همهگیری ویروس کرونا در سراسر جهان منجر به ایجاد محدودیت سفر در تمامی کشورهای جهان شد، بهطوریکه ۷۲ درصد از کشورها، مرزهای ملی خود را بهطور کامل روی جهانگردان بینالمللی بستهاند. با ایجاد وضعیت اضطراری در سراسر جهان، دولتها بهمنظور کنترل و مهار ویروس کرونا، سازوکارهای گستردهای برای ورود و خروج مسافران درنظر گرفتهاند که منجر به محدودیت فعالیت سیستمهای حملونقل و ایجاد چارچوبهایی برای لغو و محدودیت تجمعات افراد و سفرهای غیرضروری شده است.
پاندمی کرونا در سراسر جهان بیشترین آسیب را به بازار گردشگری جهان و اقتصاد این بخش رسانده است و منجر به ایجاد محدودیت ورود مسافران در تمامی مقاصد گردشگری جهان شده است و اشتغال و فعالیت این بازار را به شدت تحتالشعاع قرار داده است. دولتها طی ۳ ماه اخیر برای دستیابی به امنیت و سلامت شهروندان خود و مهار کووید-۱۹ و بازیابی مجدد بازار گردشگری به ۴ شکل مختلف اقدام به ایجاد محدودیت ورود گردشگران کردهاند.
بنابر بررسیهای سازمان جهانی گردشگری، از میان ۲۱۷ مقصد گردشگری در جهان، حدود ۷۲ درصد از کشورها معادل ۱۵۶ کشور از تاریخ ۲۷ آوریل ۲۰۲۰، گردشگری بینالمللی را متوقف کردهاند. حدود ۲۵ درصد از کل مقاصد سفر توریستی در سراسر جهان یعنی بیش از ۵۰ کشور محدودیتهای مسافرتی خود را حداقل برای یک دوره سه ماهه برقرار کردهاند و همچنین ۴۰ درصد از مقاصد گردشگری یعنی حدود ۸۰ مقصد یک دوره دو ماهه را برای محدودیتهای سفر ایجاد کردهاند. این آمار نشانگر این است که اگرچه برخی از مناطق شروع به بازکردن مرزهای ملی و برداشتن اقدامات قرنطینهای کردهاند اما هیچ مقصدی تاکنون محدودیتهای مسافرتی را برنداشته یا کاهش نداده است.
محدودیتهای مربوط به سفر به چهار شکل بستن مرزها، تعلیق پروازها، ممنوعیت برای مبادی خاص و اقدامات مختلف دیگر همچون قرنطینه چند روزه در مقصد در بین ۲۱۷ مقصد طبقهبندی شده است. حدود ۱۶۶ مقصد که ۷۶ درصد کل مقاصد را در برمیگیرد مرزهای ملی خود را بهطور کامل یا جزئی بستهاند که در بین این ۱۶۶ کشور، ۹۴ درصد مقاصد از بین ۱۵۶ کشور کلیه مرزهای هوایی، زمینی و دریایی را برای توریستهای خارجی بستهاند البته معافیتهایی برای اتباع، ساکنان، دیپلماتها و مسافران برای سفرهای ضروری درنظر گرفتهاند. ۶ درصد باقیمانده مرزها را تاحدودی بستهاند که منجر به کاهش قابلتوجه دسترسی به نقاط ورودی مقاصد گردشگری شده است. صرفنظر از این ۷۶ درصد مقصد گردشگری، حدود ۲۶ مقصد یعنی ۱۲ درصد از کشورها پروازهای بینالمللی خود را بهطور کامل یا جزئی به حالت تعلیق درآوردهاند و ۴ درصد از مقاصد از ۹ کشور ممنوعیت ورود مسافران از کشورهای مبادی خاص درنظر گرفتهاند. همچنین حدود ۱۶ مقصد باقیمانده که ۸ درصد از کل مقاصد را دربرمیگیرد اقدامات مختلف دیگری همچون قرنطینه بهمدت ۱۴ روز، محدودیتها و تعلیق ویزا یا درخواست مجوز پزشکی در بدو ورود را اعمال کردهاند.
