افت ۴۱۳۲ واحدي شاخص كل هم‌وزن در روز گذشته نيز در حالي رقم خورد كه اين شاخص در ابتداي معاملات توانسته بود رشد ۱۱۴۶ واحدي را تجربه كند؛ رشدي كه عملا با شدت گرفتن عرضه‌ها به اصلاح تبديل شد و با اين كاهش، شاخص كل هم‌وزن بورس تا تراز ۸۵۳,۲۴۴ واحدي عقب رفت. روز گذشته همزمان با نوسان‌هاي شديد در بازار آزاد ارز، حدود دو هزار ميليارد تومان سرمايه خُرد از بازار سرمايه خارج شد كه با توجه به اينكه چنين پولي قادر است به هر بازاري هجوم ببرد، عدد بسيار بزرگي ثبت شده است.
دليل ريزش شاخص‌ها چيست؟
در طول سال‌هاي گذشته، شاخص‌هاي بورس به دلايل مختلفي ريزش داشته‌اند كه ازجمله آنها مي‌توان به كسري‌ها در بودجه عمومي، افزايش نرخ تورم و كاهش فعاليت‌هاي تجاري اشاره كرد، همچنين اقدامات سياسي مانند مذاكرات تجاري، تحريم‌ها و تغييرات در سياست‌هاي مالي يا تغيير در قيمت نفت و كاهش يا افزايش سرمايه‌گذاري‌هاي بين‌المللي نيز در اين نوسانات بي‌تاثير نبوده‌اند. آن گونه كه كارشناسان اين حوزه مي‌گويند پس از سقوط سنگين بورس در مرداد ماه سال ۱۳۹۹ و رسيدن شاخص بورس از ۲ ميليون به سطح يك ميليون و ۳۰۷ هزار واحد مردم هنوز هم اعتمادي براي سرمايه‌گذاري در اين بازار ندارند، البته دلايل ديگري نيز براي اين موضوع وجود دارد از نگراني‌هاي اقتصادي گرفته تا ناامني‌هاي سياسي و عدم اطمينان از آينده بازار سرمايه، مردم را به سمت بازارهاي موازي ديگر ترغيب كرده است.
تغيير جهت بورس
همايون دارابي، كارشناس بازار سرمايه در واكنش به ريزش شاخص‌هاي بورس پس از بالاترين ركورد سال جاري به «اعتماد» گفت: نمادهاي بزرگ بازار سرمايه در حال اصلاح شدن هستند و پس از يك دوره رشد در نمادهاي بزرگ كه شاخص‌ها را به بيش از ۲ ميليون و ۸۰۰ هزار واحد رساند اين ميزان ريزش طبيعي بود. او ادامه داد: در كنار اين موضوع متاسفانه با انتشار خبر دستكاري قيمت‌ها و مشكلات مالي كه در پالايشگاه ستاره خليج‌فارس رخ داد عملا باعث شد تا اين مجتمع سود خود را از دست بدهد و اين ضربه در كنار اصلاح قيمتي باعث شد تا نمادهاي بزرگ بورسي هم افت كنند. اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: هر چند نمادهاي كوچك همچنان مثبت هستند، اما بازار سرمايه در حال اصلاح شدن هم هست و پس از صعود شاخص‌هاي بورس از ۲ ميليون تا ۲ ميليون و ۸۰۰ هزار واحد كه با نمادهاي بزرگ بورسي همراه شد، نشان داد كه يك عده از سهامداران در سود هستند و عده‌اي ديگر در زيان، ضمن آنكه نمادهاي كوچك بورسي هم فرصت عرض اندام پيدا كرده‌اند و با نگاهي به شاخص هم‌وزن مي‌توان دريافت كه افتي كه در شاخص كل بورس وجود دارد در آنجا نيست و حتي در شاخص كل فرابورس هم شاهد آرامش هستيم.
