افزایش چشمگیر سطح زیر کشت گلخانه‌ای در ایران، چشم انداز تازه‌ای برای کشاورزی مدرن، کاهش مصرف سموم شیمیایی و بهره وری بیشتر از منابع طبیعی ترسیم کرده است؛ مسیری که با همراهی بخش
خصوصی و بهره‌گیری از نهاده های استاندارد، شتاب گرفته است و نوید بخش توسعه پایدار و ارتقای امنیت غذایی کشور است.
در سال‌های اخیر، گسترش کشت گلخانه‌ای به یکی از محوری ترین راهکار های توسعه پایدار کشاورزی در ایران تبدیل شده و با عبور از مرز ۲۷ هزار هکتار سطح زیر کشت، مسیر خود را به سوی هدف ۴۸ هزار هکتاری
برنامه‌ریزی شده ادامه می‌دهد. این تحول، نه‌تنها پاسخ به چالش هایی چون کم آبی و تغییرات اقلیمی است، بلکه الگویی موفق در کاهش مصرف نهاده های پرخطر شیمیایی و جایگزینی با کود های ارگانیک و بستر های کشت زیست پایه ارائه می‌دهد.
بر اساس آمارهای رسمی، سطح گلخانه های احداث شده در ایران در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۸ هزار و ۲۳۹ هکتار بوده که از این میزان، ۱۳ هزار و ۹۴۸ هکتار به گلخانه های سبزی و صیفی و ۳ هزار و ۳۳۲ هکتار به گل
و گیاهان زینتی اختصاص دارد. تولید سالانه محصولات گلخانه ای ایران به بیش از ۳.۷ میلیون تن رسیده و این روند رو به رشد است. در همین حال، اشتغال زایی مستقیم و غیر مستقیم در این بخش قابل توجه بوده
و با احداث هر هکتار گلخانه، برای حدود ۱۰ نفر اشتغال مستقیم و دو برابر آن به صورت غیرمستقیم ایجاد می‌شود.
کشت گلخانه ای با کاهش ۷۰ درصدی مصرف آب نسبت به کشاورزی فضای باز و افزایش چند برابری عملکرد محصولات، امکان مدیریت و کنترل دقیق شرایط محیطی را برای کشاورزان فراهم کرده است.
این مدیریت هوشمندانه، زمینه را برای مصرف بهینه و هدفمند کودها و سموم کشاورزی فراهم ساخته است. کودهای کشاورزی با کیفیت و استاندارد، نقش مهمی در تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان گلخانه‌ای ایفا می‌کنند
و استفاده از آنها موجب افزایش کمیت و کیفیت محصولات می‌شود. همچنین، سموم کشاورزی با فرمولاسیون های جدید و سازگار با محیط زیست، به کنترل بیماری ها و آفات کمک کرده و سلامت محصولات را تضمین می‌کنند.
امروزه، بسیاری از گلخانه‌داران با بهره‌گیری از کودهای زیستی و آلی و نیز استفاده هدفمند از سموم کشاورزی، توانسته‌اند ضمن حفظ سلامت محصولات، میزان مصرف نهاده‌های شیمیایی را کاهش دهند و به پایداری زیست‌محیطی کمک کنند.
افزایش تولید محصولات خارج از فصل، ارتقای بهره وری و کاهش واردات از دیگر مزایای این شیوه نوین کشت به شمار می‌رود. بازار نهاده های کشاورزی نیز با دگرگونی همراه شده و تقاضا برای کودهای بیولوژیک و دوستدار طبیعت رشد قابل توجهی یافته است.
شرکت هایی نظیر بهاران با ارائه محصولات تخصصی، بسترهای کشت نوین و خدمات مشاوره علمی، نقشی مهم در ارتقای دانش فنی و بهبود عملکرد گلخانه ها ایفا کرده‌اند.
این شرکت با بهره‌گیری از توان تحقیق و توسعه و آزمایشگاه های کنترل کیفی پیشرفته، در کنار کشاورزان ایستاده و مسیر کاهش وابستگی به نهاده های شیمیایی را هموار ساخته است.
در حوزه صادرات، طی چهار ماه نخست سال جاری نزدیک به ۲۴۰ هزار تن محصولات گلخانه ای به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار از کشور صادر شده است و این روند در سال گذشته نیز با صادرات بیش از ۷۰۰ هزار تن محصولات گلخانه ای، زینتی و قارچ خوراکی
به ارزش ۳۱۶ میلیون دلار ادامه داشته است. ایران در تولید سبزی و صیفی گلخانه ای و همچنین گل و گیاهان زینتی جایگاه قابل توجهی در منطقه و آسیا دارد و با توسعه زیرساخت های صادراتی و رعایت استاندارد های بین المللی، ظرفیت افزایش صادرات بیش از پیش فراهم شده است.
با وجود مزایای فراوان، توسعه گلخانه ها همچنان با چالش هایی مانند هزینه اولیه بالا و نیاز به آموزش فنی روبه رو است. حمایت دولت، تأمین مالی مناسب و مشارکت فعال بخش خصوصی می‌تواند موانع موجود را کاهش داده
و بهره برداری از ظرفیت های بالقوه این بخش را شتاب دهد. همچنین، برنامه های اصلاح و نوسازی گلخانه های قدیمی و توسعه استفاده از انرژی های تجدید پذیر در دستور کار قرار گرفته است تا مصرف انرژی بهینه تر شود و پایداری تولید تضمین گردد.
افزایش سطح زیر کشت گلخانه ای، مسیری امید بخش برای تأمین امنیت غذایی، حفظ منابع طبیعی و ارتقای جایگاه ایران در بازارهای صادراتی ترسیم کرده است؛ مسیری که با هم افزایی دولت، کشاورزان و فعالان متخصص، آینده‌ای پایدار برای کشاورزی کشور اتفاق خواهد افتاد.