بازگشت کوپن به دستورکار دولت

آخرین‌بار این طرح در سال گذشته با عنوان طرح فجرانه با آغاز ایام دهه فجر و در راستای حمایت غذایی از خانوار یارانه‌بگیر با اولویت خانوار دهک‌های یک تا ۷ درآمدی از ۱۷بهمن‌ماه به مدت سه‌ماه اجرا شد. اما با روی کار آمدن دولت چهاردهم این طرح دیگر اجرا نشد. برخی معتقدند که دلیل عدم توجه به کالابرگ الکترونیک چالش‌های مربوط به تامین منابع مورد نیاز آن بود. از سوی دیگر در پاسخ به چرایی عدم اجرای طرح کالا برگ الکترونیک پیش از این احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته بود که اعتباری برای اجرای طرح کالابرگ در بودجه سال۱۴۰۳ دیده نشده است.

در همین راستا روز گذشته محمدباقر قالیباف رئیس مجلس که پیش از این نیز بر اجرای کالا برگ الکترونیک تاکید کرده بود، در نطق پیش از دستور خود با اشاره به افزایش قیمت‌ها تاکید کرد: افزایش بی‌رویه قیمت‌ها بیش از گذشته ضرورت تخصیص کالابرگ الکترونیک به مردم برای کالاهای ضروری را ثابت کرد. با توجه به نظر مثبت رئیس‌جمهور و آماده بودن زیرساخت‌های فنی به وزرای مربوطه، تاکید می‌کنم که ارائه کالابرگ الکترونیک به مردم را در اولویت کاری خود قرار دهند و زمینه اجرایی شدن این قانون را پیش از آغاز ماه مبارک رمضان فراهم کنند تا تلاطم‌های قیمت‌ها باعث نگرانی جامعه نشود و برای قاطبه مردم یک آرامش معیشتی ایجاد شود.

کالابرگ؛ تکلیف دولت در بودجه

مهرداد لاهوتی، نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به تکلیف قانونی ارائه کالابرگ الکترونیک در لایحه بودجه۱۴۰۴، گفت: دولت ارز ترجیحی را از ۲۸۵۰۰ به ۳۸۰۰۰تومان افزایش داده است. بر این اساس ۱۲۰همت تفاوت این دو عدد است. ما در لایحه بودجه۱۴۰۴ تکلیف کردیم که دولت منبع حاصل از افزایش ارز ترجیحی را نباید صرف خود کند، بلکه باید به‌صورت کالا برگ در اختیار مردم قرار بگیرد. او تصریح کرد: درخصوص زمان اجرای کالابرگ وارد جزئیات نشده‌ایم. دولت باید کالاهای اساسی را که مورد نیاز مردم است، تامین و به‌صورت کالا برگ در اختیارشان قرار دهد. نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس درخصوص اظهارات رئیس مجلس مبنی بر ارائه کالابرگ الکترونیک پیش از آغاز ماه رمضان خاطرنشان کرد: ایشان می‌خواهند که به مردم کمکی شود؛ اما تکلیف قانونی در بودجه۱۴۰۴ دیده شده است.

کالا برگ؛ ضربه‌گیر نوسانات اقتصادی

مهدی طغیانی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز اظهار کرد: با توجه به نوسانات یک کاری را دولت در قانون بودجه انجام می‌دهد تا ضربه‌گیری از نوسانات در زندگی مردمی که دستمزدهای کمی دارند و دهک‌های پایین درآمدی هستند، اتفاق بیفتد و آن کالابرگ است. او تاکید کرد: در بسیاری از کشورها که نوسانات شدید اقتصادی و تورم‌های بالا دارند، معمول است که از ابزارهای اقتصادی از جمله کالا برگ استفاده کنند. در این کشورها استفاده از کالابرگ برای این است که معیشت بخشی از جمعیتشان را که درآمدهای پایینی دارند از اثرات نوسانات محتلف از جمله نوسانات شدید قیمت یا نوسانات ارز دور کنند.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: مجلس هم تاکید دارد که کالابرگ الکترونیک در کشور اجرا شود؛ چراکه سهم کالاهای اساسی در درآمدهای پایین سهم بالاتری را نسبت به کسانی که درآمدهای بالایی دارند، شامل می‌شود. بنابراین سهم کالاهای اساسی در معیشت خانوارها بالا است و زمانی که نوسانات اتفاق می‌افتد، این بخش بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند. بر این اساس اصرار قانون‌گذار این است که با استفاده از کالابرگ معیشت تعدادی از دهک‌های درآمدی را حفظ کنیم. طغیانی با اشاره به اجرای طرح کالابرگ الکترونیک در دولت سیزدهم اظهار کرد: کالابرگ الکترونیک در دولت قبل چند سری انجام شد و در این دولت هم اصرارمان این است که این اتفاق بیفتد. منبع اجرای کالابرگ الکترونیک می‌تواند از محل حذف یارانه دهک‌های پردرآمد یا از محل سایر منابعی باشد که آزاد می‌شود و در اختیار دولت قرار می‌گیرد.