به گزارش «دنیایاقتصاد» باتوجه به محدودیتهای مشترکی که در تمام مناطق جهان ایجاد شده است، محدودیتهای سفر در مناطق مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است که براساس آن، حدود ۹۳ درصد از مقاصد اروپایی همچون فرانسه، هلند، انگلیس، ایتالیا، ترکیه و... بهطور کامل مرزهای خود را برای توریستهای بینالمللی بستهاند. این رقم در آمریکا و کشورهایی نظیر برزیل، کانادا و مکزیک ۸۲ درصد، در آسیا و اقیانوسیه مقاصدی همچون چین، استرالیا، هند و تایلند ۷۰ درصد، در خاورمیانه مقاصدی مانند لبنان، اردن، عربستان، امارات و حتی یمن ۷۷ درصد و در آفریقا ۶۰ درصد بوده است. بیشترین میزان تعلیق پروازها در آفریقا صورت گرفته که حدود ۳۲ درصد از تعلیق پروازها به این منطقه تعلق دارد. پس از آن آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه با ۹ و ۸ درصد تعلیق پرواز را برای محدودیتهای سفر خود درنظر گرفتهاند. افغانستان بهعنوان ناامنترین کشور جهان که کمترین میزان گردشگر در جهان به این کشور تعلق دارد با شیوع کرونا تمامی پروازها به خارج از مرزهای خود را به حالت تعلیق درآورد. این رقم برای آمریکا و اروپا به ترتیب ۶ و ۲ درصد بوده است.
اروپا هیچ محدودیت سفری برای مبدا خاص اتخاذ نکرده است و این درحالی است که آسیا و اقیانوسیه ۹ درصد، خاورمیانه ۸ درصد، آمریکا ۶ درصد و آفریقا ۲ درصد از این شکل محدودیتی استفاده کردهاند. کشورهایی همچون ژاپن و آمریکا از این شیوه محدودیتی برای کشورهای خود استفاده کردهاند. ماکائو نیز یک شیوه خاص در اعمال محدودیتهای خود در داخل کشور اتخاذ کرده است که براساس آن مسافرانی که ۱۴ روز در یک مقصد قرنطینه بودهاند حق ورود به مقصد دیگر را ندارند.
همچنین آسیا و اقیانوسیه با ۱۲ درصد بیشترین منطقه استفادهکننده از اقداماتی نظیر تعلیق ویزا، درخواست گواهی پزشکی و قرنطینه هنگام ورود بوده است و مناطق دیگر تنها ۵ تا ۷ درصد از این اقدامها استفاده کردهاند. کشورهای درحال توسعه همچون ایران، بحرین، بنگلادش و کرهشمالی اقدام به تعلیق و محدودیت ویزاهای مسافران بینالمللی کردهاند و انگلیس و ایرلند نیز از روش قرنطینه ۱۴ روزه به اعمال محدودیت مسافران خارجی پرداختند. محدودیتهای مسافرتی بر گردشگران بینالمللی در آغاز بحران به دو شکل صورت گرفت؛ در شکل اول ایجاد محدودیت سفر برای مقاصد خاص و دیگری محدودیت در ارائه ویزا بوده است. با گذشت زمان اقدامات دیگری همچون درخواست گواهی پزشکی هنگام ورود در مقصد یا اعمال قرنطینه به محدودیتها اضافه شد و پس از اعلام پاندمی ویروس کرونا در سراسر جهان توسط سازمان بهداشت جهانی، بسته شدن کامل مرزها و تعلیق پروازها توسط دولتها به شکلهای مختلف افزوده شد. درحالحاضر دو شکل اخیر محدودیت، مورد استفاده ۸۸ درصد مقاصد جهان قرار گرفته است.
محدودیتهای اعمال شده روی مسافرت بینالمللی از ۳۰ ژانویه پس از اعلام شرایط اضطراری سازمان بهداشت جهانی در ۱۱ مقصد برقرار شده است که در ابتدا محدودیتها تنها برای مسافرانی که از چین وارد میشدند اتخاذ شده بود. یک هفته پس از آن در ۷ فوریه این تعداد به ۵۲ مقصد افزایش یافت. در ۱۱ مارس با اعلام همهگیری ویروس کرونا محدودیتهای مسافرتی به ۸۵ مقصد تسری یافت و پس از گسترش چشمگیر این ویروس در اروپا بین ۹ تا ۱۶ مارس این رقم به ۱۱۹ مقصد رسید. دوهفته پس از آن به ۱۸۱ مقصد جهش یافت و سرانجام تا تاریخ ۲۰ آوریل ۱۰۰ درصد مقاصد گردشگری جهان محدودیتهای مسافرتی خاصی را اتخاذ کردند.