جهت‌یابی بورس در پایان بهار
- توضیحات
روند صعودی بورس که از بهمن پارسال آغاز شد، ادامه دارد و در حالی ارزش معاملات خرد نیز نسبت به روزهای رکودی بازار بهبود یافته است که فعالان بورسی نسبت به آینده سهام اظهار امیدواری می‌کنند. در این میان کارشناسان با اذعان به پشتوانه‌های بنیادی و اقتصادی حمایت‌کننده از رشد بازار، به ریسک احتمالی اعمال سیاست‌های ناگهانی نیز اشاره می‌کنند.
روند صعودی سه بازار بورس، ارز و سکه در ماه‌های گذشته و شدت گرفتن انتظارات تورمی در اردیبهشتماه سبب گمانه‌زنی‌هایی درخصوص احتمال تداوم رشد قیمت‌ها در ماه‌های آتی شده است. بازار سهام روند صعودی را از اوایل بهمن ۱۴۰۰ آغاز کرد و طی این مدت توانست با افزایش ارتفاع بیش از ۳۰درصدی عملکرد قابل‌قبولی از خود را به نمایش بگذارد.
در‌ماه گذشته نیز شاخصکل بازار سهام شانه به شانه بازارهای رقیب پیش‌‌رفت و حتی به‌صورت مقطعی موفق به فتح ابرکانال ۶/ ۱میلیون واحد شد؛ سطحی که از ابتدای ریزش سال۹۹ در هیچ‌یک از موج‌های صعودی شاخص سهام لمس هم نشده بود. در این میان عبور ارزش معاملات روزانه سهام از ۷هزارمیلیارد‌تومان نیز بورسی‌‌‌‌‌‌ها را امیدوارتر کرد، اما آیا این شرایط در خرداد نیز قابل‌تکرار است؟ برخی کارشناسان ضمن گلایه نسبت به حضور کم‌رمق سرمایهگذاران حقیقی، سیاستگذاری‌های مبهم اقتصادی را عاملی بازدارنده عنوان می‌کنند اما هنوز نسبت به حرکت دماسنج اصلی تالار شیشهای به سمت قله ناامید نیستند. این دسته از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که متغیرهای اثرگذار بر اقتصاد از جمله افزایش نرخ تورم، رشد فزاینده نقدینگی، تشدید ناملایمات درخصوص حل و فصل مذاکرات برجامی، اثرات حذف یارانه ۴۲۰۰تومانی دلار بر کالاهای اساسی و اظهارات اخیر دولتمردان درخصوص اتخاذ «تصمیمات سخت»، جو سنگینی بر وضعیت اقتصادی کشور را رقم خواهد زد که میتواند به نفع سهامداران و صنایع بورسی تمام شود.
سایه سنگین متغیرهای اقتصادی و سیاسی بر بازار
فردین آقابزرگی، کارشناس بازارسرمایه: بازارسهام در مسیری قرار گرفته که غافلگیری تکنیکالیست‌ها و آن‌‌‌‌‌‌دسته از سرمایه‌گذارانی که رویکرد کوتاه‌مدت نسبت به بازار دارند را سبب شده است. این روند از جانب گروه‌های مختلف مورد حمایت قرار خواهد گرفت و به‌نظر می‌رسد بعد از اصلاحات انجام‌شده تغییرات بزرگ‌تری در انتظار بازار است. هدف اغلب سفته‌بازان طی هفته‌های گذشته به واسطه رشد قیمت سهام تا حدودی حاصل‌شده و این در حالی است که عوامل موثرتر و کلان‌تری بر تداوم این روند وجود دارد که میتواند به مرور پای سهامداران حقیقی بیشتری را به بازار باز کند. این متغیرهای اثرگذار محدودیت جولان سفته‌بازان را محدود و نوسان‌گیری را مردود خواهد کرد. متغیرهای اثرگذار بر اقتصاد ازجمله افزایش نرخ تورم، رشد فزاینده نقدینگی،تشدید ناملایمات درخصوص حل و فصل مذاکرات برجامی و مهم‌تر از آن اثر حذف یارانه ۴۲۰۰تومانی دلار بر کالاهای اساسی جو سنگینی بر وضعیت