درحالیکه کارشناسان سیاسی بر چگونگی روابط دیپلماتیک در بحبوحه تنش میان آمریکا و چین تمرکز کردهاند، نبرد دیگری در زیرپوست نهادهای تنظیمکنندههای مالی جهان در جریان است. هرچند گستره این اتفاقات در حالحاضر منطقهای است، به هر حال هیچ چیز برای مدت طولانی در بازارهای جهانی محدود در سطح منطقه نمیماند. پیامدهای بالقوه فراتر از بازارهای کریپتو است و انتظار میرود نظم اقتصادی جدیدی را شکل دهد که در این چشمانداز در حال تغییر، ژئواستراتژیک مهمتر از همیشه بهنظر میرسد.
طی هفته گذشته کمیسیون اوراقبهادار و آتی هنگکنگ (SFC)، متن پیشنهادی مقررات مربوط به رمزارزهای آتی را که قرار است از اول ژوئن اجرایی شود منتشر کرد و منتظر دریافت پیشنهادات عموم مردم است. دامنه این مقررات شامل مجوز برای پلتفرمهای خدمات داراییهای رمزنگاری شدهاست که در ابتدا فقط به سرمایهگذاران معتبر اجازه خدماتدهی داده بود. کمیسیون اوراقبهادار و آتی هنگکنگ، دو سوال اصلی؛ آیا سرمایهگذاران خرد میتوانند اجازه مشارکت داشته باشند و به چه حمایتهای قانونی احتیاج دارند را بررسی میکند. همچنین گستره داراییهای «تاییدشده» در حال بررسی مجدد است؛ که سابقا فقط شامل انتخاب محدودی از میان نقدشوندهترین توکنها بود.
تا اینجا بهنظر میرسد این رویه نمونه متفاوت دیگری از روند آمریکایی در زمینه راهحلهای قضایی است که از نظر شفافیت مقررات و تمایل به تعامل با مردم، واضحا متمایز است؛ این در حالی است که با اندکی تامل، تفاوت میان روشها را بسیار شگرفتر میکند. این رویه همچنین میتواند بهعنوان نمونهای از شکاف استراتژی شرق و غرب، قدرت خردهفروشی و اهمیت توجه به جریان بازار باشد.
در گذشته نهچندان دور، هرچند هنگکنگ از کسبوکارهای مربوط به حوزه رمزنگاری استقبال نمیکرد، با این حال مخالفت آشکاری نیز با آنها نداشت. بهنظر میرسید برخلاف مخالفت و محدودیتهای سیستماتیک چین، هنگکنگ اهمیت چندانی برای این صنعت قائل نبود. در ۲۰۲۰، هنگکنگ برنامههای خود را برای معرفی رویه جدید مجوزدهی و تنظیم مقررات پلتفرمهای رمزنگاری را منتشر و محدودکردن فعالیتهای آنها تنها به سرمایهگذاران معتبر را اعلام کرد. اکنون بهنظر میرسد اقدامات اخیر نهتنها به تحقق اهداف قانونی هنگکنگ کمک میکند، بلکه دامنه فعالیت را گسترش میدهد و نشان میدهد نهادهای قانونگذار تمایلات بازار در گسترش فعالیتها را نیز درنظر گرفتهاست.
آغوشباز هنگکنگ برای فعالیتهای رمزنگاریشده، اقداماتی فراتر از تسهیل صدور مجوز را شامل میشود. هنگکنگ همچنین ۵۰میلیون دلار هنگکنگ (معادل ۴/ ۶میلیون دلار) را برای توسعه داراییهای رمزنگاریشده، از جمله گسترش آموزش افراد و مشاغل اختصاص دادهاست. وزیر مالی هنگکنگ، پل چان نیز از شروع فعالیت کارگروهی متشکل از نمایندگان سیاسی و فعالان صنعت برای بررسی امکان یکپارچهسازی داراییهای کریپتو خبر داد. جدیت مسوولان هنگکنگی نشان از دامنه بررسی بسیار گستردهتر و آیندهنگرتری از نظارت صرف بر ارائهدهنده خدمات رمزنگاری دارد.
