اولین منفی بورس در پاییز

شاخص کل بورس تهران پس از رالی صعودی ۶ روزه و پشت سر گذاشتن ۲۶ کانال، روز گذشته با افت ۱۷۷۳ واحدی مواجه شد و به کانال ۳۱۸ هزار واحدی عقب نشست تا اولین منفی بورس در پاییز را رقم زند. این در حالی است که نماگر مذکور طی دقایق ابتدایی معاملات رشد ۱۹۳۵ واحدی را ثبت کرده بود و سهام نیز با تقاضای محسوسی همراه بودند. در ادامه اما هیجان خرید جای خود را به هیجان فروش داد و مسیر شاخص کل را تغییر داد. از این رو نماگر اصلی بورس تهران بیش از ۴ هزار واحد از سقف روزانه خود بازگشت. با وجود این، تداوم ورود پول‌های تازه به گردونه معاملات و وجود تقاضای قوی در محدوده اصلاحی قیمت‌ها سبب شد تا ارزش دادوستدها بار دیگر رکوردشکنی کند و این بار از ۲۵۰۰ میلیارد تومان نیز فراتر رود. در این فضا اما نمی‌توان انتظار داشت تا بورس‌بازان رفتارهای منطقی در پیش بگیرند. شکسته شدن رکورد تاریخی ارزش معاملات خرد سهام اگرچه نشان‌دهنده رونق بازار سهام است، اما نشانه‌هایی از اوج‌گیری هیجانات در بازار را به تصویر می‌کشد. جایی که شاهد حضور پول‌های تازه و کم‌تجربه با رویای کسب سود حداکثری در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستیم.

 هر منفی یک سیگنال خرید؟

بورس تهران در حالی روز گذشته با افت نماگر اصلی خود مواجه شد که شاهد چرخش نسبی قیمت‌ سهام در دقایق پایانی بازار بودیم. شرایطی که سبب شد با وجود منفی بودن قیمت پایانی بیش از نیمی از نمادهای معامله‌شده در روز یکشنبه، آخرین قیمت سهام عمدتا در محدوده سبز نوسان کنند. از این رو دیروز از ۳۲۰ نماد دادوستد شده در بورس تهران، آخرین قیمت ۱۶۳ سهم مثبت بود و حدود ۳۰ نماد نیز در محدوده صفر تابلو نوسان کردند. وضعیتی که نشان داد سرمایه‌ها به‌ویژه پول‌های تازه، هر اصلاح قیمتی را فرصتی برای ورود به گردونه معاملات سهام قلمداد می‌کنند. در این خصوص نگاهی به خالص تغییر مالکیت سهام نیز خالی از لطف نیست. نیم‌نگاهی به گذشته و روند این متغیر مهم نشان می‌دهد عمدتا در روزهای مثبت شاخص کل است که سهامداران خرد در مقام خریدار ظاهر می‌شوند و با افت نماگر اصلی بازار سهام شاهد روندی معکوس هستیم؛ به‌طوری‌که حقوقی‌ها خالص خرید مثبتی را رقم می‌زنند. روز گذشته اما با وجود کاهش بیش از نیم درصدی ارتفاع شاخص کل، بیش از ۱۵۳ میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی معامله‌گران حقوقی به سبد سهام حقیقی‌ها افزوده شد. از این رو به‌نظر می‌رسد تازه‌واردهای بورس تهران بیش از هر چیز عطش خرید دارند. این در حالی است که تحلیلگران نسبت به روند شتابان بازار سهام هشدار می‌دهند.