اقتصادی کشور را رقم زده که آثار خود را در سود اغلب شرکت‌ها و صنایع نشان خواهد داد. این اتفاق نه به دلیل افزایش میزان فروش بلکه به دلیل افزایش نرخ فروش محصولات صورت می‌گیرد که بانی آن عملکرد دولت در سیاستگذاری‌های اخیر است. گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که «تصمیم سخت دولت» نیز که رئیس‌جمهور دوروز قبل در مورد آن اظهاراتی را عنوان کرد در راستای افزایش نرخ مجدد برخی اقلام مصرفی خواهدبود. درچنین فضای تورمی تحلیل‌های تکنیکالی بازارسرمایه درست از آب درنخواهد آمد. در روزهای گذشته برخی تحلیل‌های بورسی از استراحت شاخص در مرز ۶/ ۱میلیون واحد خبرمی‌داد اما با توجه به عوامل مذکور، اعتمادی به تحلیل‌های فوق نخواهد بود. معاملات روزگذشته بازارسرمایه نیز موید این نکته است و همان‌طور که مشاهده کردید به مرور زمان بر جذابیت داد و ستدها افزوده شد. بر همین اساس به نظر می‌رسد در خردادماه شاخص در مسیری متعادل و رو به جلو قرار بگیرد. واقعیت امر آن است که هیچ عامل بنیادی وجود ندارد که بر خیز جدی همه بازارها جز بازار سرمایه تاکید کند. همزمان با روند صعودی بازارهای موازی تحت‌تاثیر تورم، بازار سهام نیز با تغییرات قیمتی مثبت همراه است. بازار سرمایه در ۶ماه دوم ۱۴۰۰ اصلاحات پی در پی را در کارنامه خود به ثبت رساند اما آثار تغییرات به‌وجود آمده اقتصادی و سیاسی کشور به‌ترتیب منجر به افزایش قابل‌توجه قیمت موادغذایی، کامودیتی‌ها و حتی فرآورده‌های نفتی خواهد شد، از این‌رو شرکت‌های مرتبط با مباحث مذکور در مدارصعودی قرار خواهند گرفت.
نقش مهم صنایع بزرگ در خرداد
مهدی افنانی، کارشناس بازارسرمایه: معاملات اردیبهشتماه در بازار سهام در حالی خاتمه یافت که در هفته آخر این‌ماه شاخص بورس تهران پس از کش و قوس فراوان موفق به گذر از سطح روانی یک‌‌‌‌‌‌میلیون و ۶۰۰هزار واحدی شد اما تنها پس از یک روز جولان در این محدوده مجددا به کانال ۵/ ۱میلیون واحد رسید. همان‌طور که مشاهده کردیم ۲۴ ساعت بعد از پیشروی شاخصکل در ارتفاع ۶/ ۱میلیون واحد بنا به دلایلی از جمله افزایش عرضه‌‌‌‌‌‌ها بازار از تب و تاب روز قبل از آن افتاد، در واقع افزایش عرضه در میان نمادهای پالایشی همراه با وضعیت نوسانی نمادهای کامودیتی‌محور شاخص را به عقب راند تا در نهایت افت شاخصکل رقم بخورد، اما بازارسرمایه در مجموع اردیبهشتماه روندی متفاوت و متعادل را پشت‌سر گذاشت. مهم‌ترین موضوعی که به جذابیت‌های بازار مذکور در این‌ماه انجامید افزایش حجم معاملات بود. بازار در مواجهه با افزایش حجمی که بعد از ماه‌ها رکود تجربه کرد، حرکت در مدار تعادلی را به رخ تماشاگران خود کشاند. رشد آهسته و پیوسته شاخصکل همزمان با استراحت‌های به‌موقع وضعیت قابل‌قبولی از این بازار را به نمایش گذاشت. برآوردها از وضعیت تورمی کشور حاکی از رشد این مهم بود. شرایط پیش‌آمده تا حدود زیادی به رشد قیمت برخی سهام منجر شد به‌طوری که نگاه تحلیلگران اقتصادی را نیز به سمت بازارسرمایه بازگرداند.