سرمایهگذاری بر توسعه فعالیتهای رمزنگاریشده میتواند بخشی از زمینهسازی رشد اقتصادی منطقه باشد. اقتصاد هنگکنگ تا حد زیادی به درآمد حاصل از خدمات مالی و گردشگری با چین وابسته است که هر دو بهشدت تحتتاثیر قرنطینهها و محدودیتهای سختگیرانه همهگیری قرارگرفتند. هنگکنگ اخیرا چهارمین کاهش متوالی در آمار سهماهه تولید ناخالص داخلی را گزارش کرده و جان لی، مدیر اجرایی منطقه قول دادهاست که جذب استعدادهای خارجی را در اولویت قرار دهد. اکثر شرکتهای رمزنگاری مستقر در هنگکنگ با ممنوعیت تجارت و استخراج رمزارز چین در ۲۰۲۱، در هالهای از عدماطمینان این منطقه را ترک کردند. اکنون زمزمههایی از درخواستها برای بازگشت به هنگکنگ به گوش میرسد.
این تغییرات همچنین چیزی فراتر از هنگکنگ و ۷میلیون ساکن آن است. چنانچه هنگکنگ آشکارا به چین وابسته است؛ این دو حوزه قضایی بر اساس اصل قانوناساسی «یک کشور، دو سیستم» عمل میکنند که مدیریت اقتصادی هنگکنگ را از دولت مادر بسیار بزرگتر آن جدا میکند، بااینحال رویدادهای منتهی به اعتراضات اخیر، مشخص کرد که چین کنترل امور را در دست دارد و هیچ امری در هنگکنگ بدون تایید چین اتفاق نمیافتد. اینجاست که تغییر رویه قضایی بهویژه جالب میشود: بهنظر میرسد چین توسعه فعالیتهای رمزنگاریشده هنگکنگ را تایید میکند.
اوایل هفته گذشته، بلومبرگ گزارش داد که مقامات چینی در رویدادهای رمزنگاری هنگکنگ دیده شدهاند و حضور آنها به هیچوجه مخفیانه نبودهاست. در ماه ژانویه، هوانگ ییپینگ، یکی از اعضای سابق کمیته سیاست پولی بانکمرکزی چین، در سخنرانی عمومی گفت که این کشور باید در ممنوعیت رمزارزها تجدیدنظر کند. هرچند او به نمایندگی از بانکمرکزی صحبت نمیکرد، اما بعید بهنظر میرسد سخنرانی او بدون تایید رسمی قبلی منعقد شود.
البته هیچکدام از این اخبار لزوما به این معنی نیست که در آینده نزدیک چین درها به روی بازار کریپتو را بازکند، اما ممکن است چین با هدف تلطیف موضع خود و در نهایت حمایت از ادغام داراییهای رمزنگاریشده جهانی در اقتصاد خود، حرکات هنگکنگ را زیرنظر داشته باشد.
تغییرات هرچند جزئی در چین، به دلیل گستردگی حجم این کشور اهمیت دارد. وقتی پای چین درمیان است هیچ چیزی کماهمیت نیست، در مقایسه با شرکتکنندگان بالقوه چینی تقریبا هر بازاری کوچک بهنظر میرسد. طبق گزارشها، این کشور ۲۱۲میلیون سرمایهگذار خردهفروش دارد؛ برای مقایسه، کل جمعیت آمریکا تقریبا ۳۳۰میلیون نفر است.
بسیاری از سرمایهگذاران چینی با توجه به عدماطمینان اقتصادی در دوره تاریک قرنطینه از بازار سهام خارج شدهاند، اما با چشمانداز بهبودیافته، پسانداز زمان همهگیری میتواند بازدهی بالا بهدنبال داشته باشد.
علاوهبراین سرمایهگذاران خردهفروشی چینی نسبت به همتایان آمریکایی خود ریسکگریزی کمتری دارند. بهطور کلی، آنها تعقیب جریانهای بازار را به بازدهی ثابت ترجیح میدهند که این امر تا حدی اشتیاق چند سالپیش آنها به بازارهای کریپتو را توضیح میدهد. از طرف دیگر در چه شرایطی بود که خطر بالقوه نابودی به مرحلهای رسیدکه دولت چین لازم دید تا فعالیتها را بهصورت گسترده محدود کند. هرچند با وجود ممنوعیتهای مختلف چین نتوانست بهطور کامل فعالیت رمزنگاری را متوقف کند. طبق آخرین مطالعات، ۸درصد از طلبکاران FTX مستقر در چین هستند و بر اساس مطالعهای که بر روی بیتکوین توسط کمبریج انجامشدهاست، گفته میشود تقریبا ۲۰درصد از هشریت جهانی استخراج بیتکوین را ماینرهای مستقر در چین تشکیل میدهند.
