باج‏گیری بن‌سلمان از بایدن

در صورت امضای این توافق، این می‌تواند تحول سیاسی بزرگ در خاورمیانه ایجاد کند. درخواست بلندپروازانه ریاض به بایدن فرصتی برای میانجی‌گری به‌منظور توافقی می‌دهد که رابطه اسرائیل با قدرتمندترین کشور عربی را تغییر می‌دهد. همچنین بایدن می‌تواند به تعهدش مبنی بر ایجاد توافق‌نامه‌اش مشابه آبراهام در دوران ترامپ که با میانجی‌گری رئیس‌جمهور سابق توافق‌نامه‌ای بین اسرائیل با سایر کشورهای عربی، از جمله امارات متحده عربی، بحرین و مراکش صورت گرفت، عمل کند.

توافق مبتنی بر عادی‌سازی، همچنین یکی از مهم‌ترین اهداف بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را برآورده می‌کند و آن افزایش امنیت در برابر ایران است که آن را دشمن اصلی خود می‌داند. به گزارش نیویورک‌تایمز، تحلیلگران می‌گویند که این توافق باعث تقویت اتحادهای منطقه‌ای می‌شود و در عین حال اهمیت نسبی موضوع فلسطین را کاهش می‌دهد. با توجه به سردی روابط بین بایدن و محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، مقامات و کارشناسان در ایالات متحده و خاورمیانه درباره جدی گرفتن این پیشنهادها از سوی ریاض اختلاف نظر دارند.

خشونت بین اسرائیل و فلسطینی‌ها در کابینه راست‌گرای جدید این رژیم در هفته‌های اخیر افزایش یافته است. دولت عربستان سعودی بارها اقدامات اسرائیل را محکوم کرده است و چشم‌انداز کوتاه‌مدت توافق را کمرنگ می‌کند. تحلیلگران می‌گویند تشدید تنش بزرگ مانند انتفاضه جدید فلسطین یا قیام، توافق را غیرممکن می‌کند. مقامات سعودی گفته‌اند که نمی‌توانند روابط عادی با اسرائیل ایجاد کنند؛ گامی که شامل تعاملات رسمی دیپلماتیک و احتمالا توافق‌نامه‌های تجاری و سفر نیز می‌شود. آنها می‌گویند تنها در شرایطی این روابط عادی می‌شود که از قبل کشور فلسطین ایجاد شده باشد. اما برخی از افراد آشنا به این موضوعات معتقدند سعودی‌ها که روابط غیررسمی نزدیک‌تری با اسرائیل ایجاد کرده‌اند و ممکن است در یک سطحی به رابطه با اسرائیل تن دهند. این گفت‌وگوها پیش‌تر توسط وال‌استریت ژورنال گزارش شده بود.

مارتین ایندیک، سفیر سابق ایالات متحده در اسرائیل در دولت کلینتون گفت: «به دلایل متعددی این موضوع جالب است.» ایندیک گفت که نتانیاهو «به‌شدت آن را می‌خواهد و تنها با کمک بایدن می‌تواند به آن دست یابد.» او افزود: «این وضعیت به بایدن اهرم‌هایی می‌دهد تا نتانیاهو را متقاعد کند که اوضاع در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی را کنترل کند؛ در غیر این صورت هیچ اتفاق خوبی در رابطه با عربستان سعودی رخ نخواهد داد.» وی افزود که بایدن عادی‌سازی کامل بین کشورها را به نفع ایالات متحده به‌ویژه به‌عنوان وسیله ای برای مقابله با نفوذ ایران می‌بیند. مقامات بایدن مدت‌هاست گفته‌اند که هدف آنها برپایی توافق‌های دوران ترامپ است. با این حال، درخواست‌های ریاض با موانع متعددی روبه‌رو هستند. مقامات آمریکایی از مدت‌ها قبل نسبت به تلاش‌های عربستان برای ایجاد برنامه هسته‌ای غیرنظامی محتاط بوده‌اند. آنها می‌ترسند که این بتواند اولین گام به سمت یک سلاح هسته‌ای باشد که ممکن است ریاض به‌عنوان بیمه در برابر ایران به دنبال آن باشد.

معلوم نیست شرایط یک توافق‌نامه امنیتی ممکن است چه باشد، اما افراد آشنا به این بحث گفتند که آنها احتمالا خواهان یک ضمانت دفاعی متقابل مانند آنچه کشورهای ناتو را متعهد می‌کند، هستند. حتی اگر بایدن مایل به رعایت شروط شاهزاده محمد بود، احتمالا با مقاومت محکمی در کنگره مواجه می‌شد؛ جایی که بسیاری از دموکرات‌ها اخیرا برای کاهش سطح روابط با پادشاهی سعودی فشار آورده‌اند. سناتور کریستوفر اس.مورفی، دموکرات ایالت کانکتیکات و یکی از اعضای کمیته روابط خارجی گفت: «روابط ما با عربستان سعودی باید یک رابطه مستقیم دوجانبه باشد. نباید متغیر مداخله‌گری به نام اسرائیل وجود داشته باشد.» وی افزود: «سعودی‌ها مرتبا رفتار بدی از خود نشان داده‌اند.» مورفی برای محدود کردن فروش تسلیحات آمریکایی به جنگ یمن فشار آورده است؛ جایی که مداخله ائتلاف به رهبری عربستان سعودی باعث تلفات غیرنظامی و تشدید بحران انسانی شده است.

