خرید اینترنتی محصولات دارویی از یکسال و نیم گذشته با توجه به شیوع ویروس کرونا و موضوع قرنطینه خانگی بسیار گسترش یافت. هنگامیکه شما برای ویزیت نزد پزشک می روید بعد از دریافت نسخه چه در داروخانه های بیمارستان و کلینیک و چه در داروخانه های سطح شهر ساعتی از وقتتان را باید منتظر دریافت دارو بمانید که بعضا آنقدر جمعیت در این مکانها زیاد است که با توجه به شیوع کرونا شاید فاصله رعایت نشود و امکان ابتلا به این ویروس در این شلوغی وجود دارد. لذا گروه زیادی ترجیح می دهند مانند سایر نیازهای خود، محصولات دارویی را هم از طریق شبکه های مجازی معتبر خریداری کنند. از نظر بسیاری از افراد داروخانه آنلاین مزایایی دارد؛ بطور مثال همیشه باز و در دسترس است، در زمان صرفه جویی می شود، سفارش محصول و تحویل آن آسان است، امکان دریافت مشاوره آنلاین تلفنی وجود دارد، به راحتی محصولات را می توان پیدا کرد و امکان مقایسه محصولات وجود دارد.
اختلاف نظر در فروش دارو در فضای مجازی
اما این سوال مطرح است که آیا همه محصولات دارویی را می توان از طریق شبکه های مجازی خریداری کرد یا استثنا هم وجود دارد؟ به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس فتا، بر اساس قانون، خرید و فروش محصولات دارویی در فضای مجازی عملی مجرمانه است. برای تهیه دارو باید به مراکز مجاز در داروخانه‌ها مراجعه شود چراکه افراد سودجو با تبلیغ و فروش محصولات دارویی در فضای مجازی اقدام به کلاهبرداری از شهروندان می نمایند. علاوه برآن ممکن است داروهایی که به دست مصرف کننده می‌رسد نیز تاریخ مصرف گذشته یا غیرمجاز و تقلبی باشد و به همین دلیل لازم است که دارو از مراکز مجاز و زیرنظر پزشک تهیه شود. بنابراین فروش هرگونه داروی مجاز و غیرمجاز در فضای مجازی ممنوع است. وزارت بهداشت و مجلس هم در این باره نظراتی داده اند که البته باهم متفاوت است.
سالهای گذشته وزارت بهداشت دستورالعملی برای فروش آنلاین دارو صرفا توسط داروخانه های مجاز تدوین کرده بود و مطابق این دستورالعمل چند داروخانه مجوز فروش آنلاین دارو را دریافت کردند. اما با این حال حتی وزارت بهداشت مانع فروش آنلاین دارو توسط این داروخانه ها شد. چندی پیش کیانوش جهانپور ،سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: فروش دارو در هیچ داروخانه آنلاینی مجاز نیست. فروش اقلام غیر دارویی قابل فروش در داروخانه های آنلاین هم در فروشگاههای آنلاین مجاز نیست. کما اینکه سوپر مارکت محله هم داروخانه نیست!
این در حالی است که نائب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز به این صحبت های سخنگوی سازمان غذا و دارو واکنش نشان داد و گفت: هیچ ممانعت قانونی برای فروش و عرضه کالاهای غیردارویی و تحهیزات پزشکی در فروشگاههای اینترنتی وجود ندارد و مردم می توانند از این امکانات استفاده کنند. پاک مهر تصریح کرد: خرید اینترنتی می تواند باعث صرفه جویی در زمان، هزینه و همچنین کاهش بار ترافیکی شود. ضرورتی ندارد که مردم برای تهیه کالاهای سلامت محور حتما به داروخانه مراجعه کنند. فروشگاههای آنلاین گسترش پیدا کرده لذا می توان سفارش داد و تهیه کرد. وی همچنین به موضوع داروهای بدون نسخه هم اشاره کرد و افزود: تهیه برخی داروهای غیرنسخه ای از طریق فروشگاههای آنلاین امکانپذیر است و می توان از طریق تاکسی اینترنتی آن را در منزل دریافت کرد.
انتشار این اختلاف نظرها در مورد فروش آنلاین دارو در ماههای گذشته ما را بر آن داشت که دوباره این موضوع را پیگیر شویم. لذا این هفته ، گروه خبری نوسان با محمد رادفر،مسئول واحد نظارت بر بازرسی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفتگویی در همین زمینه ترتیب داد که در ادامه می خوانید:
نوسان: فروش اینترنتی دارو قانونی است؟
فروش هر گونه دارو از طریق اینترنت و فضای مجازی ممنوع می باشد. تنها فرآورده های آرایشی بهداشتی و مکمل ها از طریق اینترنت مجاز به فروش هستند.