همچنین چین یکی از معدود مناطق جهان است که سیاستهای انبساطی پولی را پی گرفتهاست. در اوایل ماه جاری، بانکمرکزی چین درحالیکه نرخ بهره را ثابت نگه داشت، تزریق نقدینگی را افزایش داد. تحلیلگران انتظار دارند که کمیته مالی چین به کاهش نرخها در سهماهه دوم رویآورد. تعداد وامهای جدید تامیناعتبار شده توسط بانکهای چینی بین دسامبر و ژانویه بیش از سهبرابر شدهاست.
شایعات از سرگیری فعالیتهای رمزنگاریشده در چین، همچنین تا حدودی به دلایل ژئوپلیتیک اهمیت دارد. بر کسی پوشیده نیست که چین مایل است شاهد تضعیف نقش بینالمللی دلار بدون آسیب رساندن به دلار باشد. بهنظر میرسد چین بهدرستی به اهمیت نقش بازارهای مالی آمریکا بهعنوان عامل کلیدی در تجارتجهانی پی برده است. در چند سالگذشته نهادهای تنظیمکننده بازارهای مالی چین در جهت تشویق فعالیتهای بیشتر در بازارهای چین تلاش دارند. از جمله این اقدامات میتوان به تسهیل حضور سرمایهگذاران خارجی، امکان پوششریسک بیشتر، سادهسازی الزامات سرمایهگذاری خارجی و تقویت تجارت با یوآن اشاره کرد. البته بهنظر میرسد بازگشایی و رفع محدودیتها از بازار کریپتو میتواند موجب کاهش ورودی جریان مالی به یوآن شود که مسلما مقامات چینی ترجیح میدهند از آن اجتناب کنند. با این حال اگر مقامات چینی داراییهای کریپتو و نوآوریهایی که به ارمغان میآورد را بهمثابه کلید توسعه بازارهای مالی فردا درنظر گیرند، چین بهوضوح خواهان نفوذ خواهد بود. همچنین چین احتمالا بهدنبال ایجاد منازعه دیگری بر سر تصاحب صنعت کریپتو و برقراری بازی قدرت دیگری با آمریکا باشد. اگر آمریکا بازارهای کریپتو را تهدیدی بر سر راه امنیت مالی درنظر گیرد، برای چین میتواند تهدیدی باشد که ارزش بررسی دارد.
طریقه بازی هر کدام از کشورها نشاندهنده رویکردهای استراتژیک معمول دو ابرقدرت اقتصادی است. بازی محبوب استراتژیک آمریکاییها شطرنج است، زمینی که با کشتن رهبر حریف برنده میشوند. در چین بازی رومیزی گو، یا ویچی را ترجیح میدهند. در صفحه گو پیروزی با فتح و حفظ قلمرو بهدست میآید. چندان دور از ذهن نیست رهبران چینی داراییهای کریپتو را در قالب قلمرو هدف و بازارهای مالی جهانی را بهعنوان میدان بازی درنظر گرفته باشند. در فلسفه چینی بهجای دشمنی که باید تضعیف شود، بازار کریپتو میتواند ستونی استراتژیک برای نظم نوین جهانی یا حداقل فرصتی برای جذب سرمایه، استعداد و اعتبار جهانی باشد.
در سالجاری، تحلیلگران عوامل کلان را بهعنوان محرک اصلی عملکرد بازار کریپتو معرفی کرده و بر مطالعه تحرکات کلان متمرکز شدهاند. در کنار بررسی محیط کلان، بهبود مطالعات موردی و تحلیلهای تکنیکال در دستور کار قرار گرفتهاست. در شرایط کنونی احتمال دارد در صحنه استراتژی جهانی مهرهای کلیدی معرفی شود و بهویژه انتظار میرود از سرزمینی در رودخانههای ژئوپلیتیک شرقی باشد.