رنگ بازار سبز خواهد شد؟
او با بيان اينكه بازار سرمايه در حال تغيير فاز است، گفت: به نظر مي‌رسد تا چند روز آينده و تا باز شدن نمادهاي پتروشيمي اين وضعيت ادامه‌دار باشد. دارابي در پاسخ به اين پرسش كه شرايط بورس را پس از آمدن ترامپ به كاخ سفيد چطور ارزيابي مي‌كنيد، گفت: در اين خصوص مسائل مختلفي مطرح است و ممكن است در چند ماه ابتدايي حضور ترامپ صرف مذاكرات و رد و بدل كردن پيام‌هاي دو طرف مطرح باشد و هنوز نمي‌توان پيش‌بيني دقيقي در اين خصوص داشت. اين كارشناس بازار سرمايه در خصوص نوسانات در بازار ارز نيز افزود: وضعيت نرخ دلار نيز به دليل كريسمس و تسويه‌حساب‌هاي تجار در نوسان و روبه بالاست و هنوز تاثير حضور ترامپ در كاخ سفيد روي بورس مشخص نيست و با شروع سال جديد ميلادي ممكن است وضعيت خاصي كه بر تراز تجاري كشور به وجود آمده، برطرف شود. او تصريح كرد: بايد صبر كرد تا چند ماه ابتدايي حضور آقاي ترامپ هم بگذرد تا نتايج مذاكرات مشخص‌تر شود.
بازار سهام در سيكل صعودي قرار دارد
محمدرضا مظفري، كارشناس بازار سرمايه نيز درخصوص ريزش‌هاي شاخص بورس به «اعتماد» گفت: ذات بورس صعود و فرود است و پس از رشدهاي خوبي كه تجربه كرد و در برخي سهم‌ها اين رشدها بين ۵۰ تا ۷۰ درصد هم رخ داد، طبيعي است كه بازار سهام به سمت اصلاح برود.
مظفري در ادامه تصريح كرد: آنچه مسلم است بازار سرمايه در يك سيكل و روند صعودي قرار گرفته و با توجه به اينكه وضعيت دلار هم بين ۸۰ تا ۸۲ هزار تومان در حال معامله است بر جذابيت بازار سرمايه افزوده شده است و اگر حتي نرخ دلار به ۵۰ هزار تومان هم بازگردد همچنان بازار سرمايه ايران، جاي سرمايه‌گذاري است و با رشد و افزايش قيمت‌ها مواجه است. اين كارشناس بازار سرمايه در پاسخ به اين پرسش كه آيا قيمت‌ها حبابي بوده‌اند نيز گفت: خير، حبابي نبوده‌اند و اگر از زواياي مختلف به آن نگاه كنيم، متوجه مي‌شويم كه برخي قوانين در دولت چهاردهم تصويب شده كه باعث افزايش سودآوري شركت‌ها نيز شده كه اين مساله بر جذابيت قيمت سهام افزوده است.
ارزش سهم‌ها رو به بالاست
مظفري ادامه داد: از طرف ديگر ارزش ذاتي جايگزيني سهام هم بخش مهمي است و با توجه به اينكه از سال ۱۳۹۹ به بعد همواره با ريزش شاخص‌هاي بورس مواجه بوديم پس نشان‌دهنده آن است كه ارزش سهم‌ها هنوز پايين است و جا براي بالا رفتن بيشتر هم دارد. او با بيان اينكه هيچ حبابي ديده نمي‌شود، افزود: اگر چه در بازار سرمايه سهم‌هايي هم وجود دارند كه روي آنها به صورت پروژه‌اي كار مي‌شود و نمي‌توان به صورت قطعي گفت اين سهم‌ها حباب ندارند؛ اما در حال حاضر تعداد اين سهم‌ها حتي به تعداد انگشتان دو دست هم نمي‌رسد. مظفري با بيان اينكه همه سهم‌هاي بورس و فرابورس ايران ارزنده هستند، خاطرنشان كرد: سهم‌ها همچنان براي رشد بيشتر جا دارند و همچنان در نرخ‌هاي پايين معامله مي‌شوند. اين كارشناس بازار سرمايه در پاسخ به اين پرسش كه آيا بورس به بازگشت ترامپ واكنش نشان خواهد داد، گفت: بورس يك بار سياست‌هاي ترامپ را ديده است و در دور اولي هم كه ايشان رييس‌جمهور شده بود وضعيت بورس مثبت و صعودي بود و به نظر نمي‌رسد اوضاع بورس چندان منفي شود. تنها موردي كه مي‌تواند روي بورس اثرگذار باشد سياستگذاري مديران داخلي است كه تعيين‌كننده صعودي يا نزولي بودن شاخص‌هاست. بنابراين بازگشت ترامپ ممكن است تاثيرگذار باشد، اما چندان وزن بالايي در بورس ايران ندارد.