تغییر شکل مداخله ارزی

البته با وجود اینکه تعداد روزهای کاهشی در هفته جاری بیشتر بوده است، اما کوچک بودن مقدار هر نوبت کاهش نتوانست قیمت ارز را در هفته جاری به مقدار قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد. در عوض روز سه‌شنبه شاخص دلار با افزایش ۱۶۰ تومانی، توانست از مرز ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومانی عبور کند، و روز گذشته نیز به‌‌رغم کاهش، همچنان بالای این مرز باقی ماند.

البته این در حالی بود که در برخی از ساعات روز، قیمت مبادله به سطوح قیمتی پایین‎‌تری هم رسید، اما در ادامه روز توانست مقداری از کاهش خود را جبران کند. این در حالی است که قیمت دلار فردایی نیز در همان سطح ۱۳ هزار و ۲۶۰ تومان مبادله شد. همچنین قیمت سکه تمام بهار آزادی تحت تاثیر کاهش قیمت دلار، نسبت به روز سه‌شنبه کاهش ارزش را تجربه کرد. سکه تمام بهار آزادی روز چهارشنبه با قیمت ۴ میلیون و ۶۳۰ هزار تومان مبادله شد و ۴۵ هزار تومان افت ارزش را تجربه کرد. مانند دلار، سکه نیز در هفته‌ جاری سه روز کاهشی را پشت سر گذاشته ولی در مقایسه با افزایش ۹۰ هزار تومانی قیمت این فلز گرانبها در روز سه‌شنبه، مقدار کاهش در این سه نوبت کمتر بوده است.

عوامل شکل‌دهنده انتظارات

با اینکه دلار نسبتا روز آرامی را پشت سر گذاشت اما، نگاه بازار همچنان به تحولات سیاسی منطقه دوخته شده است. عواقب افزایش سطح تنش‌ها که پس از حمله نیروهای آمریکایی به پایگاه‌ها و نیروهای حشدالشعبی در عراق آغاز شده بود، تا روز چهارشنبه نیز دامنه‌دار بود. پس از این حمله‌ها بود که معترضانی به سفارت آمریکا در بغداد حمله کردند که در نهایت این اتفاق منجر به موضع‌گیری مقامات آمریکایی شد و حتی ایران را مسوول این اتفاق دانستند که البته از سوی مقامات کشورمان، رد شد. تنش‌های تازه در عراق در کنار افزایش تقاضای دلار در ابتدای سال میلادی می‌تواند سناریوی افزایشی شاخص در بازار در روزهای آینده را تقویت کند. از سوی دیگر عامل مهم دیگری که تاثیر قابل توجهی بر بازار ارز و همچنین بازار طلا در کشور خواهد داشت، نتیجه نشست مجمع تشخیص مصلحت نظام در بعدازظهر روز چهارشنبه برای تصمیم‌گیری درباره پیوستن به دو کنوانسیون پالرمو و CFT بود. اغلب گمانه‌زنی‌ها از عدم تصویب این لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نظام و فضای منفی پیرامون آن حکایت می‌کرد؛ موضوعی که در صورت تحقق می‌تواند به گروه افزایشی‌ها در بازار کمک کند. هر چند، ادامه بررسی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم به نشست بعدی این مجمع موکول شد. البته در برابر نیروهای افزایشی، آخرین مهلت رفع تعهد ارزی صادرکنندگان می‌تواند سمت عرضه را در بازار فعال‌تر کند و منجر به کاهش نرخ شود. بر اساس اعلام بانک مرکزی، تمامی صادرکنندگان سال ۹۷ که تاکنون موفق به رفع تعهد ارزی نشده‌اند، حداکثر تا پایان دی ماه فرصت خواهند داشت، برای آخرین بار نسبت به رفع تعهد ارزی برای بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی اقدام کنند.

تغییر مکانیزم مداخله  بانک مرکزی

اما شاید مهم‌ترین اتفاقی که این روزها، در بازار ارز کشور در حال رخ دادن است، تغییر مکانیزم بانک مرکزی برای مداخله در بازار است. شنیده‌های حاکی از آن است که بانک مرکزی در حال طراحی مدل جدیدی برای مداخله در بازار ارز است؛ مدلی که در آن برخلاف گذشته، تکیه بازارساز دیگر بر ذخایر ارزی بانک مرکزی و تزریق اسکناس به‌صورت مستقیم به بازار یا در قالب حواله نیست. بانک مرکزی در حال طراحی مکانیزمی است که در آن به جای اتکای مستقیم به منابع بانک مرکزی با وارد کردن بازیگران واسطه‌ای و جدید به این بازار و اتکا به پشتوانه ریالی خود، بتواند از این پس نوسانات ارز را در کشور کنترل کند.