در این روز، نمادهای شاخص‌ساز بورس نظیر فارس، پارسان، وغدیر و تاپیکو باعث رشد شاخص کل شدند. این نمادها با سهم بالای خود در ترکیب شاخص کل بورس، تاثیرات قابل‌توجهی بر افزایش شاخص داشتند و عملکرد مثبت آنها توانست به طور نسبی روند کلی بازار را تقویت کند. با این حال، نمادهایی مانند فملی، فولاد و وبملت مانع از رشد بیشتر شاخص کل بورس شدند. این مساله از توازن ناپایدار بین نمادهای بزرگ و کوچک در بازار حکایت می‌کند و نشان می‌دهد که رشد بورس به طور عمده تحت‌تاثیر نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز قرار دارد. در این مقطع زمانی، نمادهای کوچک‌تر نتواسته‌اند جایگاه خوبی در بازار پیدا کنند و عملکرد ضعیف‌تری از خود نشان داده‌اند.
تضاد سمت و سوی شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن بیانگر وضعیت پیچیده بازار است که در آن، شاخص کل بورس به طور عمده تحت‌تاثیر نمادهای بزرگ قرار دارند، در حالی که نمادهای کوچک‌تر هنوز نتوانسته‌اند به طور پایدار رشد کنند. در ادامه این روند، سرمایه‌گذاران باید توجه بیشتری به تاثیرات بلندمدت نمادهای کوچک و بزرگ داشته باشند و در تحلیل‌های خود به دقت وضعیت این دو بخش از بازار را بررسی کنند تا بتوانند تصمیمات سرمایه‌گذاری دقیق‌تری اتخاذ کنند.
روز قرمز فرابورس
شاخص کل فرابورس با کاهش ۱۴۹واحدی معادل 57/0درصد، به سطح ۲۵۹۴۸واحد رسید. همچنین، شاخص کل هم‌وزن فرابورس با افت ۸۸۳واحدی معادل 59/0درصد روی ۱۴۷۶۲۸واحد تثبیت شد. این کاهش‌ها به‌خصوص در شاخص هم‌وزن نشان‌دهنده ضعف نمادهای کوچک‌تر نسبت به نمادهای بزرگ‌تر است که بیشترین تاثیر را در این بازار دارند.
در این روز، نمادهای شاخص‌ساز فرابورس همچون فجهان، ارفع، سامان، فصبا و تجلی فشار منفی زیادی بر شاخص کل فرابورس وارد کردند. این نمادها به‌دلیل کاهش قیمت‌ها و ضعف در تقاضا، باعث کاهش قابل‌توجه شاخص‌های اصلی بازار شدند. با این حال، نماد شاوان توانست با رشد محدود خود تاثیر مثبتی داشته باشد و از شدت افت شاخص اندکی بکاهد.
در فرابورس عدم تعادل میان عرضه و تقاضا به‌ویژه در نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز که به دلیل حجم معاملات بالاتر تاثیرات بیشتری بر بازار دارند، مشاهده شد.
در کلیت بازار، حجم معاملات به ۴۳میلیارد ورقه سهم رسید و ارزش کل معاملات نیز به ۳۱هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. این ارقام نشان‌دهنده فعالیت بالای سرمایه‌گذاران و رونق نسبی در بازار هستند. سرانه خرید هر سرمایه‌گذار ۶۹میلیون تومان و سرانه فروش ۷۴میلیون تومان بود که نشان‌دهنده فشار فروش در بازار است. این تفاوت میان خریدوفروش می‌تواند به معنای ترس و احتیاط سرمایه‌گذاران از نوسانات آتی بازار باشد.
اعداد از افزایش احتیاط حکایت می‌کنند
ورود پول به بازار ۵۸۸میلیارد تومان گزارش شد که گرچه رقم مثبتی است اما در مقایسه با حجم معاملات، می‌توان گفت که ورود نقدینگی جدید به بازار با احتیاط صورت گرفته است. این میزان ورودی می‌تواند به‌عنوان یک سیگنال مثبت برای رشد بازار در آینده در نظر گرفته شود که البته به‌شدت بستگی به ادامه روند و شرایط اقتصادی دارد.
در بخش معاملات حقیقی‌ها، ارزش خرید آنها به 6/18هزار میلیارد تومان رسید و ارزش فروش آنها نیز ۱۸هزار میلیارد تومان بود. این ارقام نشان‌دهنده این است که بیشتر سرمایه‌گذاران حقیقی در سمت خرید قرار گرفته‌اند و تمایل نسبی به سرمایه‌گذاری در سهام دارند. این وضعیت می‌تواند به معنای اعتماد بیشتر سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار باشد، هرچند سطح فروش نیز قابل‌توجه است.
