نشان‌دهنده توانایی ایران در رایزنی و فروش نفت است.»
او اضافه می‌کند: «فروش نفت به روسیه، حتی به شیوه نفت در برابر کالا، قابل قبول است. این توافق در سال‌های پیش انجام شده و عمل کردن به آن در حال حاضر نافی و نادیده گرفتن سود و منفعت ایران نیست. ضمن اینکه ما وارداتی از روسیه داریم که همچنان پابرجاست. (مانند واردات چوب از روسیه) بنابراین اشکالی ندارد که این واردات را با تهاتر نفت انجام دهیم. در مجموع صادرات نفت خام به روسیه، در عین اینکه یک اقدام سیاسی است، یک رفتار اقتصادی با در نظر گرفتن منافع اقتصادی ایران است.»
این قرارداد ایران و روسیه به سال 2014 مربوط می‌شود، درست زمانی که ایران تلاش می‌کرد در میان تحریم‌های غرب صادرات انرژی خود را افزایش دهد. آن زمان دو کشور مفاد یک قرارداد تهاتری را مورد بحث قرار دادند که به موجب آن قرار بود مسکو روزانه 500 هزار بشکه نفت از ایران بخرد و در مقابل تجهیزات و کالا به این کشور صادر کند.
منبع: جامعه فردا