کارنامه اردیبهشتماه بازار سرمایه نشان می‌دهد با وجود اینکه EPSها مسیری صعودی را طی کردند اما بعضا حاشیه سودها در برخی سهام کاهشی بوده است. اما آیا این شرایط در خرداد نیز قابل‌تکرار است؟
در پاسخ به این پرسش می‌توان چند عامل اثرگذار را نام برد. ورود حقیقی‌ها به بازار همچنان با احتیاط و سرعتی اندک انجام می‌‌‌‌‌‌پذیرد. این موضوع به درستی نشان می‌دهد فعالان حقیقی بازار سهام و سرمایهگذاران خرد نسبت به سیاستگذاری‌های اقتصادی و بورسی مطمئن نیستند. ورود حقیقی‌ها به تالارهای شیشهای حجم معاملات را افزایش و رونق بیشتر بازار را رقم می‌زند؛ این در حالی است که عدم‌اطمینان سهامدار خرد به متولیان بورسی مانع بزرگی در جهت رسیدن به این هدف محسوب می‌شود. پیش‌بینی‌ها از عملکرد بازار سهام در سومین‌ماه از ۱۴۰۱ چگونه خواهد بود؟ به نظرمی‌رسد بورسبازان شرایطی مشابه اردیبهشت را در پیش داشته باشند. حرکت در مدار صعودی همراه با نوسانت جزئی، درحالی‌که بازارهای موازی آهنگ تورمی به خود گرفتند، بازار با ریزش جدی مواجه نخواهد شد. در این میان به‌نظر می‌رسد استراحت‌های گاه و بیگاه سراغ سهامداران برود با این‌حال بعید به‌نظر می‌رسد بازیگران بورسی با صف‌های طولانی فروش مواجه شوند. حرکت در این مسیر در شرایطی محقق خواهد شد که سیاستگذار با تصمیمات ناگهانی و منفی بازار را در معرض شوک‌های مختلف قرار ندهد. برخی دستورالعمل‌های مالیاتی و بخشنامه‌های ناگهانی، گارد صعودی بازار را مختل و وضعیت نامطلوبی را به سرمایهگذاران بورسی تحمیل خواهدکرد. آن دسته از صنایعی که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت‌تاثیر بخشنامه‌های دولتی قرار دارند از ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاری برخوردارند. نرخ ارز نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مولفه‌های اثرگذار بر قیمت سهام، نقش تعیین‌کننده‌ای در این راه دارد. سرنوشت برجام و مذاکرات هسته‌ای کشورنیز همچنان در ابهام است. این موضوع بر سرنوشت گروه‌های دلاری اثرگذارخواهد بود. برآوردها نشان می‌دهد در خرداد سهام جامانده و سهام شاخص هموزن نسبت به گروه‌های دیگر وضعیت مساعدتری داشته باشند. وضعیت صنایع بزرگ در ادامه راه شاخص بسیار اثرگذار است. اگر گروه‌های فولادی و پالایشی خیز صعودی بردارند، شاخص با اطمینان بیشتری از کانال ۶/ ۱میلیون واحد عبور خواهد کرد. اگر این اتفاق در نیمه نخست خرداد رخ دهد بازار با اطمینان بیشتری رشد خواهدکرد. سازمان بورس نیز با عمل‌کردن به وظیفه ذاتی خود، هم میتواند از بازار صیانت کند و هم میتواند برنامه‌ریزی منظمی درخصوص عرضه‌های اولیه انجام دهد تا با تسهیل برخی موارد بازار را برای افزایش و مشارکت حقیقی‌ها آماده کند.
