بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که تغییرات جدیدی در بورس‌کالای ایران در راه است که موجب پیشرفت و توسعه سریع‌‌‌تر این بازار رسمی خواهد شد. عرضه خودرو در بورس‌کالا و ملزومات آن نشان داد که نه‌تنها باید منتظر ورود گسترده محصولات نهایی به این بازار باشیم، بلکه نگاه تصمیم‌‌‌سازان به بورس‌کالا به‌شدت مثبت است و این نگاه موفقیت‌‌‌های بزرگ‌تری را به همراه خواهد داشت. مدیرعامل بورس‌کالای ایران در مراسم عرضه خودرو در بورس‌کالا گفت: این‌روز را برای رفع سایه شوم دلالی و توزیع رانت از سر صنعت خودروی کشور جشن می‌گیریم و از زحمات ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار که از ابتدای استقرار در سازمان بورس، پیگیر مطالبات سهامداران و عرضه خودرو در بورس‌کالای ایران بودند، تشکر می‌کنیم.
حامد سلطانی‌نژاد افزود: حضور قائم‌مقام معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه در این مراسم نیز در راستای حمایتی است که این قوه در دوره ریاست آیت‌الله اژه‌ای به‌منظور ایجاد شفافیت در بازارهای مالی و کالایی پیگیری می‌کنند و دغدغه آنها استقرار شفافیت در بازارهاست که به نظر می‌رسد همکاری‌ها می‌تواند ادامه داشته باشد. مدیرعامل بورس کالای ایران به جایگاه فعلی بورس‌کالا اشاره کرد و گفت: ارزش معاملات بورس‌کالا در سال ۱۴۰۰ به ۶۶۵همت رسید که این رقم نسبت به همه دوره‌های فعالیت این بازار رقم بی‌سابقه‌ای است. وی ادامه داد: بورس‌کالا در حال حاضر ۱۰درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد و رشد ٩٠درصدی را در ارزش معاملات در سال ١۴٠٠ نسبت به سال ۹۹ شاهد بوده است. به لحاظ حجمی با ورود سیمان و مابقی محصولات زنجیره تولید فولاد شاهد معامله ٧۶میلیون تن محصول در سال ۱۴۰۰ بودیم که این عدد ١۴درصد حمل بار جاده‌ای در کل کشور است که این رشد‌ها نشان می‌دهد، افق آینده بازارهای کالایی به سمت شفافیت بیشتر در حال حرکت است.
سلطانی‌نژاد عنوان کرد: از ابتدای سال ۱۴۰۱ تاکنون ارزش معاملات نسبت به سال گذشته ۷۵درصد و حجم معاملات ۱۶۲درصد رشد کرده است. همچنین در بازار مالی مبتنی بر کالا شاهد رشدهای خیره‌کننده ۱۸۸۰درصدی اختیار معامله، افزایش ۱۸درصدی معاملات گواهی سپرده کالایی و رشد ۵۶۰درصدی صندوق‌های کالایی بودیم. بورس‌کالا در راستای رسالت خود که شفاف‌سازی بازار کالاهای واسطه‌ای است، توانسته است تمامی کالاهای پرحجم واسطه‌ای اعم از زنجیره فولاد، زنجیره پتروشیمی، پالایشی و سیمان را پذیرش کند و فقط محصولات کشاورزی باقی مانده است که این ظرفیت را دارا هستیم و اگر قیمت‌گذاری دستوری از آن برداشته شود، می‌تواند در بورس‌کالا عرضه شود.
وی عنوان کرد: به نظر می‌رسد در حوزه کالاهای نهایی نیز باید ایفای نقش کنیم و با مطالباتی که اخیرا مطرح شده است، از جمله عرضه خودرو، به سمت معاملات کالای نهایی حرکت می‌کنیم؛ زیرا بعضا انتقاد می‌شود که بورس‌های کالایی محل عرضه کالاهای واسطه‌ای هستند و چرا کالاهایی که مصرف‌کننده نهایی دارند، در بورس‌کالا عرضه می‌شوند. در پاسخ باید گفت، بورس‌های کالایی در دنیا نیز محل عرضه کالاهای نهایی هستند. ضمن اینکه برای حذف رانت و عدم‌تقارن اطلاعاتی و استقرار سیستم‌های مبتنی بر حراج باید از سازوکار بورس استفاده کنیم و اگر کشور‌های پیشرفته از سازوکار بورس استفاده نکنند، سازوکار دیگری مشابه بورس‌های کالا و با ایجاد سیستم‌هایی با نبود رانت و تقارن اطلاعاتی و مبتنی بر عرضه و تقاضا را مستقر کرده‌‌‌اند.
