جهان صنعت نوشت: البته این قطعنامه غیرالزامآور است، اما ۱۴۱ کشور به آن رای موافق و در عین حال ۷ کشور رای مخالف و ۳۲ کشور نیز رای ممتنع دادهاند. گفتنی است کشورهای بلاروس، نیکاراگوئه، روسیه، سوریه، کرهشمالی، اریتره و مالی به قطعنامه سازمان ملل رای مخالف دادهاند و ایران، چین، کوبا، پاکستان، هند، ویتنام، زیمباوه، ازبکستان، تاجیکستان، قزاقستان، اوگانادا، توگو، آفریقایجنوبی، سودان، سریلانکا، نامیبیا، اتیوپی، بنگلادش و الجزایر نیز به آن رای ممتنع دادهاند. نکته مهم این است که وقتی در ۲۴ بهمن ماه پیشنویس این قطعنامه در مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه شد، برخی از تحلیلگران غربی نگران این بود که چنین قطعنامهای مانند قطعنامههای قبل از سوی اکثریت اعضا مورد موافقت قرار نگیرد. در واقع تحلیل این بود که با توجه به طولانی شدن جنگ و اینکه مناسبات بینالمللی از سوی کشورهای جنوب در حال تغییر است، ممکن است بسیاری از بازیگران غیرغربی از محکوم کردن مستقیم روسیه اجتناب کنند. با این حال شاهد بودیم که قطعنامه قبلی ۱۴۴ رای موافق آورده و قطعنامه روز گذشته نیز با ۱۴۱ رای موافق به تصویب رسیده است.
طرح ۱۲مادهای چین
علاوه بر این مساله مهم دیگر در سالگرد جنگ اوکراین، ارائه طرح صلح ۱۲ ماده چین برای پایان یافتن درگیریها در اوکراین است. این موضوع از آنجا حائز اهمیت است که اکنون مدتی است کشورهای غربی مدعی هستند که چینیها در این جنگ به روسیه کمک میکنند. در همین راستا هفته قبل شاهد بودیم که در نشست امنیتی مونیخ وزیر خارجه آمریکا به صراحت در این خصوص به چینیها هشدار داد. حتی جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: اینکه ما به اوکراین سلاح میدهیم متفاوت از این است که چینیها قصد داشته باشند به روسیه کمک تسلیحاتی کنند. در این خصوص مجله آلمانی اشپیگل هم مدعی شده که شرکت پهپادسازی سیان بینگو چین برای تحویل دادن ۱۰۰ نسخه از پهپادهای ۱۸۰-ZT به روسیه اعلام آمادگی کرده است.
در همین رابطه همانطور که قبلا پکن اعلام کرده بود، روز گذشته و همزمان با سالگرد حمله روسیه به اوکراین، چینیها نیز از طرح ۱۲مادهای خود برای پایان دادن به جنگ اوکراین رونمایی کردند. به گزارش گاردین، چینیها در این طرح خواستار مذاکرات صلح میان مسکو و کییف شده و از همه طرفها نیز خواستهاند از تشدید تنشهای هستهای و حمله به غیرنظامیان خودداری کنند. این طرح تاکنون به صورت تلویحی مورد استقبال اوکراین قرار گرفته، اما برخی از مقامات آمریکایی و غربی به آن واکنش منفی نشان دادهاند. در متن این طرح صلح آمده است که جامعه جهانی باید شرایط و بسترهای ازسرگیری مذاکرات را ایجاد کرده و چین نیز حاضر در این خصوص نقش سازندهای ایفا کند. البته آنچه از متن طرح چینیها تاکنون منتشر شده، نشاندهنده اقدام یا پیشنهاد خاصی نیست، بلکه تنها پافشاری آن جلوگیری از یک مناقشه هستهای در سطح جهانی است.
در این راستا برخی تحلیلگران معتقدند که تاکید بر مسائلی مانند خویشتنداری، رعایت قوانین بشردوستانه، عدم حمله به غیرنظامیان و محافظت از زنان و کودکان به نوعی به کار بردن زبان غربی است، اما در عین حال هشدار نسبت به توسعه بلوکهای نظامی که اشاره به ناتو است، بیانگر نگاه حاکم مقامات پکن نسبت به رویکرد آمریکا و غرب در قبال جنگ اوکراین است. در واقع روسیه نیز مدعی است آغاز شدن جنگ به دلیل اقدامات کشورهای غربی جهت توسعه ناتو به سمت شرق و تهدید وجودی روسیه بوده و مسکو در این خصوص موضع دفاعی داشته است.
حالا نیز وقتی چینیها در طرح خود با اشاره غیرمستقیم به ناتو در مورد شعلهور کردن آتش درگیریها هشدار دادهاند، نشاندهنده نگرانی مشترک پکن و مسکو در قبال اقدامات کشورهای غربی و ناتو است.
منافع اقتصادی چین در اوکراین
با این حال کاردار سفارت اوکراین در چین، این طرح را یک نشانه خوب توصیف و اعلام کرد که انتظار دارد دولت پکن در حمایت از اوکراین فعالتر عمل کند. او همچنین تاکید کرده که امیدوار است چین از روسیه بخواهد تا جنگ را متوقف و نیروهایش را از خاک اوکراین خارج کند.
لازم به ذکر است، آنچه در طول یکسال گذشته در مورد مواضع چین نسبت به جنگ اوکراین شاهد بودیم این است که پکن همواره خود را در این جنگ بیطرف معرفی کرده، ولی در عین حال از محکوم کردن روسیه نیز خودداری کرده است. در عوض مقامات پکن، غرب را نسبت به تشدید تنشها مقصر دانستهاند. در واقع در شرایطی که اشپیگل گزارش داده مسکو در حال مذاکره با پکن جهت خرید مقادیر زیادی پهپاد تهاجمی است، چینیها همزمان با ارائه طرح ۱۲مادهای صلح خود، برای چهارمین بار در رایگیری سازمان ملل متحد که خواستار خروج نیروهای روسیه از خاک اوکراین شده، رای ممتنع دادهاند.
گفتنی است در شرایطی که چینیها در طرح خود موضوع احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی را مطرح کردهاند، اما در عین حال روی موضوع پایان دادن به تحریمهای اقتصادی روسیه تاکید کردهاند. به همین دلیل روز گذشته جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا در گفتوگو با شبکه سیانان، بسیاری از مواد طرح صلح چینیها را رد کرد و گفت: اوکراین، ناتو و آمریکا به روسیه حمله نکردهاند، بلکه این روسها بودند که خواستار محو اوکراین از روی نقشه بودند.
در همین رابطه بانی گلاسر، کارشناس مسائل چین، به گاردین میگوید: طرح چینیها عمدتا خلاصهای از مواضع و اظهارات قبلی پکن است که در نوع خود تناقضهای زیادی هم دارد. پکن میگوید از حاکمیت اوکراین حمایت میکند، اما از الحاق بخشهایی از خاک اوکراین به روسیه نیز انتقاد نکرده است. وی همچنین با اشاره به بند دوازدهم طرح صلح چین، مبنی بر اینکه پکن آماده کمک به اوکراین برای بازسازی پس از جنگ است، توضیح میدهد: به نظر میرسد که چینیها به دنبال وارد کردن شرکتهای دولتی خود به اوکراین جهت نفوذ بیشتر تجاری و اقتصادی در این کشور هستند.