وی تصریح کرد: «اگر قرار است با سعودی‌ها وارد رابطه شویم که در آن فروش تسلیحات مهم‌تری انجام می‌دهیم، باید در ازای رفتار بهتر در قبال ایالات متحده باشد، نه فقط رفتار بهتر در قبال اسرائیل.» جو بایدن به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری۲۰۲۰ قول داد که عربستان سعودی را به‌دلیل رفتارش در جنگ یمن به یک «منفور» بین‌المللی تبدیل کند و بهای قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی در سال۲۰۱۸ را بپردازد. بایدن در اوایل دوران تصدی خود، یک گزارش محرمانه اطلاعاتی منتشر کرد که نشان می‌داد قتل خاشقجی توسط شاهزاده محمد «تایید» شده است. از آن زمان، عربستان سعودی مقامات بایدن را با کاهش تولید نفت خشمگین کرده است که به گفته آنها برای مصرف‌کنندگان آمریکایی هزینه داشته و برای ماشین جنگی روسیه که به‌شدت از طریق نفت تامین می‌شود، سود ایجاد کرده است. سخنگوی شورای امنیت ملی از اظهارنظر مستقیم درباره گفت‌وگوهای دیپلماتیک خودداری کرد؛ اما گفت که دولت بایدن از روابط نزدیک‌تر بین اسرائیل و همسایگان خاورمیانه از جمله عربستان سعودی حمایت می‌کند.

سفارت اسرائیل در واشنگتن فورا به درخواست برای اظهارنظر پاسخ نداد. اگرچه نتانیاهو اخیرا در مصاحبه‌ای در روز پنج‌شنبه در روزنامه ایتالیایی لاریپابلیکا، گفته است که هدف او دستیابی به یک توافق دیپلماتیک با عربستان سعودی بوده است. نتانیاهو مدعی شده است: «من مطمئنا معتقدم که توافق صلح بین ما و سعودی‌ها منجر به توافق با فلسطینی‌ها خواهد شد.» سفارت عربستان در واشنگتن به سوالات درباره این گفت‌وگوها پاسخی نداد. اما یکی از مقامات سعودی گفت که این چک‌لیست (شروط) باید جدی گرفته شود. با این حال عربستان همچنان بر ایجاد یک کشور فلسطینی تاکید می‌کند و آن را شرط لازم برای عادی‌سازی می‌داند. دو نفر مطلع گفتند که مذاکرات ایالات‌متحده توسط برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی برای خاورمیانه و شمال آفریقا و آموس هوخشتاین، دستیار ارشد جو بایدن در مسائل انرژی جهانی هدایت می‌شود. یکی از آنها گفت که شاهزاده محمد نقش مستقیمی در مذاکرات داشته است، اما گفت‌وگوی فعال‌تر اخیرا بر عهده سفیر عربستان در واشنگتن، یعنی شاهزاده ریما بنت بندر آل‌سعود بوده است.

ریاض پس از اعلام خواسته‌های خود به مقامات آمریکایی و اسرائیلی، از اواخر سال گذشته شروع به برقراری ارتباط با کارشناسان سیاست در ایالات متحده کردند؛ از جمله اعضای موسسه واشنگتن، یک اندیشکده حامی اسرائیل که در ماه اکتبر از ریاض بازدید کردند. رابرت ساتلوف، مدیر اجرایی موسسه و یکی از اعضای گروه بازدیدکننده، در گزارش بعدی با یکی از همکارانش نوشت: «رهبران ارشد سعودی به تلخی آنچه را که معتقدند بی‌تفاوتی ایالات متحده نسبت به نگرانی‌های امنیتی عربستان بود، متذکر شدند.» اما آنها نوشتند که یک «مقام بسیار ارشد سعودی» بازدیدکنندگان خود را با به اشتراک گذاشتن شرایط خود برای عادی‌سازی غافلگیر کرد. این اظهارات به‌خصوص غیرمنتظره بود؛ زیرا پس از یک جدال آشکار غیرمعمول بین واشنگتن و ریاض بر سر تصمیم عربستان برای توصیه به کاهش تولید نفت توسط کشورهای اوپک‌پلاس صورت گرفت که رابطه بین ایالات متحده و عربستان سعودی را به نقطه پایینی هل داده بود.

جو بایدن فقط چند ماه قبل معتقد بود که سعودی‌ها تولید نفت خود را افزایش خواهند داد. مقامات دولت بایدن گفتند که از کاهش تولید متعجب و خشمگین شده‌اند و قول داده‌اند که روابط آمریکا با ریاض را دوباره ارزیابی کنند. عبدالعزیز الغشیان، محقق سعودی که سیاست کشورش در قبال اسرائیل را مطالعه می‌کند، گفت: «با توجه به روابط دشوار، پیشنهاد عربستان را می‌توان به عنوان یک «حرکت لفاظی» تعبیر کرد.» وی تصریح کرد: «هدف ممکن است این باشد که بایدن را در موقعیت ناخوشایندی قرار دهد که از دستیابی به توافقی که اسرائیل شدیدا می‌خواهد، خودداری کند؛ نتیجه‌ای که می‌تواند گروه‌های یهودی آمریکایی با نفوذ سیاسی را ناامید کند.»