او در عین حال یادآور شد: البته بحث ثبات بخشی به اقتصاد با روش‌های علمی و جدی که وجود دارد، مهار کسری بودجه، کنترل عملکرد نظام بانکی، اقداماتی که در بحث خلق پول انجام می‌شود و نقدینگی را بالا می‌برد و همچنین نوساناتی که در بازارها رخ می‌دهد و آتش تورم را شعله‌ور می‌کند، از اقداماتی است که باید انجام شود تا اصل مشکل درست شود.

همچنین علیرضا سلیمی، عضو هیات رئیسه مجلس با تاکید بر لزوم اجرای کالابرگ الکترونیک گفت: کالابرگ الکترونیک از قبل مطرح بوده و الزام قانونی در این خصوص وجود دارد؛ اما دولت‌ها این قانون را به درستی انجام نداده‌اند. یارانه نقدی موجب افزایش نقدینگی و تورم می‌شود. زمانی که یارانه نقدی به مردم می‌دهیم یعنی از یک‌سو هزارتومان پول در جیب مردم می‌گذاریم و از سوی دیگر ۱۰هزار تومان پول برمی‌داریم و این درست نیست.

او ادامه داد: در بسیاری از کشورها یارانه به‌صورت غیرنقدی پرداخت می‌شود. ما مسیر را از ابتدا اشتباه رفتیم و برخی از ابتدا اشتباه کردند. کالابرگ الکترونیک حداقل موجب می‌شود که رشد نقدینگی که یکی از عوامل تورم است، کاهش پیدا کند. منتها دولت باید به‌نحوی برنامه‌ریزی کند که کالاها در فروشگاه‌ها در دسترس همه مردم در روستاها، شهرهای کوچک و کلان‌شهرها باشد. این نماینده تهران خاطرنشان کرد: در لایحه بودجه۱۴۰۴ کالا برگ الکترونیک آمده است و در سال‌های قبل نیز این موضوع دیده شده بود. اما در حوزه اجرا دولت‌ها کالا برگ الکترونیک را اجرا نکردند.

سلیمی درخصوص نحوه اجرای کالابرگ الکترونیک تاکید کرد: قانون دست دولت را در نحوه اجرای کالابرگ الکترونیک بازگذاشته است و دولت باید به این سمت حرکت کند. باید دید دولت به چه میزان توان مدیریتی در این زمینه دارد. دولت باید اجرای کالابرگ الکترونیک را شروع کند و آرام آرام پیش برود تا خللی در اجرای این طرح به‌وجود نیاید.

همچنین سیدعبدالکریم هاشمی نخل‌ابراهیمی، با بیان اینکه کالا برگ در حمایت از دهک‌های پایین جامعه است، اظهار کرد: کالابرگ الکترونیک پیش از این تصویب شد و قرار بر این شد برای حمایت از دهک‌های پایین جامعه که با کاهش ارزش پول دچار مشکل می‌شوند، کالابرگ الکترونیک اختصاص دهیم. دهک‌هایی از جامعه با افزایش قیمت‌ها نمی‌توانند بخش زیادی از نیازهای اساسی زندگیشان از جمله معیشتشان را تامین کنند؛ بر همین اساس تصویب شد که این نیازها از طریق کالابرگ تامین شود و در اختیارشان قرار بگیرد.

او ادامه داد: اگر کالابرگ به درستی در اقصی نقاط کشور توزیع شود و موضوعات رانتی و کالاهای غیر معقول یا کالاهای غیر ضرور نباشد، بسیار می‌تواند تاثیرگذار باشد. در این شرایط کالاها با قیمت مناسب به دست نیازمندان و متقاضیان می‌رسد. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درخصوص اینکه به چه نحو باید کالابرگ الکترونیک اجرا شود، یادآور شد: تا به حال به این شکل بوده که می‌توانستند بخشی از یارانه نقدی را با مراجعه به فروشگاه کالا خریداری کنند. اما اینکه از این به بعد چگونه می‌خواهد اجرا شود، مهم است. هنوز چگونگی اجرای کالا برگ الکترونیک مشخص نیست و باید وزارت رفاه در این خصوص توضیح دهد.