مقاومت‌های جدید سرمایهگذاران
محمدشکری، کارشناس بازارسرمایه: با اینکه به‌نظر می‌رسد بازارسرمایه در وضعیت کنونی با مشکلات کمتری درجهت خیز صعودی دست و پنجه نرم می‌کند اما همچنان برای حقیقی‌ها بازاری پرریسک تلقی می‌شود. متاسفانه رفتار غیرحرفه‌ای برخی سیاستگذاران بورسی و اعمال قوانین پرابهام، سرمایه‌گذار را برای ورود به بازار سهام با تردید مواجه کرده است، از این‌رو از ابتدای سال تاکنون شاهد ورود کم‌رمق حقیقی‌ها به بورس بوده‌ایم. این موضوع در اردیبهشتماه نیز تکرار شد با این حال این روند نمی‌تواند تداوم یابد. هرچه بازار با افزایش حجم بیشتری روبه‌رو شود حقیقی‌های بیشتری جذب این بازار خواهند شد. در شرایط فعلی که شاخص بازار سهام درگیر مقاومت مهم ۶/ ۱میلیون واحدی است، عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی خریداران نیز ادامه یافته؛ از این‌رو شاخصکل بعد از یک روز ایستادن در ارتفاع این کانال در اولین روز از هفته جاری نیز نتوانست موفق به عبور از این قله شود. رفتار حقیقی‌ها طی هفته‌های اخیر حاکی از بیم و امیدهای این گروه نسبت به بازار است. خروج سهامداران حقیقی از تالارهای شیشهای ادامه یافته، با این حال به‌نظر می‌رسد حقیقی‌ها نگاه جدی‌تری به‌سوی سهام شاخص هموزن داشته باشند. قرارگرفتن بازارسهام در صدر جدول بازدهی دارایی‌ها با کسب سود حدود ۶۱درصدی از ابتدای سال شاید به تنهایی نتواند دلیل محکم و پرقدرتی برای جلب‌اعتماد سرمایهگذاران باشد.
گرچه سهامداران نسبت به سال‌قبل خوش‌بینی‌های جدیدتری نسبت به بازار مذکور پیداکردند اما معاملات خود را همچنان با احتیاط پیش می‌‌‌‌‌‌برند. این مهم در رفتار سهامداران از روز چهارشنبه به وضوح نیز دیده شده است. بنابر دلایلی که بارها به تفصیل به آن اشاره‌شده، سیاستگذار نقش مهمی در به‌وجود آمدن شرایط حاکم بر بازارسرمایه دارد. تجربه تلخ مرداد ۹۹ و ابر زیان برخی سهامداران را حتی در شرایطی که بازار در وضعیت تعادلی قرار دارد در لاک دفاعی فرو برده است. در کنار این موضوع عوامل مهم دیگری نیز وجود دارند که نمی‌گذارند منابع سرمایه‌گذار خرد با خیالی آسوده به سمت بازارسهام روانه شوند. نوسان دماسنج تالار شیشهای در کانال ۵/ ۱ در هفته‌های گذشته و مقاومت از این سطح نیز به واسطه احتیاط فعالان بورسی تا حدودی به‌طول انجامید، در واقع تردید بورسبازان نسبت به پایداری شاخص اصلی بازار در این محدوده مهم تاحدودی به افزایش خروج از بازار دامن زد. این اتفاق بعد از عبور دماسنج تالار شیشهای از مرز ۶/ ۱میلیون واحد مجددا تکرار و فاز جدیدی از احتیاط را به گردونه معاملات بازگرداند. قرارگرفتن شاخص در این سطح از نظر روانی بسیار حساس تلقی می‌شود. نماگر مذکور کانال فوق را پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر از آن و در مهر۹۹ همزمان بعد از آغاز ریزش قیمت‌ها در تابستان آن سال تجربه کرده بود. این موضوع و حواشی پیرامون آن نمی‌گذارد سهامداران به‌راحتی موج‌های صعودی جدید را تجربه کنند، از این‌رو با ورود به کانال‌‌‌‌‌‌های بالاتر سهامداران احتیاط بیشتری در پیش می‌‌‌‌‌‌گیرند، اما پرواضح است که با افزایش حجم معاملات و به‌نوعی پویاترشدن روند دادوستدها در بازار سهام زمینه برای ورود سرمایهگذاران فراهم می‌شود؛ این در حالی است که تزریق منابع جدید میتواند علاوه‌بر افزایش رونق بخش مولد اقتصاد کشور، زمینه را برای تغییر مسیر نقدینگی داغ به سمت این بازار نیز فراهم کند که این مهم در جای خود میتواند به بهبود عملکرد شرکت‌ها و صعود نماگرهای بازار سهام توأم با افزایش سودآوری شرکت‌ها منجرشود.
منبع: دنیای اقتصاد