مدیرعامل سپرده‌گذاری مرکزی درباره تغییر ساز‌و‌کار فروش سهام عدالت در بازار سرمایه و خرید سهام توسط شرکت‌های بزرگ گفته است که تا‌کنون صندوق تثبیت بازار و صندوق توسعه این امکان را داشته‌اند که عرضه‌های مربوط به سهام عدالت را خریداری کنند اما بر اساس تصمیمی که اخیرا شورای‌عالی بورس اتخاذ کرده، دیگر نهادها هم می‌توانند به صورت بلوکی و عمده خریدار سهام عدالت باشند. فهیمی با تاکید بر این نکته که به دلیل نگرانی‌ها طیف مشتری‌‌های سبد سهام عدالت محدود شده بود، عنوان کرده که بر اساس تصمیم جدید تعداد خریداران افزایش پیدا کرده و این مجوز داده شده که نهادهای بزرگ در بخش خرید مشارکت داشته باشند. وی همچنین گفته است که این تصمیم امکان تقاضا و خرید را برای سهام عدالت توسعه می‌دهد و از این پس هلدینگ‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند وارد خرید سهام عدالت شوند. فهیمی تاکید کرده که هر چه تعداد خریداران بیشتر شود شرایط رقابتی‌تر و قیمت‌ها منصفانه‌تر خواهد شد و طبیعی است هر چه تعداد خریداران بیشتر باشد به نفع فروشنده است و با این مصوبه فروش روان‌تر خواهد شد. با این حال پیش از این نیز تحلیلگران بازار سرمایه نسبت به خرید بلوکی سهام عدالت و سپس عرضه خرد آن در بازار سرمایه و مخاطرات عرضه‌های آبشاری هشدار داده بودند. هنوز مشخص نیست که آیا تصمیم جدید شورای‌عالی بورس در این باره تبصره و مقررات ویژه‌ای دارد یا خیر؟
لزوم همزمانی عرضه بلوکی با جداسازی بازارها
مصطفی صفاری کارشناس بازار سرمایه در همین‌باره به «جهان‌صنعت» می‌گوید: «از آنجا که سازمان بورس درصدد است تابلوی معاملات حقیقی و حقوقی را از یکدیگر جدا کند، این بار عرضه سهام عدالت نمی‌تواند آسیبی به روند طبیعی معاملات بازار سرمایه وارد کند.» وی می‌افزاید: «قرار است حقوقی‌ها به شیوه بلوکی در تابلوی دیگری با یکدیگر معامله کنند و حقیقی‌ها هم در تابلوی دیگری دادوستد کنند و در طراحی تابلوی ممتاز هم به همین علت بوده تا باعث بر هم خوردن بازار حقیقی‌ها نشود.» صفاری در ادامه تاکید می‌کند: «از همین رو طرح جدید برای خرید و فروش سهام عدالت باید همزمان با اجرای مارکت‌ایمپکت عملیاتی شود تا شاهد بروز زیان‌های قبلی نباشیم.» این کارشناس بازار سرمایه همچنین طرح جداسازی بازارها را در آینده نزدیک اجرایی و قطعی می‌داند. صفاری همچنین در پاسخ به این سوال که آیا با وجود کمبود نقدینگی کنونی در بازار سرمایه آیا هلدینگ‌ها رغبتی برای ورود به معاملات سهام عدالت دارند، اظهار می‌کند: « در صورتی که هلدینگ‌ها بتوانند سود شناسایی کنند خریدار این سبد خواهند بود و این سهام را با یکدیگر ترید می‌کنند.» او تاکید می‌کند ارزان بودن سبد سهام عدالت می‌تواند یکی از دلایل مهم جذابیت آن برای خریداران بلوکی باشد.
مسیر ناهموار آزادسازی
آزادسازی سبد سهام عدالت از اردیبهشت ماه سال جاری کلید خورد. بر این اساس مشمولان این سبد سهام مخیر شدند تا میان دو گزینه سهامداری مستقیم و سهامداری به شیوه غیرمستقیم با واسطه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، یک راه را انتخاب کنند. از مجموع بیش از ۴۹ میلیون نفر دارنده سهام عدالت، ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم را انتخاب کردند تا بتوانند معاملات سبد سهام خود را شخصا در اختیار بگیرند.
در ادامه نیز دولت در ابتدا ۳۰ درصد از سهام موجود در سبد را آزاد کرد. این مرحله همزمان با روزهای اوج بازار سرمایه و صعود پرشتاب شاخص کل بود.