 نگاه بازار به سامانه کدال

طی روزهای گذشته و با نزدیک شدن به پایان مهلت شرکت‌ها برای ارسال عملکرد ماهانه، سرعت انتشار این گزارش‌ها به شکل محسوسی افزایش یافته است. گزارش‌هایی که عمدتا از سوی تحلیلگران مثبت ارزیابی می‌شود. تا به اینجای کار گزارش‌های منتشرشده در ادامه عملکرد مردادماه شرکت‌ها، از دغدغه‌های موجود در خصوص فروش کاسته و نرخ داخلی محصولات نیز به واسطه صادرات تا حدود زیادی جبران شد. از این رو می‌توان گزارش‌های ماهانه شهریور و تداوم تایید روند رو به بهبود شرکت‌های بورسی را از جمله مهم‌ترین دلایل اقبال سرمایه‌گذاران به صنایع بورسی عنوان کرد. شرایطی که طی روزهای اخیر سبب شده تا سهام کالایی بار دیگر در مرکز توجه بورس‌بازان قرار گیرند. اهمیت گزارش‌های ماهانه برای سهام کامودیتی‌محور بازار که با چالش‌هایی همچون افت قیمت جهانی کالاها و البته عقب‌نشینی دلار مواجه بوده‌اند، به مراتب بیشتر است. بزرگان کالایی بورس تهران مدت‌ها بود به‌دلیل بروز ریسک‌های رکودی در اقتصاد جهانی و همچنین اخبار مربوط به جنگ تجاری دو کشور چین و آمریکا که به‌عنوان قدرت‌های بزرگ اقتصادی دنیا شناخته می‌شوند، از روند رو به رشد بازار جا مانده‌ بودند. به این ترتیب انتظار می‌رود تکمیل پازل درآمدزایی شرکت‌های مذکور در سال جاری به محدود شدن تاثیرپذیری آنها از چشم‌انداز رکودی موجود بینجامد و واکنش فعالان بازار را تا حدودی متعادل‌تر کند. بر این اساس گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها می‌تواند فرصتی مناسب برای غربال‌گری سهام ارزنده باشد. در این میان نکته‌ای که باید مورد توجه معامله‌گران به‌ویژه تازه‌واردها قرار گیرد این است که صرف گزارش‌های قوی ماهانه نمی‌تواند توجیه‌کننده رشد قیمت سهام در تمامی گروه‌های بازار باشد؛ چراکه پیش از این بسیاری از نمادهای بورسی به‌ویژه سهام زیرمجموعه گروه‌های کوچک و متوسط بازار روی موج اخباری همچون افزایش سرمایه شرکت‌ها اعم از تجدید ارزیابی دارایی‌ها یا سود انباشته مسیر رشد پرشتاب قیمت را پیموده‌اند و بیم آن می‌رود که ادامه این روند و رشد بیشتر قیمت سهام مذکور به تشکیل حباب در بازار بینجامد.

 بازار سهام؛ بی‌رقیب

همان‌طور که اشاره شد در تداوم ورود نقدینگی به گردونه معاملات سهام شاهد شکسته شدن پیاپی رکورد تاریخی ارزش دادوستدهای خرد هستیم. این متغیر دیروز از ۲۵۰۰ میلیارد تومان فراتر رفت. در عین حال با وجود افت نماگر اصلی بازار اما ۸۱ نماد معاملاتی با صف خرید به معاملات روزانه خود پایان دادند و حدود ۱۴۰ میلیارد تومان نقدینگی در انتظار ورود به بازار سهام ناکام ماند. واقعیت این است که جهش ارزی و تورم سنگین عموم مردم را به تقلا برای حفظ ارزش سرمایه‌های خود واداشته است. در سال‌های گذشته این بازارهای دلار و سکه بودند که مامنی برای نقدینگی‌های سرگردان به شمار می‌رفتند. در سال جاری اما با تدبیر سیاست‌گذار و عقب‌نشینی از سیاست‌های نادرست گذشته، از تلاطمات بازار دلار کاسته شد و نرخ این ارز به کانال ۱۱ هزار تومانی وارد شد. سکه نیز که بیش از قیمت اونس جهانی طلا، از نرخ دلار تبعیت می‌کرد در مسیر کاهش قیمت قرار گرفت. در دیگر بازارهای موازی همچون بازار مسکن نیز با توجه به رکود ادامه‌دار دیگر جایی برای سفته‌بازی باقی نمانده است. در بازار پول نیز به سبب مشکلات عدیده ساختاری، دیگر جذابیتی برای سرمایه‌گذاری دیده نمی‌َشود. از این رو به نظر می‌رسد بازار سهام تنها گزینه پیش‌روی سرمایه‌گذاران است. جایی که در افت ۱۳ درصدی دلار و سکه در ۶ ماه ابتدایی سال ۹۸، توانسته بازدهی بیش از ۷۸ درصدی از آن معامله‌گران خود کند.

 چرخش نقدینگی حول محور افزایش سرمایه

دیروز در تکرار روزهای پیشین معاملات سهام، دو گروه بانک و خودرو بیشترین میزان ارزش دادوستدها در میان صنایع ۴۰گانه بورسی را به خود اختصاص دادند. معاملاتی که یک‌چهارم ارزش کل دادوستدهای روز یکشنبه را شامل می‌شد. در شرایط فعلی به نظر می‌رسد رویای کسب سود حداکثری در کوتاه‌ترین زمان ممکن به‌ویژه در میان سهامداران تازه‌وارد بورسی، حرکت به سمت گروه‌های کوچک و متوسطی را که مستعد نوسانات سریع و حداکثری هستند، جذاب‌تر کرده است. این مهم در شرایطی رخ می‌دهد که غول‌های کامودیتی‌محور بازار همچنان با ریسک‌های مربوط به بازار جهانی دست و پنجه نرم می‌کنند و این مهم چندان با ذائقه ریسک‌گریز سرمایه‌گذاران فعلی خوش نمی‌آید. جغرافیای اخیر بازار سهام نیز حاصل تعامل این دو نیرو یعنی ترس غول‌های کالایی از ریزش قیمت‌های جهانی و افزایش میل به کسب سود حداکثری در کوتاه‌ترین زمان ممکن است. این دو امر وقتی اثرگذار می‌شوند که بدانیم در بازارهای دیگر خبری از بازدهی نیست و پول‌ها راه دیگری جز ماندن در تالار سهام ندارند.در چنین فضایی است که تاکید بر تورم بخش دارایی‌های ترازنامه شرکت‌های مستعد به محرکی مهم برای جذب مستمر منابع خرد تبدیل شده است. از آنجا که این موضوع به مذاق پول‌های تازه هم خوش می‌آید پس دمیدن شیپور افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی‌ها جولانگاهی برای حرکت سهم‌های مستعد می‌شود. تداوم ورود پول به سهام گروه خودرو و گروه بانک را بر همین مبنا می‌توان توضیح داد.

