- توضیحات
فولاد مبارکه همواره مدیریت پایدار آب و توجه به ارزش اساسی آب را سرلوحه کار خود قرار داده و توانسته است در مقایسه با شرکت‌های بزرگ فولادساز جهان، رکورددار کمترین حجم آب مصرفی به ازای هر تن تولید فولاد باشد
ایران سرزمین کم بارشی است و طبق آخرین گزارش وزارت نیرو، امسال خشکسالی و مشکلات آبی کشور را تهدید می‌کند چرا که میزان بارندگی سال آبی بسیار پایین بوده است.
از طرف دیگر تبخیر آب در کشورمان به قدری زیاد است که سه برابر میزان تبخیر میانگین آب در جهان محاسبه شده است. آن هم در کشور ما که آمار بارندگی های سالانه اش، حکایت از آن دارد که یک سوم میانگین جهانی بارندگی است؛ آمارهایی که نشان می‌دهد چقدر اوضاع آب در کشورمان وخیم و بحرانی است.
در بیشتر مناطق ایران میزان بارندگی زیر ۱۰۰ میلی‌لیتر و میانگین تبخیر سالانه ۲۵۵۶ میلی‌لیتر در سال است؛ این در حالی است که بحران آب، مشکلات زیست‌محیطی، اجتماعی و سیاسی را به وجود می‌آورد که در نتیجه آن، راهکارهای مختلفی در خصوص کاهش مصرف آب در حوزه‌های مختلف پیشنهاد می‌شود.
اما بر خلاف تصور عمومی به طور میانگین ۹۰ درصد آب کشور در بخش کشاورزی، ۷ درصد برای شرب و تنها ۳ درصد در صنعت مصرف می‌شود، در حالی که صنعت ۲۰ برابر کشاورزی شغل ایجاد می‌کند.
با همه این تفاسیر توجه به کمبود آب همواره در کارخانه های صنعتی به خصوص سیستم‌های خنک‌کن آنها مورد توجه افکار عمومی و رسانه ها بوده است.
در این میان فولاد مبارکه همواره مدیریت پایدار آب و توجه به ارزش اساسی آب را سرلوحه کار خود قرار داده است توانسته است در مقایسه با شرکت‌های بزرگ فولادساز جهان رکورددار کمترین حجم آب مصرفی به ازای هر تن تولید فولاد باشد. موضوعی که باعث شده شرکت فولاد مبارکه در زمینه مصرف آب به عنوان شاخص جهانی مطرح شود. یعنی نه تنها در بین رقبای داخلی، کمترین مصرف آب برای تولید یک تن فولاد را دارد بلکه در جهان هم کم مصرف ترین تولیدکننده به اضای هر تن فولاد است.
همچنین بهینه‌سازی مصرف آب در شرکت فولاد مبارکه و استفاده از آب‌های کم‌کیفیت باعث شده سالانه از مصرف ۷۰۰ هزار مترمکعب آب تازه جلوگیری به عمل آمد.
جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب باران (آب‌های سطحی) از طریق شبکه‌های گسترده در فولاد مبارکه و استفاده مجدد از آن به‌طور متوسط در سال یک میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب کاهش مصرف آب تازه را به دنبال داشته است به علاوه بهسازی شیمیایی آب‌های گردشی در برج‌های خنک‌کاری که امکان استفاده چندین و چندباره از آب در فرآیند تولید را مهیا کرده است از دیگر اقدامات این شرکت درراستای بهینه سازی مصرف آب در این کارخانه است.
بازسازی برج‌های خنک‌کاری واحدهای نیروگاه، اکسیژن، فولادسازی و نوردگرم به منظور کاهش هدررفت و افزایش راندمان برج‌های خنک‌کن، تغییر سیستم برج خنک‌کن تر به هیبریدی و کاهش تلفات آب در فرآیند تولید آهن اسفنجی از دیگر اقدامات مهم این مجتمع صنعتی در راستای کاهش مصرف آب است.
همچنین بهینه‌سازی مصرف آب با کاهش تلفات در شبکه‌های توزیع، یکی از پروژه‌های جدی در دست اجراست و قرار بر این است که بازسازی و نوسازی شبکه‌های فرسوده به طول تقریبی ۵۰ کیلومتر انجام شود. این فعالیت از سال ۱۳۸۸ در شرکت فولاد مبارکه اصفهان شروع شده و تاکنون بالغ بر ۶۰۰ میلیارد ریال برای اجرای آن هزینه شده است؛ به نحوی که در قالب این طرح، عمده شبکه‌های توزیع نوسازی شده‌اند.
