در دو سالی که مصرف بنزین با استاندارد پایین استفاده می شد و درصد بنزن بسیار بالائی داشت، افزایش قابل توجه آمار سرطان ها به ویژه سرطان خون را شاهد بودیم، البته وجود فلزکادمیوم در ذرات معلق هوا نیز در این مورد نقش بسزایی دارد. به گزارش خبرنگار نوسان؛ دکتر یعقوب حاجی زاده عضو هیئت علمی دانشگاه و استاد دانشکده بهداشت علوم پزشکی اصفهان با بیان این مطلب گفت: بر اساس نتایج یک مطالعه توسط تیم تحقیقاتی ما در اصفهان میزان ترکیبات آلی فرار ( VOCs) در هوای پمپ بنزین ها و پیرامون آن‌ها بسیار بالا بود که بیشترین آسیب را به ساکنین مجاور، بخصوص به کارکنان پمپ بنزین وارد می‌کرد.
وی اظهار کرد: 5 شاخص آلاینده هوا وجود دارد که اکسیدهای ازت، ازون، دی اکسید گوگرد، منوکسید کربن و ذرات معلق ریز (PM2.5) هستند که ایستگاه‌های پایش باید همه آن‌ها را مداوم سنجش کنند و بعد از تبدیل به شاخص کیفی به مردم اعلام کنند. البته اخیرا پایش فلز سرب هوا هم به این شاخص‌ها اضافه شده است.
دکتر حاجی زاده ادامه داد: متاسفانه اکثر ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در اصفهان بخصوص ایستگاه‌های متعلق به سازمان محیط زیست همه این شاخص ها را اندازه گیری نمی‌کنند. مقدار شاخص کیفی هوا منتج از این آلاینده ها اگر 0 - 50 باشد؛ هوا پاک است،51-100 قابل قبول، 101-150 ناسالم برای گروه‌های حساس، 151 تا 200 ناسالم برای عموم، 201 تا 300 بسیار ناسالم و بالاتر از آن خطرناک است.
وی افزود: سازمان بهداشت جهانی دو سال است که استانداردها را بازنگری کرده و در کشورهای اروپائی، آمریکا، کانادا و استرالیا اجرایی شده است. به عنوان مثال میانگین سالانه غلظت مجاز PM2.5 را از 10 میکروگرم برمترمکعب هوا به 5 میکروگرم برمتر مکعب کاهش داده است. بر این اساس در اصفهان همه روزهای سال، هوا آلوده بوده است. همچنین اعلام شد که در طول 10 سال اخیر، میانگین سالانه PM2.5 در اصفهان از حدود 24 به 40 میکروگرم برمترمکعب هوا رسیده که 8 برابر استاندارد WHO است.
استاد دانشکده بهداشت علوم پزشکی اصفهان با ابراز تاسف از فوت حدود 1600 نفر در سال در اصفهان به علت آلودگی هوا عنوان کرد: فوت در اثر آلودگی هوا حدود 16-12% موارد مرگ در سال را شامل می شود که از این تعداد 50% موارد مرگ مربوط به آسیب قلبی-عروقی و مغز است و حدود 20 تا 30 % به علت بیماری‌های ریه و بقیه موارد به علت آسیب به ارگان‌های دیگر است.
دکتر یعقوب حاجی زاده گفت: در بحث هزینه های ناشی از آلودگی هوا حدود 5/3 % تولید ناخالص داخلی کشور (GDP) صرف هزینه های سلامت ناشی از آلودگی هوا می شود که سالانه بالغ بر 15 میلیارد دلار می شود و اگر هزینه های ناشی از کاهش رشد اقتصادی در اثر ایجاد ناتوانی و مرگ زودرس را درنظر بگیریم؛ به 30 میلیارد دلار می‌رسد. به‌علاوه هزینه های جبران خسارت آلودگی هوا بر محیط زیست هم باید لحاظ شود که رقم قابل توجهی است.
وی اعلام کرد: حدود 60 تا 70% آلودگی هوا مربوط به خودروها است و 30 تا 40 % مربوط به صنایع و اماکن است. مصرف سوخت خودروها در ایران دو برابر مقدار معمول جهانی است و آلایندگی آن ها نیز 2-3 برابر خودروهای دنیا است. در دنیا خودرو های یورو 5 و یورو 6 تولید می‌کنند و همچنین سوخت یورو 5 و یورو 6 تهیه و توزیع می‌شود. در ایران سوخت یورو 4 فقط در بعضی شهرها و در روزهای آلوده توزیع می‌شود و سوخت یورو 5 هنوز نداریم. البته این هم اتلاف هزینه است، چون خودروها استاندارد یورو 4 یا 5 نیستند. متاسفانه مبدل های کاتالیستی و فیلتر دوده در خودروهای داخلی وجود ندارد. خودروهای خارجی دارند، اما 5-3 سال عمر دارند و نهایتا تا کارکرد 150 هزار کیلومترکارایی دارند و بعد از آن باید تعویض شوند.
دکتر حاجی زاده؛ تعداد مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در ایران را حدود 40 هزار نفر در سال عنوان کرد و گفت: برای برآورد دقیق اثرات بر سلامت باید از استانداردهای WHO استفاده گردد. در این صورت میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در ایران خیلی بیشتر از این رقم می شود.
استاد دانشکده بهداشت علوم پزشکی اصفهان با اشاره به آمار صعودی سرطان در اصفهان ادامه داد: آمار ثبت سرطان در اصفهان از 1390 از حدود 5000 نفر به 13500 نفر در سال 1400 رسیده و در استان اصفهان در شهر اصفهان بالاترین میزان را داشته است. مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در اصفهان 684 نفر در سال 1397 بوده و سال 1401 به تعداد 1631 نفر رسیده که این آمار با افزایش میانگین سالانهPM2.5 مطابقت دارد و مقدار آن از 27 در سال 97 به 40 میکروگرم بر مترمکعب در سال 1401 رسیده است. همچنین تعداد بستری در بیمارستان‌ها به‌دلیل بیماری‌های قلبی و عروقی و تنفسی نیز در این سال‌ها شیب صعودی داشته اند.
سعیده موسوی- نوسان