مرد شماره ۲ چین کیست؟

این موقعیت تحت رهبری شی جین‌پینگ، رهبر ارشد، تضعیف شده است؛ موقعیتی که به‌طور گسترده‌ای نخست‌وزیر مستعفی، «لی کچیانگ» را کنار گذاشته و حاشیه‌نشین کرده بود؛ اما برخی از تحلیلگران می‌گویند که «لی کیانگ» ممکن است نقش بزرگ‌تری - البته نه لزوما تاثیرگذارتر - نسبت به سلف خود ایفا کند.دولت گفته است که انتظار دارد اقتصاد را «حدود ۵ درصد» در سال جاری توسعه دهد؛ هدفی متوسط که به احتمال زیاد به دشواری حل رکود بازار مسکن، کند کردن صادرات و افزایش بدهی اشاره دارد. (دنیای‌اقتصاد در ۱۵اسفندماه در گزارش «شی در تدارک رشد ۵درصد» به آن اشاره کرده بود). بیکاری جوانان بالاست. شرکت‌های چینی با تهدید تحریم‌های فلج‌کننده اقتصادی توسط ایالات متحده و متحدانش روبه‌رو هستند. «لی کیانگ»، دبیر سابق حزب کمونیست شانگهای پاییز گذشته به مقام شماره ۲ در حزب کمونیست چین ارتقا یافت که احتمالا محصول وفاداری او به «شی» بود.

او قرنطینه شانگهای را به نام سیاست «کووید صفر» رهبر خود (شی) برای ریشه‌کن کردن کرونا، به‌رغم هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی هنگفتی که بر شهر تحمیل کرد تا حدی در نتیجه سوءمدیریت که منجر به کمبود مواد غذایی شد، انجام داد. تجربه «لی» در رهبری مناطق مهم اقتصادی -علاوه بر شانگهای، او در استان‌های ثروتمند «ژجیانگ» و «جیانگ سو» نیز پست‌های برتر را برعهده داشت- امیدهایی را ایجاد کرده است که او سیاست‌های تجاری دوستانه را ارتقا دهد. اما او فاقد تجربه در پکن است که می تواند او را بیشتر به حمایت مستمر «شی» متکی سازد و احتمال کمتری دارد که سیاست‌هایی را در تضاد با خواسته‌های رهبر ارشد مطرح کند. موضع جدید «لی» روز شنبه در نشست سالانه مجلس قانون‌گذاری چین، کنگره ملی خلق، تایید شد. روز دوشنبه (۲۲ اسفندماه)، در پایان کنگره، او اولین حضور عمومی خود را به‌عنوان نخست وزیر در یک کنفرانس خبری با پرسش‌های از قبل هماهنگ‌شده انجام خواهد داد. بسیاری از مقام‌های جدید از چهره‌های وفادار به «شی» هستند. اما نکاتی در این رابطه:

۱- رئیس‌جمهور

«شی جین‌پینگ»، رهبر ارشد چین روز جمعه (۱۹ اسفندماه) در اقدامی هنجارشکنانه برای سومین دوره به‌عنوان رئیس‌جمهور تایید شد. این اعلام تعجبی نداشت: «شی» بر لغو محدودیت‌های دوره ریاست‌جمهوری در سال۲۰۱۸ نظارت کرد و در اکتبر سومین دوره ریاست حزب کمونیست چین را به دست آورد، موقعیتی که اقتدار واقعی او از آن ناشی می‌شود. رای کنگره ملی خلق موقعیت «شی» را به‌عنوان مسلط‌ترین رهبر چین در دهه‌های اخیر رسمیت بخشید. با آغاز سومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، «شی» نشان داد که بر تقویت امنیت و جست‌وجوی خودکفایی در فناوری‌های استراتژیک تمرکز خواهد کرد تا در برابر آنچه او به‌عنوان تلاش ایالات متحده برای جلوگیری از ظهور چین می‌پندارد، با شدت بیشتری وارد شود و این رویکرد را عقب براند. «شی» روز دوشنبه در سخنرانی خود گفت: «کشورهای غربی به رهبری ایالات متحده مهار، محاصره و سرکوب همه‌جانبه چین را اجرا کرده‌اند که چالش‌های شدید بی‌سابقه‌ای را برای توسعه کشور ما به همراه داشته است.»

