«گردشگری دریایی» برمی‌گردد؟
- توضیحات
عزت‌الله ضرغامی یکی از اولویت‌های خود را بر توسعه گردشگری دریایی قرار داده این در حالی است که لنج‌ها به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ما در جنوب ایران به جای استفاده در این صنعت، در خطر امحا و خارج شدن از چرخه مصرف قرار دارند. در مقابل کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس که اغلب فاقد سنت دریانوردی هستند درصددند با خرید این لنج‌ها و استفاده از آن در صنعت گردشگری توریست‌های بیشتری را جذب کنند.
سعید انوری‌نژاد، فعال و کارشناس حوزه گردشگری دریایی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» میگوید: گردشگری دریایی شامل هر فعالیتی است که از خشکی شروع شده و به دریا ختم می‌شود و این عنوان تنها به اقدامات انجام شده در دریا محدود نیست. در این تعریف رستوران‌ها و اقامتگاه‌های ساحلی و... همگی در زیرمجموعه توریسم دریایی قرار می‌گیرند.
او با اشاره به اینکه در ایران جای فعالیت‌هایی که در آب انجام شود خالی است، می‌افزاید: متاسفانه ما در این زمینه تنها محدود به چند مورد نظیر جت‌اسکی و... هستیم و تنوعی در محصولاتمان نداریم. در مقابل کشورهایی مانند ترکیه یا کشورهای حاشیه جنوب خلیج‌فارس از پتانسیل خود در این زمینه بهره برده و گردشگری دریایی‌شان را توسعه داده‌اند.
این فعال حوزه توریسم دریایی مشکل توسعه این شیوه از گردشگری در ایران را به قوانین و مقررات مرتبط می‌داند و میگوید: ما در کشورمان جزایر زیادی داریم که از آنها در راستای توسعه گردشگری استفاده نشده است. تنها فعالیت انجام شده به قایق‌های تشتی(قایق موتوری‌های ساده) برمی‌گردد که با آن گردشگران به یک جزیره رفته و بازمی‌گردند. متولی بنادر فعالیت لنج‌ها را به واسطه نداشتن امنیت مجاز نمی‌داند، این در حالی است که به نظر می‌رسد قایق‌های تشتی نه‌تنها از امنیت مناسبی برخوردار نیستند، بلکه جذابیت لنج‌ها را هم ندارند.
او درباره تجربه ترکیه به عنوان کشوری که از حوزه گردشگری دریایی درآمد قابل توجهی کسب می‌کند، می‌افزاید: ترکیه ابتدا زیرساخت‌هایش را توسعه داد و سپس توانست توریست‌های دریایی را به این کشور جذب کند. ما در ایران درباره بندر و اسکله مشکلی نداریم و تنها برخی اسکله‌ها باید به جای کاربری مسافربری به اسکله تفریحی تغییر ماهیت دهند زیرا ما فاقد اسکله تفریحی هستیم. فراتر از این موضوع ما در حوزه قوانین و مقررات با مشکل مواجهیم و در این زمینه باید امور تسهیل شود.
انوری‌نژاد معتقد است برای توسعه گردشگری دریایی ما نیازمند تعامل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با متولی امور بنادر و کشتیرانی هستیم که هنوز این اتفاق نیفتاده است. او ادامه می‌دهد: متاسفانه ما در حوزه گردشگری درون آب کار زیادی انجام نداده‌ایم. من به عنوان فعال این حوزه که چند سال درگیر این موضوع هستم، تنها سه ماه را از دست داده‌ام تا کارشناسی از بندرعباس برای بازدید لنج بیاید که هنوز این بازدید محقق نشده است. سال گذشته سازمان بنادر و دریانوردی پیشنهاد کرده بود لنج‌های فایبرگلاس جایگزین لنج‌های سنتی چوبی با ظرفیت کمتر از ۵۰۰ تن شده و این لنج‌ها طی پنج سال امحا شوند. از همان زمان این مصوبه هیات وزیران مطرح شد، به ویژه که گلافی در خلیج‌فارس از سوی ایران در سال ۲۰۱۱ در یونسکو ثبت جهانی شده بود و با امحای لنج‌ها، این میراث ناملموس نیز حذف می‌شود.
با وجود این مخالفت‌ها در روزهای پایانی فروردین سال‌جاری شورای اطلاع‌رسانی دولت خبر داد مصوبه امحای لنج‌ها و جایگزینی آنها با لنج‌های فایبرگلاس ابلاغ شده است. انوری‌نژاد درباره این مصوبه میگوید: با مخالفت‌هایی که صورت گرفت از سوی مسوولان عنوان شد چنانچه کسی بخواهد می‌تواند از لنج خود در حوزه گردشگری دریایی بهره بگیرد به شرط آنکه استانداردها و دستورالعمل‌های متولی امور بنادر را رعایت کند.
او اضافه می‌کند: بر اساس آیین‌نامه‌های بنادر هیچ لنجی نمی‌تواند شرایط موردنظر را تامین کند و وارد چرخه گردشگری شود و از طرف دیگر همین متولی میگوید هر صاحب لنجی که تمایل دارد می‌تواند کاربری گردشگری را برای شناور خود در نظر بگیرد.
چنین وضعیتی باعث شده تا علاقه‌مندان این شاخه از گردشگری وارد یک چرخه باطل شوند که گره کور آن با تفویض این حوزه به وزارت میراث فرهنگی و گردشگری یا تغییر آیین‌نامه باز می‌شود. این کارشناس حوزه گردشگری دریایی با بیان اینکه لنج‌ها با هویت مردم در جنوب کشور و سبک زندگی‌شان گره خورده است، میگوید: امحای لنج‌ها تبعات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به همراه دارد. بسیاری از لنج‌ها برای حمل کالا مورد استفاده قرار می‌گیرند و شاغلان این حوزه نیز با امحای لنج‌ها بیکار می‌شوند. انوری‌نژاد معتقد است ایران دارای پتانسیل‌های بالایی در حوزه گردشگری دریایی است که تاکنون جدی گرفته نشده است. او اضافه می‌کند: شناورهای تفریحی می‌توانند جایگاه ویژه‌ای در این حوزه داشته باشند به شرط آنکه این حوزه از توریسم جدی گرفته شود و آیین‌نامه و دستورالعمل‌ها هم اصلاح شوند.