اما در معاملات حقوقی‌ها، وضعیت متفاوت است. ارزش خرید حقوقی‌ها به ۱۲هزار میلیارد تومان و ارزش فروش آنها به 7/12هزار میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده تمایل آنها به فروش دارایی‌هاست. این وضعیت می‌تواند به معنای احتیاط بیشتر در میان سرمایه‌گذاران حقوقی باشد که به دلیل استراتژی‌های محافظه‌کارانه، تمایل بیشتری به کاهش ریسک و نقد کردن برخی از دارایی‌ها دارند.
به طور کلی، روند بازار نشان‌دهنده تعادل نسبی بین خریدوفروش است اما فشار فروش در بخش حقوقی و ورود پول محدود در بخش حقیقی می‌تواند نشان‌دهنده نگرانی‌هایی در خصوص آینده بازار باشد.
در صورت بهبود شرایط اقتصادی و سیاسی به‌ویژه در زمینه توافقات بین‌المللی یا تغییرات مثبت در سیاست‌های داخلی بازار روندصعودی خود را ادامه خواهد داد.
در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
چه گذشت؟
در بررسی اخیر وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار ایران، تغییرات قابل‌توجهی در روند معاملات مشاهده می‌شود که نشان‌دهنده تمایلات مختلف سرمایه‌گذاران در مواجهه با نوسانات اقتصادی و عدم اطمینان از آینده بازار است. این تغییرات به وضوح در نوع صندوق‌ها و ابزارهای مالی مختلف دیده می‌شود.
فشار فروش در صندوق‌های سهامی
صندوق‌های سهامی، صندوق‌هایی هستند که در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و برای سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری متوسط تا بالا مناسب هستند. این صندوق‌ها به دلیل نوسانات بازار، پتانسیل بالایی دارند.
صندوق‌های سهامی با ارزش معاملاتی ۹هزار میلیارد تومان روبه‌رو شدند که از شدت فعالیت‌های معاملاتی در این صندوق‌ها حکایت دارد. اما نکته قابل‌توجه، سرانه خرید ۱۵۳میلیون تومان و سرانه فروش ۱۸۲میلیون تومان است که نشان‌دهنده فشار فروش و تمایل بیشتر به خروج از این صندوق‌ها است. درواقع، این داده‌ها نشان‌دهنده خروج ۲۵۴میلیارد تومان از بازار است که به معنای تمایل برخی سرمایه‌گذاران به کاهش ریسک و نقد کردن دارایی‌های پرریسک خود در شرایطی است که به دلیل بی‌ثبات اقتصادی نمی‌توان از آینده بازار اطمینان کافی حاصل کرد.
گریز از ریسک نوسان زیر سایه درآمد ثابت‌ها
صندوق‌های درآمد ثابت در دارایی‌های کم‌ریسک مانند اوراق بدهی سرمایه‌گذاری می‌کنند و برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی ثابت و امنیت بیشتر هستند، مناسب هستند. این صندوق‌ها ریسک کمتری دارند و در شرایط نوسانی بازار جذاب‌ترند.
در روز چهارشنبه، صندوق‌های درآمد ثابت به‌عنوان یک گزینه امن در دوران نوسانات بازار، ارزش معاملاتی برابر با ۹هزار میلیارد تومان را به ثبت رساندند که از اقبال بالای سرمایه‌گذاران به این نوع صندوق‌ها حکایت دارد. در این صندوق‌ها، سرانه خرید ۱۳۶میلیون تومان و سرانه فروش ۱۲۰میلیون تومان بود که از تمایل بیشتر به خرید و سرمایه‌گذاری خبر می‌دهد. ورود ۵۳۰میلیارد تومان پول به این صندوق‌ها به‌وضوح نشان‌دهنده گرایش سرمایه‌گذاران به دارایی‌های کم‌ریسک در آخرین روز معاملاتی هفته جاری است.
گریز از اهرمی‌ها
صندوق‌های اهرمی به دلیل استفاده از استراتژی‌های اهرمی، پرریسک هستند. در این صندوق‌ها، برای افزایش بازده، از وام یا ابزارهای مالی مانند مشتقات استفاده می‌شود که این امر می‌تواند سود را در صورت موفقیت زیاد کند اما در صورت ضرر نیز خسارت‌های بزرگی را به همراه دارد. به عبارت دیگر، تغییرات کوچک در قیمت دارایی‌های اصلی می‌تواند تاثیرات قابل‌توجهی بر ارزش صندوق بگذارد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی در شرایط ناپایدار اقتصادی یا نوسانات شدید بازار خطرناک باشد.