نکته بسیار مهم دیگر در مورد این کارخانه بهینه‌سازی مصرف آب با جایگزینی قسمتی از آب تازه با پساب تصفیه‌شده شهری است که بر مبنای آن، بر اساس قرارداد متقابل بین شرکت فولاد مبارکه اصفهان به عنوان سرمایه‌گذار و شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان در سال ۱۳۹۲ اجرایی و مقرر شده با احداث تصفیه‌خانه‌های جدید فاضلاب و تکمیل تصفیه‌خانه‌های موجود، شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب در ۹ شهر این استان یعنی زرین‌شهر، مبارکه، زیباشهر، دیزیچه، صفائیه، کرکوند، ورنامخواست، سده لنجان و چمگردان اجرا شود و پس از اجرای این پروژه‌ها که بیش از ۶۵۰۰ میلیارد ریال هزینه دربر داشته، پساب خروجی از تصفیه‌خانه شهرهای مذکور به فولاد مبارکه منتقل شود و پس از تصفیه تکمیلی در تصفیه‌خانه فولاد مبارکه در چرخه تولید فولاد، مورد استفاده قرار گیرد.
ارسال پساب به شرکت فولاد مبارکه از اواسط سال ۹۶ تا اواخر سال ۹۸، به طور متوسط سالانه یک میلیون مترمکعب پساب به شرکت فولاد مبارکه وارد شده و در سال ۹۹ تقریبا 4 میلیون مترمکعب پساب شهری به این شرکت وارد شده است که در افق بلندمدت این طرح نیز قرار است سالیانه ۱۳ میلیون مترمکعب پساب شهری جهت استفاده در شرکت فولاد مبارکه وارد شود که با تکمیل شبکه‌های جمع‌آوری، پمپ‌خانه‌ها و خطوط انتقال، این امیدواری وجود دارد که تا پایان سال ۱۴۰۰ این مهم محقق شود. این پروژه علاوه بر کاهش مصرف آب خام رودخانه با جلوگیری از تخلیه فاضلاب خام شهرهای مجاور زاینده‌رود به رودخانه، باعث افزایش سطح بهداشت و حفظ محیط زیست منطقه شده است.
پروژه مهم و حیاتی دیگر در این کارخانه در زمینه کاهش مصرف آب بحث بازچرخانی در فولاد مبارکه است که در در سه مرحله صورت می گیرد.مرجله اول بازچرخانی کل فرآیند آب در یک واحد انجام می شود و آب تا هفت یا هشت‌بار در سیکل همان واحد چرخش می‌کند که این روش از ابتدای فعالیت فولاد مبارکه وجود داشته است.
در مرحله دوم، بازچرخانی آب در بیش از یک واحد چرخش می‌کند؛ بدین معنا که پس از چند بار چرخش آب در مدار یک واحد و نهایتاً با خارج شدن از استاندارد کیفیت برای آن واحد، بایستی این آب از چرخه واحد مذکور خارج شود. این آب می‌تواند به عنوان آب ورودی واحد دیگری که نیاز به کیفیت کمتری دارد، در نظر گرفته شود و سیکل بازچرخانی واحد دوم و بعضاً واحدهای بعدی انجام شود.
مرحله سوم بازچرخانی تجمیع آب خروجی واحدها و تصفیه آن در یک تصفیه‌خانه مرکزی و تبدیل آن به آب کیفی مورد نیاز خطوط تولید است. بنابراین مجدداً این آب به چرخه تولید بازمی‌گردد. این فعالیت در فولاد مبارکه مراحل پایانی خود را طی می‌کند و بنابراین بازچرخانی آب در مراحل ۱ و ۳ به حد نهایی خود رسیده و در مرحله دوم متناسب با شرایط واحدها قابل توسعه است.
مجموع این اقدامات همه نشان دهنده این است که فولاد مبارکه به دلیل شناخت اقلیم و مشکلات ناشی از بحران کم آبی از ابتدای راه‌اندازی تاکنون هموراه مصرف بهینه آب را را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده و امروزه توانسته است به یک الگوی جهانی در زمینه مصرف آب در بین فولادسازان جهان تبدیل شود.