نوسان: نظرتان در مورد اختلاف نظر وزارت بهداشت و مجلس در مورد فروش آنلاین محصولات دارویی چیست؟
تمام نهادهای قانونی، متولی سلامت و بهداشت و درمان کشور را همان وزرات بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور می دانند و در این خصوص سیاست های وزارت بهداشت و درمان ارجحیت دارد و چون سازمان غذا و دارو زیر مجموعه وزرات بهداشت است ضوابط فروش اینترنتی دارو همان ممنوعیت وضع شده است.
نوسان: در مورد فردش آنلاین تجهیزات پزشکی و مکمل ها چه قانونی وجود دارد؟
در خصوص فروش انواع مکملها و تجهیزات پزشکی مبنای مجاز بودن فروش برچسب اصالت کالا است که دارای کد های مشخصی جهت ردیابی و پیگیری اصالت کالا است.
نوسان: از نظر بازرس معاونت غذا و دارو فروش آنلاین دارو و مکمل ها چه معایب و مزایایی دارد؟
برخی داروها اساسا قابلیت فروش اینترنتی ندارند؛ اما فروش مکمل ها اگر تحت نظر مسئول فنی داروخانه ها و سایت ها باشد معایب خاصی ندارد و می تواند در شرایط بحرانی کرونا با کاهش ترددهای حضوری حتی مفید واقع شود. ولی مردم باید توجه داشته باشند که حتی مصرف خودسرانه مکمل هم ممکن است اسیب رسان باشد.
نوسان: روند فروش آنلاین دارو در کشورهای دیگر با ایران متفاوت است؟
فروش آنلاین مکمل در تمام دنیا انجام می شود ولی دارو خیر. براین اساس، وزارت بهداشت هر کشور الگوی خاص خود را دارد.
نوسان: در چه صورت فروش آنلاین دارو می تواند انجام شود ؟
فروش آنلاین دارو تنها در صورتی می تواند در آینده انجام شود که زیرساخت های الکترونیک و تکنولوژی مدیریت فضای مجازی در کشور پیشرفت کافی داشته باشد و بتوان از اشتباهات دارویی و خطاهای پزشکی پیشگیری کرد.
نوسان: چند سالی است که دیده می شود داروخانه ها در کنار فروش دارو لوازم آرایشی هم می فروشند حتی بعضا تبدیل به سوپرمارکت شده اند آیا چنین روندی قانونی است؟
بهترین محل عرضه فرآورده های آرایشی بهداشتی با توجه به اشراف دکتر داروساز بر فرآینده های تولید و نگهداری و مصرف اینگونه محصولات داروخانه ها هستند و حتی شاید بتوان گفت عرضه این محصولات در محل های غیر داروخانه منطقی به نظر نمی رسد ولی در حال حاضر در همه فروشگاهها و مغازه ها با نظارت کمی در حال عرضه هستند در حالی که داروخانه ها از همه نظر تحت نظارت سازمان غذا و دارو و کاملا قابل اعتماد هستند.
نوسان: مشتری بعضی داروها را خارج از داروخانه مثل بازار ناصر خسرو تهیه می کند که حتی ممکن است سلامتی خود را هم به خطر بیاندازد . چرا جدی برخورد نمی شود؟
داروخانه ها دارای ضوابط و آیین نامه های تصویب شده قانونی هستند که کاملا حد و مرز مشخص و کنترل شده ای دارند. وجود دارو در فضای خارج از داروخانه ها غیرقانونی است و وجود محل هایی مانند ناصرخسرو کاملا غیرقانونی بوده و نیازمند کنترل بیشتری از سوی نهادهای حاکمیتی و نظارتی است. وجود بازارهایی مانند ناصرخسرو هیچ ارتباطی به کار داروخانه ها ندارد و عمل غیرقانونی قاچاقچیان دارو در کشور است. در پایان باید اشاره کنم که وجود محل های غیرقانونی عرضه دارو به صورت قاچاق در کشور بسیار به سلامت جامعه و اقتصاد کشور آسیب می رساند و جمع آوری و کنترل این مکانها و همچنین قاچاق دارو در کشور نیازمند همت همه جانبه مسئولان تمام دستگاههای کشور و مردم است.