صندوق‌های اهرمی که از ابزارهای پرریسک در بازار به حساب می‌آیند، در روز مذکور با ارزش معاملات پنجهزار میلیارد تومانی روبه‌رو شدند. در این صندوق‌ها، سرانه خرید ۲۴۹میلیون تومان و سرانه فروش ۳۲۰میلیون تومان، نشان از تمایل کمتر سرمایه‌گذاران به ورود به این نوع صندوق‌ها دارد. ورود تنها هفت میلیارد تومان پول به این صندوق‌ها، بیانگر تمایل محدود سرمایه‌گذاران به این ابزارهای مالی است. باتوجه به ویژگی‌های پرریسک این صندوق‌ها و وضعیت بی‌ثبات بازار سهام، به نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاران ترجیح دادند تا شروع هفته جدید، استفاده از ابزارهای پرریسک را به تعویف بیدازند.
درخشش صندوق‌های طلا
صندوق‌های طلا به سرمایه‌گذاری در طلا یا دارایی‌های مرتبط با آن می‌پردازند و برای حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم و نوسانات اقتصادی مناسب هستند. این صندوق‌ها به‌عنوان دارایی‌های امن در زمان بی‌ثباتی‌های اقتصادی جذابیت دارند.
در پنجمین روز دی‌ماه، صندوق‌های طلا، ورود ۷۴میلیارد تومان پول و ارزش معاملات ۲هزار میلیارد تومان را به ثبت رساندند که نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن مانند طلا است. طلا به‌عنوان یک پوشش ریسک در برابر تورم و نوسانات ارزی، در شرایط کنونی جذابیت زیادی پیدا کرده است. سرمایه‌گذاران درپی محافظت از دارایی‌های خود در برابر نوسانات اقتصادی و کاهش ارزش پول، به صندوق‌های طلا روی آورده‌اند که نشان‌دهنده افزایش توجه به این نوع دارایی‌ها به‌عنوان یک محافظ در برابر ریسک‌های اقتصادی است.
صندوق‌های املاک و مستغلات
صندوق‌های املاک و مستغلات، در پروژه‌های ساختمانی و املاک سرمایه‌گذاری می‌کنند و به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که بدون خرید مستقیم ملک، در بازار املاک سهم داشته باشند. این صندوق‌ها معمولا درآمد ثابت و نوسانات کمتری دارند اما ممکن است تحت‌تاثیر رکود بازار مسکن قرار گیرند.
چهارشنبه روز خوبی برای این صندوق‌ها نبود. صندوق‌های املاک و مستغلات با خروج ۳۱میلیارد تومان پول روبه‌رو شدند. با سرانه خرید ۸۳میلیون تومان و سرانه فروش ۱۰۵میلیون تومان، این صندوق‌ها در حال حاضر جذابیت کمتری برای سرمایه‌گذاران دارند. درواقع، این صندوق‌ها به دلیل شرایط نامشخص بازار املاک و مستغلات، تغییرات قیمتی و نوسانات بازار مسکن، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. به نظر می‌رسد که در شرایط فعلی، سرمایه‌گذاران تمایل چندانی برای ورود به بازار املاک از خود نشان نمی‌دهند زیرا عدم ثبات و بی‌اطمینانی در این بخش و همچنین وجود رکود سنگین در بازار مسکن غیرقابل چشم‌پوشی است.
استقبال سرمایه‌گذاران از صندوق‌های کالایی
صندوق‌های کالایی در کالاهایی مانند طلا، نفت، فلزات و محصولات کشاورزی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که از نوسانات قیمت کالاها بهره‌مند شوند. صندوق‌های کالایی معمولا به‌عنوان پوشش ریسک در برابر تورم و نوسانات اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در صندوق‌های کالایی، ورود ۹۹میلیارد تومان پول به این صندوق‌ها نشان‌دهنده توجه بالای سرمایه‌گذاران به این نوع ابزارها در روز گذشته است. سرانه خرید ۷۶میلیون تومان و سرانه فروش ۵۸میلیون تومان نشان‌دهنده تمایل بیشتر به خرید نسبت به فروش در این صندوق‌هاست. صندوق‌های کالایی برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال تنوع در سبد سرمایه‌گذاری خود یا استفاده از فرصت‌های موجود در بخش کالا هستند، جذابیت زیادی دارند. این صندوق‌ها می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای کاهش ریسک و تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری در شرایط نوسانات اقتصادی و تورمی مطرح شوند.