۲- معاون اجرایی نخست‌وزیر

معاون اجرایی نخست‌وزیر بالاترین رتبه در میان معاونان نخست‌وزیر چین است؛ مقام‌هایی مستقیما زیر نظر «شی» و مرد شماره۲ او. انتظار می‌رود این پست به «دینگ ژویانگ» که در چند سال گذشته به‌عنوان منشی و رئیس کارکنان نشی» خدمت کرده است، برسد. در این نقش، «دینگ» احتمالا مسوولیت سیاست‌های اقتصادی داخلی را نیز بر عهده خواهد داشت. معاون اجرایی مستعفی نخست وزیر، «هان ژنگ»، یکی از دبیرکل‌های سابق حزب کمونیست شانگهای بود که نقش هدایت‌کننده تبدیل آن شهر به پایتخت مالی را داشت. در مقابل، دینگ هرگز رهبری استانی را بر عهده نداشته و عمدتا به‌عنوان یک تکنوکرات پشت صحنه کار می‌کرد؛ اما مانند دیگرانی که برای ترفیع مقدر شده‌اند، دینگ روابط دیرینه‌ای با شی دارد. به‌طور گسترده تصور می‌شود که او مدیر دفتر کمیسیون امنیت ملی چین است؛ یک نهاد مخفی که با تاکید شی بر نیاز به هوشیاری در برابر تهدیدهای خارجی و داخلی، نفوذ بیشتری یافته است. او همچنین بارها با شی، هم در داخل و هم در خارج از کشور سفر کرده است. هان، معاون اجرایی فعلی به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور چین منصوب شد که نقشی عمدتا تشریفاتی دارد.

۳- رئیس قوه مقننه

«ژائو لجی» که در پاییز گذشته، مرد شماره۳ در سلسله مراتب حزب نامیده می‌شد، روز جمعه به‌عنوان رئیس کنگره ملی خلق- مجلس قانون‌گذاری چین- تایید شد. قوه مقننه اسما قدرت وضع قوانین و اصلاح قانون اساسی را دارد؛ اگرچه تصمیمات در واقع توسط مقامات ارشد حزب اتخاذ می‌شود. ژائو نسبتا کمرنگ بوده، اما مسوولیت‌های او در سال‌های اخیر سنگین بوده است: او کمیسیون بازرسی انضباطی حزب را رهبری کرده که مسوول اجرای کمپین شی علیه فساد اداری و عدم ‌وفاداری است. این کمپین کلیدی برای تحکیم قدرت شی و پاکسازی رقبا بوده است. قبل از اینکه در سال۲۰۱۷ نقش انضباطی را بر عهده بگیرد، وی یک مقام ارشد بود که مسوول امور پرسنلی حزب بود و به او تجربه عمیقی در امور داخلی حزب داد.

۴- رئیس هیات مشورت سیاسی

همزمان با نشست سالانه قانون‌گذاری، گروه دیگری که به عنوان «گروه مشاور سیاسی» دولت عمل می‌کند نیز در پکن تشکیل جلسه می‌دهد. این گروه که «کنفرانس مشورتی سیاسی خلق چین» نام دارد، اکنون توسط «وانگ هونینگ»، مقام شماره۴ حزب کمونیست رهبری خواهد شد. در این نقش، وانگ بر حدود ۲۰۰۰نماینده نظارت خواهد کرد که ظاهرا پیشنهادهای سیاسی و اجتماعی را ارائه می‌دهند. در واقع، «کنفرانس» بیشتر به‌عنوان یک نیروی قدرت نرم برای حزب عمل می‌کند و منابع و اعضای غیرحزبی را در سراسر جامعه چین بسیج می‌کند تا از دستور کار حزب حمایت کند. وانگ به‌عنوان ایدئولوگ ارشد حزب شناخته می‌شود: او به سه رهبر ارشد متوالی در ایجاد تبلیغات و نوشتن سخنرانی‌ها و سیاست‌ها خدمت کرده است. او به شکل‌دهی شعار «رویای چینی» شی کمک کرد. ظهور سیاسی او نشان‌دهنده ادامه سیاست‌های تندرو و ضدغربی حزب است.