 اوج‌گیری هیجانات ا‌فزایش ارزش دادوستدها

یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش ارزش معاملات خرد سهام ورود بدون توقف نقدینگی به بازار سهام است. واقعیت این است در فضایی که ارزش معاملات از ۲۵۰۰ میلیارد تومان نیز فراتر رفته دیگر نمی‌توان انتظار داشت تا بورس‌بازان رفتارهای منطقی در پیش بگیرند. هیجان اصل مهم این مرحله از دادوستد ها در بورس تهران است که گاه در مسیر صعودی و گاه در مسیر نزولی نمایان می‌شود. موضوعی که با توجه به ورود سهامداران تازه وارد به گردونه معاملات سهام می‌تواند زنگ هشدار را به صدا در بیاورد. بسیاری از این سهامداران جدید، به‌دلیل عدم آشنایی با مبانی ارزندگی و زمین بازی، ملاک تصمیم‌گیری خود را روندهای معاملاتی قرار می‌دهند. این مساله می‌تواند با معکوس شدن مسیر بازار که همان‌طور که اشاره شد با توجه به کسب سودهای قابل توجه طی مدت اخیر دور از ذهن نیست، به هیجانی تمام‌عیار بدل شود که توجه بیشتر معامله‌گران به ملاک‌های ارزندگی را می‌طلبد.

 هفتمین روز خرید «حقیقی»ها

روز گذشته برای هفتمین روز متوالی غلبه معامله‌گران خرد در سمت خرید سهام بودیم. به این ترتیب در پایان معاملات روز یکشنبه در مجموع حدود ۳۳۵ میلیون سهم به ارزش تقریبی ۱۵۳ میلیارد تومان به پرتفوی حقیقی‌ها افزوده شد. در میان ۴۰ صنعت بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه‌های کوچک بازار رقم خورد. در این میان نمادهای زیرمجموعه گروه محصولات دارویی شاهد جابه‌جایی ۸۲ میلیارد تومانی در مسیر پرتفوی حقوقی به حقیقی بودند. پس از آن نیز دو گروه بیمه و بانکی‌ها مورد توجه معامله‌گران خرد بازار قرار گرفتند و به ترتیب خالص خرید ۲۵ و ۱۶ میلیارد تومانی را رقم زدند. در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت سرمایه‌گذاری البرز در اولویت خرید معامله‌گران حقیقی بازار قرار گرفت. دیروز حدود ۳۵ میلیون سهم «والبر» به ارزش ۵/ ۲۰ میلیارد تومان در سمت حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. سهام صنایع ریخته‌گری ایران نیز دیروز مورد توجه بازیگران حقیقی بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز گذشته بیش از ۷/ ۶۷ میلیون سهم به ارزش ۱۴ میلیارد تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد. سهام شرکت بیمه آسیا نیز در این روز با خالص خرید حدود ۸/ ۱۲ میلیارد تومانی به سمت حقیقی‌ها همراه شد. در آن سوی بازار اما این نمادهای زیرمجموعه گروه فنی و مهندسی بودند که مورد توجه معامله‌گران عمده بازار قرار گرفتند. دو نماد زیرمجموعه این گروه طی معاملات روز گذشته شاهد جابه‌جایی حدود ۶/ ۶ میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. همچنین دیروز در گروه محصولات غذایی، ۵/ ۶ میلیارد تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. مخابرات نیز دیروز، با خالص خرید حدود ۶/ ۴ میلیارد تومانی معامله‌گران عمده بازار مواجه شدند. در میان شرکت‌ها نیز سهام شرکت سایپا شاهد خالص تغییر مالکیت ۹/ ۶ میلیون سهم به ارزش حدود ۱۴ میلیارد تومان به سمت پرتفوی حقوقی‌ها بود.

فاطمه اسماعیلی