چهارشنبه در یک نگاه
وضعیت بورس و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به طور کلی نشان‌دهنده احتیاط، تردید و واکنش محتاطانه سرمایه‌گذاران است. در این روزهای پرچالش که عدم‌اطمینان نسبت به آینده اقتصادی کشور وجود دارد، ورود پول به صندوق‌های کم‌ریسک مانند صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های طلا نشان‌دهنده تمایل سرمایه‌گذاران به حفظ دارایی‌ها در برابر نوسانات شدید و بی‌ثباتی اقتصادی است. این در حالی است که خروج سرمایه از صندوق‌های سهامی، به‌ویژه در شرایطی که بازار سهام دچار عدم اطمینان است و تجربیات تلخی از سال ۱۳۹۹ را نیز به خاطر دارد، نشان‌دهنده نگرانی‌ها نسبت به ریسک‌های بلندمدت و احتمال نوسانات بیشتر در آینده است.
این تغییرات در رفتار سرمایه‌گذاران حاکی از تمایل بیشتر به دارایی‌هایی است که از نظر ریسک پایین‌تر بوده و قادر به حفاظت از سرمایه در برابر بحران‌های اقتصادی و نوسانات شدید بازار هستند. سرمایه‌گذاران در شرایطی که پیش‌بینی آینده اقتصادی دشوار است،
به دنبال گزینه‌هایی می‌گردند که علاوه‌بر بازدهی مناسب، ریسک کمتری داشته باشند. بنابراین، در این دوران حساس، توجه به مدیریت ریسک و تنوع در سبد سرمایه‌گذاری امری ضروری است.
تنوع در سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند ریسک‌های فردی را کاهش دهد و باعث جلوگیری از ضررهای بزرگ در صورت بروز بحران‌های اقتصادی یا نوسانات غیرمنتظره بازار شود. همچنین، در شرایطی که بسیاری از دارایی‌های پرریسک در بازار به‌شدت تحت‌تاثیر عدم اطمینان و نوسانات هستند، توجه به دارایی‌های امن و محافظه‌کارانه می‌تواند به طور مؤثری از کاهش ارزش دارایی‌های سرمایه‌گذاران جلوگیری کند. در نتیجه، رویکردی هوشمندانه و محافظه‌کارانه در این دوران می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا از ضررهای بزرگ در برابر عدم پیش‌بینی‌های اقتصادی مصون بمانند و در عین حال، فرصت‌های مناسب برای بازدهی پایدار را از دست ندهند.
چشم‌انداز بازار سرمایه: صعودی محتاطانه یا ریزش‌های سنگین؟
باوجود تلاش‌های پیوسته بازار برای حرکت به سمت سطوح بالاتر و رسیدن به قله‌های جدید، شاهد نوعی توقف و احتیاط در شاخص‌های کل بورس و فرابورس هستیم. این وضعیت پس از رسیدن شاخص کل بورس به عدد ۲۸۰۰۰۰۰ واحد، جایی که بازار برای مدتی دچار یک وقفه کوتاه شد، مشهود بود. این توقف و کند شدن روند صعودی می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از احتیاط سرمایه‌گذاران و نگرانی آنها از شرایط اقتصادی و سیاسی کشور و بازار جهانی در نظر گرفته شود. رشد محدود در این مدت نشان‌دهنده این است که بازار هنوز از پتانسیل صعودی برخوردار است اما حرکت آن به سمت بالا به طور تدریجی و با گام‌های کوچک‌تر پیش می‌رود. سرمایه‌گذاران که در گذشته نسبت به روندهای رشد بازار خوش‌بین‌تر بودند، اکنون باتوجه به نوسانات و خطرات موجود، به طور محتاطانه‌تری عمل می‌کنند و بیشتر به مدیریت ریسک توجه دارند. در این شرایط، بازار به‌جای رشد سریع و بزرگ، شاهد حرکت‌های آرام و متوازن است که نشان‌دهنده تعادل میان امید به رشد و ترس از سقوط است.