اگر چه سهامداران مستقیم در ابتدا شخصا امکان فروش سهام با کد آنلاین را نداشتند و باید از طریق برخی بانک‌ها و کارگزاری‌ها اقدام به فروش می‌کردند اما با این حال موج جدید عرضه‌ها شوک منفی بزرگی به بازار سرمایه وارد کرد. تحلیلگران آزادسازی سهام عدالت به شیوه انجام شده را یکی از دلایل مهم سقوط شاخص کل در تابستان ارزیابی کرده‌اند. در ادامه نیز دولت ۳۰ درصد دیگر از سهام پرتفوی عدالت را آزاد کرد که به دلیل همزمانی با افت بازار و کاهش چشمگیر ارزش سهام، نتیجه اثرگذار و مثبتی به دنبال نداشت. در همین حال انتقادها از روند آزادسازی سهام عدالت و عدم استقبال از معاملات این سبد سهام موجب شد تا سازمان بورس تصمیم به تغییر تابلوی معاملات سهام عدالت و عرضه بلوکی آن بگیرد.
با این حال این اقدام نیز اثرگذار نبود و نه‌تنها مردم آماده عرضه اینچنینی سهام خود نبودند بلکه خریداری نیز در سمت تقاضا وجود نداشت. از همین رو سازمان بورس این امکان را فراهم کرد تا فروشندگان بتوانند سفارش‌های فروش خود را لغو کنند و پس از مدتی نیز اعلام شد که معاملات سبد سهام عدالت از ۲۵ آبان ماه تا طلاع ثانوی در بازار سرمایه متوقف می‌شود. این روند سبب شد تا دولت از آزادسازی باقیمانده این سبد سهام در بیست و دوم بهمن ماه نیز عقب‌نشینی کند.
کاهش مداوم ارزش سهام عدالت
با این حال نمی‌توان از این واقعیت چشم پوشید که سهامداران سبد عدالت که طیف بزرگی از آنها را افراد غیرحرفه‌ای تشکیل می‌دهند، غالبا خواستار نقدشدن سهام خود هستند. در این میان کاهش ارزش سهام آنان نیز بر نگرانی‌ها افزوده است. در حالی که ارزش سبد سهام عدالت در روزهای ابتدایی آزادسازی‌شده و دست‌کم در بیستم مردادماه حدود ۳۰ میلیون تومان بوده، اکنون با پشت‌سر گذاشتن دو دوره طولانی افت در تابستان و زمستان با کاهش چشمگیری مواجه شده است.
طی روزهای گذشته نیز ارزش سبد سهام عدالت همچنان روند کاهشی را طی کرده و در پایان معاملات روز گذشته بازار سهام نیز در مقایسه با روز دوشنبه، ۴/۱ درصد معادل ۱۶۵ هزار تومان افت داشته است.
ارزش سبد ۵۳۲ هزار تومانی سهام عدالت در این روز به ۱۱ میلیون و ۴۳۶ هزار تومان و ارزش سبد یک میلیون تومانی سهام عدالت نیز به و۲۱ میلیون و ۵۴۰ هزار تومان رسید.
با این حساب، ارزش ۶۰ درصد قابل فروش سبد ۵۳۲ هزار تومانی سهام عدالت اکنون به ۶ میلیون و ۸۶۱ هزار تومان رسیده و مشخص نیست تا زمان اجرای طرح جدید شورای‌عالی بورس در چه قیمتی قرار بگیرد!
کد خبر: 15682
منتشر شده در چهارشنبه, 29 بهمن 1399 08:16
تعداد دیدگاه: 0
آسیبشناسی معاملات بلوکی سهام عدالت توسط هلدینگ‌ها
«مارکت‌ایمپکت» ناجی بورس می‌شود؟
- توضیحات
با گذشت سه ماه از توقف معاملات سهام عدالت به شیوه مستقیم، مدیرعامل سپرده‌گذاری مرکزی به تازگی از ابلاغ مصوبه شورای‌عالی بورس مبنی بر مجوز خرید سهام عدالت توسط نهادها و هلدینگهای بزرگ خبر داده و گفته که این مصوبه به زودی عملیاتی می‌شود. این در حالی است که آزادسازی سهام عدالت از اردیبهشتماه امسال حاشیههای فراوانی را برای بازار سرمایه ایجاد کرده و عرضه‌های سهامداران مستقیم این پرتفو به عنوان یکی از محرکهای اصلی شاخص در ورطه سقوط بزرگ مردادماه به شمار میرود. از همینرو بیم آن میرود که حتی در صورت فروش بلوکی سبد سهام عدالت، عرضه خرد سهام این پرتفو توسط هلدینگ‌ها در بازاری که همچنان از رفتارهای هیجانی و ترس و تردید معاملهگران رنج میبرد، خطر جدیدی را برای روند بازار سرمایه ایجاد کند. در این میان اما دارندگان سبد عدالت نیز که غالبا بدون نگاه سهامداری در انتظار نقد شدن سهام خود هستند را نمی‌توان از حقوق قانونیشان محروم کرد. بدین ترتیب به نظر میرسد بازار سرمایه همچنان با چالشی به نام سهام عدالت روبهرو باشد، اما از سوی دیگر گفته می‌شود در صورت اجرای طرح جداسازی بازارها یا همان مارکت‌ایمپکت، میتوان معاملات خرد و روند طبیعی بازار سرمایه از موج جدید عرضه‌های سهام عدالت مصون داشت.