صدور ۲۶هزار کد معاملاتی
مدیرعامل بورس‌کالای ایران بیان کرد: اقدامات خوبی در چند روز اخیر برای عرضه خودرو در بورس‌کالا صورت گرفت؛ به طوری که ٢۶هزار کد معاملاتی در بورس‌کالا صادر شد و سیستم حراج متناسب با شرایط تغییر کرد. این در حالی است که بیشترین صدور کد قبل از خودرو برای صنعت سیمان با ورود ١٣هزار کد معاملاتی بوده است؛ اما ورود خودرو باعث شد همه زیرساخت‌ها متحول شوند، به دلیل اینکه تعداد ذی‌نفعان بیشتر از قبل بود. همچنین زیرساخت‌های فنی بورس‌کالا تغییر کرد و شبکه کارگزاری کمک کرد تا ٣هزار و ۵٠٠تقاضا برای خودرو مدیریت شود و رکورد حضور کارگزاری‌ها در بورس‌کالا شکسته شد و ٩٢کارگزاری در فرآیند عرضه و تقاضا نقش‌آفرینی کردند.وی ادامه داد: در بازار، خودروهای مختلف با تقاضای خوبی مواجه شدند؛ به طوری که حدود ۶٠٠خودرو عرضه شد. نسبت تقاضا به عرضه حدود ۵۸۱درصد بود و قیمت‌های پایه همان قیمت‌هایی بود که خودروسازان در بازار می‌فروختند.
تفاوت در بازار غیرشفاف و غیررسمی در بسیاری از موارد رقم چشمگیری است که از رانت زیاد جلوگیری شد و به شفافیت عرضه خودروها در بورس‌کالا کمک کرد. این امکان ایجاد شد که از سیستم بورس‌کالا تعداد افراد بیشتری به سامانه معاملاتی بورس‌کالا که در داخل طراحی شده است دسترسی داشته باشند و امکانی فراهم شد که خودرو به تفکیک رنگ و آپشن نیز عرضه شود. سلطانی‌نژاد ادامه داد: در مدل حراج باز، هیجانات بازار به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و به افراد فرصت داده می‌شود که براساس منطق اقتصادی تصمیم بگیرند و به مشتریانی که بیشترین تقاضا را دارند، خودرو تخصیص یابد و امکان تبانی به حداقل برسد. وی اضافه کرد: عرضه خودرو در بورس‌کالا شروع کار است و می‌توانیم به سمت خودروهای پرتیراژ حرکت کنیم، ثبت تقاضا هم می‌تواند به صورت آنلاین باشد. قاعدتا وقتی به سمت خودروهای پرتیراژ حرکت کنیم، سیستم و مدل حراج می‌تواند تغییر کند. مدیرعامل بورس‌کالای ایران ادامه داد: همچنین باید معاملات مبتنی بر اوراق بهادار فعال شود؛ به طوری که گواهی سپرده خودرو یا سلف (فروشی) خودرو که هم تامین مالی را فراهم می‌کند و هم می‌تواند بازار مستمر روزانه را ایجاد کند، در اختیار خواهد بود.
وی اضافه کرد: هدف نهایی ما این است که خودروسازان از بورس‌کالا تامین مالی کنند؛ زیرا بهترین روش تامین مالی، تامین مالی مبتنی بر فروش است و اگر خودروسازان بتوانند بر مبنای فروش، تامین مالی کنند، بسیار پسندیده است. بنابراین فروش سلف و فروش بر مبنای سلف موازی استاندارد هم در دستور کار بازار خودرو قرار خواهد گرفت.
دنیای اقتصاد