این احتیاط سرمایه‌گذاران ممکن است به‌دلیل عوامل مختلفی مانند عدم اطمینان از تحولات سیاسی و اقتصادی کشور، تغییرات نرخ ارز، تورم یا حتی شرایط جهانی باشد که همگی می‌توانند بر روند بازار تاثیرگذار باشند. در نتیجه، اگرچه مسیر صعودی همچنان ادامه دارد اما این روند با سرعتی کندتر و با ریسک‌های بیشتری همراه است که در رفتار سرمایه‌گذاران خرد و نهادی تاثیرگذار است
3 سناریوی متفاوت: 3 سرنوشت مختلف
سه سناریو محتمل برای آینده بورس ایران که هرکدام به نوعی بر روند بازار تاثیر می‌گذارد و نتیجه آن بستگی به تحولات داخلی و بین‌المللی دارد، به شرح زیر است:
سناریو اول: بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی
در این سناریو، اگر توافقات سیاسی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی به نتیجه مطلوب برسد و سیاست‌های کلان اقتصادی کشور به سمت اصلاح و بهبود پیش رود، بورس ایران می‌تواند شاهد رشد و تحرک بیشتری باشد. این بهبود شرایط می‌تواند شامل تسهیل روابط تجاری، رفع تحریم‌ها یا حتی رشد صادرات نفت و کالاهای غیرنفتی باشد. در نتیجه، اعتماد سرمایه‌گذاران افزایش می‌یابد و تقاضا برای سهام بیشتر می‌شود. همچنین، شفافیت بیشتر در سیاست‌های اقتصادی، کاهش تورم و بهبود فضای کسب‌وکار، رشد پایدار بازار را رقم می‌زند. در این حالت، شاخص‌ها می‌توانند به سطوح بالاتر برسند و بازار به روند صعودی خود ادامه خواهد داد.
سناریو دوم: ادامه نااطمینانی و پیچیدگی‌های سیاسی
در صورتی که ایران همچنان با پیچیدگی‌های سیاسی و بحران‌های منطقه‌ای روبه‌رو باشد و به‌خصوص اگر در سطح بین‌المللی به توافقات مؤثر نرسد، بازار بورس ممکن است تحت‌فشار قرار گیرد. در این سناریو، عدم شفافیت سیاسی و نگرانی از آینده اقتصادی می‌تواند به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و کاهش تقاضا منجر شود. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران محتاط‌تر عمل می‌کنند و ممکن است شاهد نوسانات شدید و ریزش‌های سنگین قیمت‌ها در بازار باشیم. این وضعیت می‌تواند باعث بروز بحران‌های جدید در بازار سرمایه، ازجمله فروش‌های گسترده و خروج سرمایه‌های از بازار شود.
سناریو سوم: شکست مذاکره و سیاست‌های اقتصادی غلط
اگر سیاست‌های اقتصادی کشور همچنان به مسیر غلط خود ادامه دهند و تلاش‌ها برای حل مشکلات اقتصادی به نتیجه نرسد، بازار بورس ایران به سمت نوسانات شدیدتر و حتی رکود سوق خواهد یافت. در این سناریو، سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد مثل چاپ پول بیشتر، عدم مدیریت تورم یا تداوم سیاست‌های محدودکننده اقتصادی می‌تواند به تشدید مشکلات اقتصادی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران منجر شود. این وضعیت می‌تواند باعث کاهش شدید ارزش سهام، افزایش نرخ بیکاری و رکود در بخش‌های مختلف اقتصادی شود. در این شرایط، احتمال خروج گسترده سرمایه‌گذاران از بازار و کاهش تقاضا برای سهام بسیار بالاست که می‌تواند بازار را به یک دوره نزولی یا رکودی شدید وارد کند.
کلام آخر: لزوم مدیریت ریسک
در شرایط پیچیده و پرنوسان کنونی، سرمایه‌گذاران باید نه‌تنها به تغییرات اقتصادی و سیاسی توجه داشته باشند، بلکه باید از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری متنوع و مدیریت ریسک استفاده کنند تا در برابر خطرات و نوسانات بازار مصون بمانند. توجه به وضعیت جهانی و تاثیرات آن بر بازار داخلی نیز امری ضروری است. به‌عنوان مثال، نوسانات جهانی در قیمت نفت، بحران‌های اقتصادی جهانی، یا تغییرات در سیاست‌های اقتصادی کشورهایی مانند آمریکا و چین می‌تواند تاثیرات غیرمستقیمی بر بازار بورس ایران بگذارد. در نهایت، باتوجه به پیچیدگی‌ها و عدم‌قطعیت‌هایی که در چشم‌انداز اقتصادی و سیاسی کشور وجود دارد، سرمایه‌گذاران باید همواره از اطلاعات روز و تحلیل‌های کارشناسی بهره‌مند شوند و تصمیمات خود را با دقت و احتیاط بیشتری اتخاذ کنند. این رویکرد به آنها کمک می‌کند تا در شرایط ناپایدار و پرریسک بازار بورس ایران، از خطرات احتمالی در امان بمانند و بتوانند فرصت‌های سودآوری را شناسایی و از آنها بهره‌برداری کنند.