آخرین بازار در احیای پساکرونا
- توضیحات
کووید-۱۹ سفرهای بین‌المللی را به بن‌بست کشانده است، اما با توجه به منعطف بودن این صنعت و تجربه تاریخی، چشم‌انداز گردشگری، دستیابی به بهبود (احیا) را نشان می‌دهد و حتی احتمال تبدیل شدن به تجربه بهتر در مقایسه با گذشته وجود دارد.
اکونومیست در گزاشی این‌طور تحلیل کرده است که شکل سفرهای بین‌المللی در طول تاریخ با تغییرات گسترده‌ای همراه بوده که امروزه سفر با چمدان نماد سفرهای بین‌المللی به‌شمار می‌رود. در قرن پانزدهم ماجراجویان برای یافتن اسلحه‌های جدید برای جنگ به سفرهای دور و دراز در قاره‌های دیگر می‌رفتند که در این سفرها وسایل مورد نیاز خود را در گالن‌هایی حمل می‌کردند. در قرن هجدهم نیز اشراف‌زادگان در قالب یک کاروان بزرگ، ماه‌ها با کالسکه و اسب و مملو از خدمتکار و همراه حتی حمل مبلمان در اروپا به سفر می‌پرداختند که بسیار پرهزینه و پروسیله بود. اما در اواخر قرن نوزدهم که گذراندن سفر چند هفته‌ای در خارج از کشور برای ثروتمندان معمول بوده سبک سفر با چمدان وارد شکل سفرهای خارجی شد. تا دهه ۱۹۷۰، گردشگران و مسافران برای حمل وسایل در فرودگاه‌های وسیع نیازمند وسایل نقلیه بوده‌اند از این رو کیف چرخدار نماد دوران سفرهای جمعی است.
افزایش کیف چرخدار نمایانگر کاهش هزینه و افزایش سفرهای طولانی است. با پیشرفت تکنولوژی و به‌ویژه اختراع هواپیما، سفرهای هوایی به‌دلیل ارزان‌تر بودن همچنین افزایش درآمد و اوقات فراغت بیشتر باعث شد تا سفرهای خارجی معمول و تعطیلات در خارج از کشور برای بسیاری از کشورهای ثروتمند در دسترس قرار گیرد. با وجود این سهولت در سفر تنها عامل گسترش گردشگری نبوده است. بلکه گسترش شرکت‌های فعال در این حوزه در سراسر جهان و افزایش اشتغال و مشاغل در عرصه گردشگری بسیار تاثیرگذار بوده است و همچنین سفرهای تجاری شرکت‌های چندملیتی زنجیره‌های تامین سفر را به یکدیگر متصل می‌کند. فراتر از این امور، مهاجرت فرصت یافتن شغل، تغییر محل زندگی یا ادامه تحصیل در سراسر جهان را گسترش داده و به‌دلیل متفرق کردن خانواده‌ها به‌دلیل مهاجرت، نیاز به برقراری ارتباط و شرکت در مراسم و جشن‌ها باعث شد سفر به کشورهای خارجی افزایش پیدا کند و در واقع دورتر زندگی کردن خانواده و دوستان جامعه جهانی را گرد هم آورد. از این رو سفرهای بین‌المللی امری اجتناب‌ناپذیر به‌شمار می‌آید. تقریبا طی ۶۰ سال اخیر امکان سفرهای ارزان و راحت برای گردشگران بین‌المللی فراهم شده است. سفر با قطار و با قدرت باد و اسب بخار بسیار دشوار و گران بود و سفر به بسیاری از مقاصد جهان تقریبا غیرقابل دسترس بوده و تا ۱۰۰ سال پیش سفر با کشتی‌های اقیانوس‌پیما نیز بسیار گران بود. یک کابین درجه یک تایتانیک در سال ۱۹۱۲ با قیمت ۳۰ پوند (امروزه ۳۵۰۰ دلار) در اختیار مسافران قرار می‌گرفت. همچنین بلیت ترانس آتلانتیک در هیدنبورگ در سال ۱۹۳۶ حدود ۴۰۰ دلار هزینه داشت که این عوامل مانع گسترش سفرهای بین‌المللی می‌شده است. افزایش ناگهانی سفرهای بین‌المللی اما با شروع پروازها صورت گرفت. مسیر سفر با قطار از پکن به مسکو پنج روز به طول می‌انجامید و این درحالی است این مسافت با هواپیما در ۷ ساعت طی می‌شود و این عامل تغییردهنده واقعی ارزان‌تر شدن و افزایش سفرهای بین‌المللی بوده است. در سال ۱۹۵۰ تنها ۲۵ میلیون نفر به خارج از کشور سفر کرده‌اند درحالی‌که به گزارش سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۱۹ این رقم به ۵/ ۱ میلیارد مسافر افزایش یافت. تقریبا سه‌پنجم مسافران بین‌المللی در سال ۲۰۱۹ با هواپیما سفر کردند و تنها ۵ درصد از طریق دریا و یک درصد قطار را به‌عنوان وسیله سفر خارجی خود انتخاب کرده‌اند. در سفرهای جاده‌ای نیز ۳۵ درصد از مسافرانی که با اتومبیل از مرزها عبور کردند اروپایی‌ها بودند که ساکنان بزرگ‌ترین بازار مسافرتی جهان هستند که از جاده‌های خوب درون قاره‌ای برخوردارند. حدود ۵۵ درصد با هدف گذراندن تعطیلات کل سفرهای بین‌المللی را تشکیل می‌دهند و سهم سفرهای تجاری حدود ۱۱ درصد از کل سفرهای خارجی است. مابقی مسافران به دیدار اقوام و دوستان در خارج از کشور تعلق گرفته است که البته در این میان، برخی با اهداف مذهبی سفر می‌کنند مثلا سالانه بیش از ۲ میلیون نفر به مکه می‌روند و بیش از ۱۵ میلیون نفر برای درمان و سلامت سفرهای خارجی را انتخاب می‌کنند. گردشگری بین‌المللی منجر به درآمدزایی فعالان این عرصه همچون هتل‌ها، رستوران‌ها، برگزارکنندگان تورها و سایر فعالان شده است به‌طوری‌که در سال ۲۰۱۹ منجر به کسب درآمد ۵/ ۱ هزار میلیارد دلاری از محل گردشگری بین‌المللی شده است. به گزارش سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) تا پیش از همه‌گیری کووید-۱۹ در جهان، سهم سفر از تولید ناخالص داخلی حدود ۴/ ۴ درصد و میزان اشتغال در کشورهای ثروتمند در عرصه گردشگری حدود ۷ درصد بوده است. همچنین براساس اعلام سازمان تجارت جهانی، سفرهای بین‌المللی ۵/ ۶درصد از صادرات جهانی سال ۲۰۱۹ را به خود اختصاص داده است. به گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری نیز در مجموع سفر و جهانگردی بیش از ۳۳۰ میلیون شغل را دربرمی‌گیرد که حدود یک‌دهم از کل اشتغال در جهان را شامل می‌شود.
همه‌گیری کرونا صنعتی را که متکی بر آزادی سفر مردم بوده ویران کرده است و سفرهای بین‌المللی از اواخر مارس تا ماه مه ۲۰۲۰ تقریبا متوقف شد که این امر به‌دلیل بسته شدن مرزهای چهارپنجم کشورهای جهان بوده است. ممنوعیت سفر و کاهش ناگهانی و بی‌سابقه تردد مسافران در سطح بین‌المللی منجر به کاهش ۷۰ تا ۷۵ درصدی گردشگران ورودی جهان در سال ۲۰۲۰ شده است که گردشگری بین‌المللی حدود یک میلیارد مسافر خود را در مقایسه با سال ۲۰۱۹ از دست داده است و متحمل ۳/ ۱ میلیارد دلار خسارت شده که این رقم ۱۰ برابر خسارت‌های وارده در بحران مالی ۲۰۰۹ بوده است. با این اوصاف شرایط بهبودی حتی با توزیع واکسن‌های اثرگذار در درازمدت امکان‌پذیر است و به گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، گردشگری در زمره آخرین بخش‌های اقتصادی در جهت بازیابی به‌شمار می‌رود.
اما با وجود این چشم‌اندازهای روشنی برای بهبود، توسعه و رشد دوباره بازار گردشگری وجود دارد. باتوجه به کاهش چشمگیر گازهای گلخانه‌ای به‌دلیل کاهش پروازها، نظرات درباره چگونگی کاهش دائمی این آلودگی افزایش یافته است که این امر ناشی از وقفه‌ای است که در سفر به مقاصد گردشگری رخ داده و جهان را برای یافتن راه‌هایی برای سفرهای سبز سوق داده است. براین اساس در طولانی‌مدت ارتباط بین رشد ثروت و میل به سفر قطع نخواهد شد. با وجود هزینه‌های بسیار بالا در کوتاه‌مدت، همه‌گیری کرونا ممکن است به سرعت بخشیدن روندهایی که در نهایت سفرها را راحت‌تر و خسارت‌ها را کمتر کند، منجر شود. اگرچه درحال‌حاضر بازار گردشگری بین‌المللی با شرایط سختی دست و پنجه نرم می‌کند اما صنعت جدیدی که درحال وقوع است می‌تواند بسیار بهتر از اکنون و حتی گذشته باشد.